Azerbaycan
Hocalı: Dinmeyen acı
Bundan tam 24 yıl önce Ermeni silahlı güçleri Dağlık Karabağ’da yer alan Hocalı kentinden göç eden 613 Azeri’yi öldürdü. Tarihe Hocalı Katliamı olan geçen olayda ölenlerin 83’ü çocuk, 106’sı kadındı.
26 şubat 1992’de dağlık karabağ sınırları içinde yer alan hocalı’da ermeni silahlı güçleri 613 azeri’yi öldürdü. öldürülenlerin 83’ü çocuk 106’sı kadındı. hocalı kenti bugün ermeni işgali altında bulunan dağlık karabağ’da yer alıyor. o tarihe kadar bir azeri kenti olan hocalı’da bugün tek bir azeri yaşamıyor.
katliama giden yol
sscb’nin dağılmasının ardından kurulan ermenistan ve azerbaycan arasındaki dağlık karabağ bölgesi iki ülke arasında daha sscb döneminden beri tartışmalı bir yerdi. bölgede ermeni ve azeri yerleşim birimleri vardı. sscb dağılıp merkezi otorite zayıflayınca dağlık karabağ’da organize olan ermeni silahlı milisler, azerilerin yaşadığı yerleşim bölgelerini ele geçiriyor, azeriler göç etmek ya da çatışmak zorunda kalıyordu. 1991 yılı sert çatışmalara sahne oldu. aynı yıl politik arenadaysa 30 ağustos’da azerbaycan bağımsızlığını ilân etti. 21 eylül’de de ermenistan bağımsızlığını ilân etti. dağlık karabağ artık iki bağımsız devletin arasındaki bir sorundu.
gece başlayan katliam
hocalı kenti karabağ’da 2 bin 605 hanede, 11 bin 356 kişinin yaşadığı bir azeri kentiydi. çatışmalar nedeniyle 1992 şubat ayında nüfusu 3 bine düşmüş. kentten azerbaycan’a göç olmuştu. bölgedeki tek havaalanına sahip kentti. stratejik önemi vardı. ermeni silahlı milislerin hedefindeydi.
ermeni silahlı birlikleri hocalı’nın etrafındaki askeran ve hankendi kentlerini almış, geçiş güzergâhındaki hocalı ele geçirilememişti. 1991’in ekim ayında hocalı tamamen abluka altına alınmıştı. azeri kenti ağdam ile olan karayolu ermeni silahlı kuvvetlerince kapatılmıştı. kente son olarak şubat ayının 13’ünde helikopter ile havadan yiyecek atılmıştı. helikopter dahi inemiyordu.
tarih 25 şubat 1992’yi gösterdiğinde güneş batar batmaz ermeni silahlı kuvvetleri hocalı’ya yönelik saldırıya başladı. ağır silahla yapılan saldırıya rus tankları da eşlik ediyordu. iddialar rus tanklarının içinde ermeni güçlerinin bulunduğu şeklindeydi. kentte bulunan az sayıdaki azeri direnemedi. ermeni silahlı güçleri hocalı’yı ele geçirdi. kentten göç eden azeri siviller de yolda pusuya düşürülüp öldürüldü. 25 şubat gecesi başlayan saldırı 26 şubat günü sabaha kadar sürdü. 613 azeri öldürüldü. öldürülenlerin 83'ü çocuk, 106'sı kadındı. 487 kişi yaralandı. 1275 kişi rehin alındı.
temmuz 1994’e kadar karabağ’da ermeni-azeri savaşı devam etti. temmuz ayında ateşkes imzalandı. savaşın azeriler için bilançosu ağır oldu. 1 milyona yakın azeri karabağ’dan ve ermeniler tarafından işgal edilen kentlerden azerbaycan’a göç etmek zorunda kaldı. bugün hâlâ dağlık karabağ, azerbaycan ile ermenistan arasında en büyük sorun. sınırda zaman zamanda meydana gelen ateşkes ihlâlleri sonucu iki taraftan da zaman zaman kayıplar oluyor.
kaynak: al jazeera
Yorumlar