suriye'de ayaklanmanın ilk yılını doldurmasına az bir süre kala, şiddetten kaçan yüzlerce sivil lübnan'a akın ediyor. bm ve lübnanlı yetkilelere göre, hums'ta yoğun ateş altında kalan ve araların da çocuklar, kadınlar ve yaralıların da bulunduğu iki bin sivil sınırı geçti.

yerel halk, sadece pazar günü yaklaşık 150 ailenin lübnan'daki bekaa vadisi'ne ulaştığını bildiriyor. onlarca aile bekaa vadisi’ndeki arsal kasabasında üç katlı bir apartmanda pazar gecesini geçirdi.

hums'ta muhalifler ve ordu birlikleri arasında günlerce süren çatışmaların ardından kaçarak lübnan'a sığınan mültecilerin yolculuğu tehlikeli geçiyor. afp, salı günü mültecilerin lübnan’a girmek için kullandıkları sınırdaki bir köprünün ordu tarafından havaya uçurulduğunu duyurdu. ancak, al jazeera kaynakları henüz haberi doğrulayabilmiş değil.

ülkede ayaklanmaların başladığı 15 mart 2011’den bu yana 10 bin suriyeli mülteci lübnan’a, 11 bin mülteci ise türkiye’ye sığındı.

esad'dan kararlılık mesajı

muhaliflerle mücadele eden suriye devlet başkanı beşar esad ise, ülkenin resim haber ajansı sana'ya konuştu. reformları sürdürmeye ve ‘terörizmle’ savaşmaya kararlı olduğunu belirten esad, halkın geçmişte dış kaynaklı komploları başarısızlığa uğrattığını hatırlattı.

esad, gelişmeleri "halkın dış destekli terörizme karşı mücadele ile buna paralel olarak reformları sürdürmekteki kararlılığıyla vatanını savunma ve yeni bir suriye inşa etme kapasitesini yeniden ispatladığını" sözleriyle yorumladı.

'muhaliflere baskı arttı'

öte yandan, muhalefetin yerel organizasyonu barışçıl değişim komiteleri birliği ise suriyeli sivillere yönelik baskıların arttığını açıkladı.

birlik, resmi makamların muhaliflerin iletişim imkanlarını kısıtlamak için şam, hama, hums ve dera kentlerinde belirli aralıklarla elektrik ve su kesintisi uyguladığını öne sürdü.

açıklamada halkın kesintiler üzerine su ihtiyacını karşılamak için yağmur sularını biriktirdiği, ayrıca mazot satışının durma noktasına gelmesi nedeniyle ısınma sıkıntısı yaşanan suriye'de özellikle çocuk hastalıklarının arttığı kaydedildi.

suriye insan hakları izleme örgütü de hums kentinin suriye ordusu ve özgür suriye ordusu (öso) arasında çıkan çatışmalar sonrası harabeye döndüğünü söyledi. örgüt, ''hums halkının sağlık hizmeti alamaması basit yaralanmaların dahi ölümle sonuçlanmasına sebep oluyor'' açıklamasında bulundu.

öte yandan suriye güçleri muhaliflerin kontrolündeki kasabalara yönelik saldırılarını sürdürdü.

bir aydan uzun süredir rejime bağlı birliklerin yoğun ateşi altındaki hums’un ardından rastan kentine yönelik operasyon ağırlaştı.

muhalifler, rejimin hums kentinin bab-ı amr mahallesinin ardından yeni hedefinin rastan olduğunu belirtiyor.

hums’taki çatışmalarda güç kaybeden muhalif birlikler direniş hareketini rastan’a kaydırmaya başlamıştı. esad birliklerinin operasyon başlattığı bir diğer kent ise  dera eyaletindeki herak.

işkence iddiaları

ülkede yaralılara yönelik işkence uygulandığı iddialarıysa son günlerde hız kazandı. iddia kamuoyuna, ingiliz channel 4 televizyon kanalının pazartesi günü  yayınladığı video ile ulaştı. 

görüntülerde hums’ta bir devlet hastanesinde bulunan yaralıların doktorlar ve sağlık görevlileri tarafından işkenceye maruz kaldığını gösteriyor. fransız bir gazeteci aracılığıyla sızan görüntülerde gözleri bağlı kişilerin yataklara zincirlendiği ve elektrik kablolarıyla işkenceye maruz bırakıldıkları görülüyor. sağlık personelinin yaralıları dövdüğünü ve anestezi olmadan ameliyat ettiklerini iddia ediliyor.

görüntülerin gerçekliğini doğrulayamayan channel 4,  videoyu bm soruşturma komisyonuna gönderdi.

bm insan hakları yüksek temsilcisi navi pillay’ın sözcüsü rupert colville ise görüntüleri ‘şoke edici’ olarak değerlendirdi ve kendilerine başka mecralardan da benzer görüntülerin ulaştığını kaydetti.

diplomatik baskı sürüyor

uluslararası toplum ise suriye’deki şiddeti sona erdirmenin yollarını arıyor.  son olarak  salı günü fransa şam’daki büyükelçiliğini kapatma kararını açıkladı. sarkozy, kararın şam yönetimine şiddeti sona erdirmesi için baskı amacıyla alındığını söyledi.

abd'nin eski başkan adaylarından cumhuriyetçi senatör john mccain pazartesi günü suriye devlet başkanı beşar esad'a bağlı güçlere hava saldırıları düzenlenmesini istemişti.

mccain, ülkesinin, suriye'de kilit önemdeki yerleşim birimlerinin korunmasını amaçlayacak böylesi bir uluslararası çabaya liderlik etmesi gerektiğini söylemişti.

beyaz saray ise  “abd başkanı barack obama, suriye’de şiddeti sona erdirmek için yapılan diplomatik çabalara sadık” açıklaması geldi.

beyaz saray sözcüsü tommy vietor tarafından yapılan mccain’e cevap niteliğindeki açıklamada, başkan defalarca suriye’de şiddetin derhal sona erdirilmesi çağrısında bulundu. şu an yönetim, askeri bir müdahaleden çok diplomatik ve siyasi yaklaşımlara odaklanmış durumda. ülkede siyasi geiçişi teşvik etmenin en iyi yolu rejimi tecrit etme çabalarını sürdürmek, rejimin ana gelirlerini kesmek ve  muhalefeti açık bir geçiş planı üzerinde birleşmeye teşvik etmekten geçiyor” ifadeleri kullanıldı. 

annan suriye yolcusu

öte yandan bm ve arap birliği'nin suriye özel temsilcisi kofi annan'ın ise 10 mart'ta şam'a gitmeye hazırlanıyor.

bu, eski bm genel sekreteri'nin, 24 şubat'ta göreve getirilişi sonrası suriye'ye ilk ziyareti olacak.

annan, yeni görevinde, suriye'de şiddetin ve insan hakları ihlallerinin son bulması için çalışacak.

orta doğu ve kuzey afrika ülkelerini yoğun olarak etkileyen ‘arap baharı’ hareketi, geçtiğimiz mart ayında suriye’ye de sıçramıştı. yaklaşık 20 milyon kişinin yaşadığı ülkede düzenlenmeye başlayan demokratik reform gösterileri, ordunun sert müdahalesiyle karşılaşmıştı.

bm, arap birliği, ab ve birçok ülke, suriye yönetimine defalarca ülkedeki şiddeti durdurması ve demokratik reform yapması çağrısında bulunmuştu. bm, ülkede çıkan çatışmalarda şu ana kadar en az 7500 kişinin hayatını kaybettiğini belirtiyor. muhalif gruplar ise bu sayının daha yüksek olduğunu iddia ediyor.

bunun karşılığında suriyeli yetkililer, ‘silahlı terörist grupların’ saldırılarında şu ana kadar iki binden fazla polis ve askerin öldüğünü iddia ediyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar