yemen cumhurbaşkanı abdurrabbu mansur hadi'nin husilerle müzakerelerin riyad'da olması çağrısına tepkiler geliyor. iran destekli şii husiler çağrıyı reddetti ancak körfez işbirliği konseyi'nden (kik) destek geldi. 

mısır'ın başkenti kahire'de düzenlenen arap birliği 143. dönem dışişleri bakanları toplantısı'na katılan abdullatif zeyani, tüm arap ülkelerine bu konuda destek çağrısı yaptı. 

‘husilerin yaptığı kabul edilmez’

zeyani diyalog görüşmelerinin yemen'in güvenlik ve istikrarını hedeflediğini belirterek "husilerin eylül 2014'ten bu yana yönetime karşı gerçekleştirdiği saldırı ve cumhurbaşkanı hadi ile devlet adamlarına yönelik zorunlu ikamet gibi uygulamalarının kabul edilemez olduğunu" dedi

yemen'de güvenliğin daha da kötüye gitmesi ve tehlikenin sınırı aşarak uluslararası güvenliği etkilemesi hakkın karşı uyarıda bulunan zeyani, arap ülkelerinden yemen'in kurtarılmasına yardım edecek net ve sağlam kararlar almalarını istedi.

yemen cumhurbaşkanı hadi kik'e, ülkedeki krizin çözümü için taraflar arasında yürütülen diyaloğun suudi arabistan'ın başkenti riyad'da devam etmesi yönünde çağrıda bulunmuştu. çağrıya, suudi arabistan'dan olumlu cevap gelmişti.

husiler ise, hem hadi’nin çağrısına hem de körfez işbirliği konseyi’nin (kik) tavrına itirazda bulundu.

husiler ensarullah hareketi siyasi bürosu üyesi muhammed beheyti, hadi’nin artık meşruiyetini kaybetmekle birlikte ülkedeki siyasi krizin daha da tırmanmasına müsaade ettiğini ifade etti.

al jazeera’ya konuşan beheyti, kik’in de yemen’deki siyasi krizde taraflı davrandığını ve böylece tarafların arasında uzlaşma sağlanmasını engellediğini söyledi. 

yemen devrik eski cumhurbaşkanı ali abdullah salih ise, hadi’nin ülkede siyasi açıdan başarısız olduğunu ve ‘yemen halkının parasını çaldığını’ iddia etti.

salih, hadi’ye bir an önce ‘ülkeyi yönetebilen kişilere’ bırakarak ülkeyi terk etmesi için çağrı yaptı. 

hadi aden’e gitmişti

yemen'in istifa eden ancak daha sonra istifasını geri çeken cumhurbaşkanı mansur hadi, husilerin kuşattığı evinden çıkmayı başararak aden'e gitmiş burada farklı kentlerin yöneticileri ve ileri gelenleriyle toplantılar gerçekleştirmişti.

yemen'in güneyindeki aden kentinde 15 şubat'ta düzenlenen 'genişletilmiş ulusal buluşma' toplantısında taraflar "sana'dan başka bir kentin başkent yapılması" çağrısı yapmıştı. açıklamada uluslararası toplumun bu karara destek vermesi istenmişti. ancak hadi'nin başkentin değiştirilmesi önerisi anayasada kesin bir değişiklik gerektiriyor ve darbeden sonra yemen'de parlamento henüz toplanabilmiş değil. buna rağmen başta körfez ülkeleri olmak üzere birçok ülke sana'daki elçiliklerini aden'e taşımaya karar verdi.

bmgk ise, 16 şubat'ta yemen'in başkenti sana'da, hükümet ve güvenlik kurumlarını ele geçiren şii husilere, bu kurumlardan silahlı güçlerini çekmeleri ve siyasi liderleri koşulsuz serbest bırakmaları çağrısı yapmıştı.

4 aydır başkentteler

yemen'de iran destekli şii husiler, 4 aydan uzun bir süredir başkent sana'yı elinde bulunduruyor. hükümet ile başkente giren husiler arasında 21 eylül 2014'te "barış ve ulusal ortaklık anlaşması" imzalanmıştı.

yemen ordusu ile husiler arasındaki çatışmalar ülkede karışıklık çıkarırken, diyalog görüşmelerinin kilit ismi cumhurbaşkanı hadi'nin özel kalem müdürü ahmed avad bin mübarek'in 17 ocak'ta kaçırılmasıyla gerilim iyice tırmandı.

husiler bunun ardından cumhurbaşkanlığı sarayı ile hadi'nin sittin caddesi'ndeki konutuna saldırdı. çatışmalarda 9 kişi öldü, 80 kişi yaralandı.

cumhurbaşkanı abdrabbu mansur hadi ve başbakan halit bahhah’ın hükümeti, husilerin ülkeyi silah baskısıyla otorite altında tutmasını protesto ederek eş zamanlı istifa ettiğini açıklamıştı. ancak parlamento toplanamadığı için istifalar hiçbir zaman resmileşmedi.

parlamento feshedildi

husiler, geçtiğimiz ay parlamentoyu feshedip yerine 551 üyeden oluşan, ülkeyi yönetecek geçici ulusal konsey'i kurduğunu ilan etmişti. buna göre konsey, 5 kişiden oluşan başkanlık konseyi'ni seçecek. başkanlık konseyi ise yeni cumhurbaşkanını belirleyecek.

yemen’de eski devlet başkanı ali abdullah salih’in görevini bırakmak zorunda kaldığı 2011'deki ayaklanmanın ardından ülkede istikrar ve güvenlik sorunu sürüyor. güneyde ayrılıkçı güney hareketi, yemen ordusuyla çatışıyor. kuzeyde ise iran'ın desteğini alan şii husiler ile sünni aşiretler sık sık orduyla çatışıyor.

el kaide ise güçlü olduğu birçok bölgede üslerini yemen ordusuna kaptırıyor, buna karşın petrol ve doğalgaz borularına saldırarak orduyu operasyondan vazgeçirmeye çalışıyor. hasar gören boruların tamiri güvenlik nedeniyle uzun süre alıyor; bu nedenle ülkede sık sık doğalgaz ve petrol arzında sorunlar yaşanıyor. yemen'de açlık sınırında yaşayan insan sayısı ise 10 milyona yaklaşmış durumda.

kaynak: al jazeera ve aa