suriye’de ordunun isyancılara karşı operasyonunda  yaklaşık 250 kişinin ölmesinin ardından arap birliği perşembe günü ülkeye bir grup gözlemci göndermeye hazırlanıyor.

gözlemcilerin amacı, suriye ordusunun halk karşıtı ayaklanmaları bastırma yöntemlerini incelemek, hastane ve hapishanelere giriş yapmak.

son 48 saat içinde ülkede 250 kişinin ölmesi, suriye ordusunun dokuz ay boyunca süren iktidar karşıtı halk ayaklanmaları sırasında yaşanan en kanlı operasyonlar oldu.

kendini halkın tek temsilcisi olarak kendini tanımlayan muhalif siyasi grup  ‘suriye ulusal konseyi’ birleşmiş milletler (bm) güvenlik konseyi’nden son iki günde yaşanan şiddet olaylarının ardından suriye için acil toplanmasını istedi.

konsey, idlib ve hums kentlerinde yaşanan ölümlerin ardından siviller için güvenli bölgeler oluşturulması çağrısında bulundu.

aktivistler esad'a güvenmiyor

uluslararası toplum da suriye’de son iki günde yaşanan şiddet olaylarına tepkili. fransa, ölümleri ‘beklenmeyen katliam’ olarak değerlendirdi. fransız yetkililer, suriyeli yetkililerin öldürmeyecekleri konusunda verdikleri taahhütleri ihlal ettiklerini belirtti.

arap birliği başkanı nebil el arabi, suriye’ye perşembe günü ulaşacak ilk gözlemci grubunun ay sonuna kadar ülkeye gitmesi planlanan 150 gözlemcinin önünü açacağını söyledi.

suriye, arap birliği barış planı çerçevesinde gözlemcilerin ülkeye girmesine izin veren protokolü imzalamayı aylarca bekletmişti. şam yönetimi planın diğer kısımlarına ise altı hafta önce onay vermişti.

gözlemciler, beşar esad yönetiminin barış planı doğrultusunda taahhüt ettiği gibi ülkedeki şiddet olaylarını sona erdirip erdirmediğni tesbit edecek. plan doğrultusunda şam’ın sokaklardaki askerleri çekmesi, hapishanelerdeki tutukluları serbest bırakması ve muhalefet ile diyaloğa geçmesi gerekiyor.

suriyeli yetkililere göre plan üzerinde uzlaşıldığından bu yana yani binden fazla tutuklu serbest bırakıldı ve ordu kentlerden çekildi. 

hükümet gelecek yıl parlamento seçimleri yapılmasına ve anayasal reformlara gidilmesine da izin verdi.

ancak suriyeli eylemciler ve aktivist gruplar esad’ın sözünde duracağından endişeli. zira planın tam olarak uygulanması demokrasi yanlısı göstericileri güçlendirerek 11 yıllık esad rejimine son verebilir.

'ayaklanmanın en kanlı günü'

suriye insan hakları gözlem örgütü’ne göre suriye ordu birlikleri salı günü idlib eyaletinin tepelerinde sıkıştırarak iki saat boyunca bombardımana ve yoğun ateşe tutarak  111 sivili öldürdü.

örgütüb başkanı rami abdulrahman, ordudan ayrılarak göstericilerin yanında yer alan askerlerden de 100 kişinin öldüğünü belirterek bunun suriye’nin en kanlı günü olduğunu söyledi.

esad, tüm uluslararası yaptırımlara rağmen tanklar ve askerlerle protestocuları dağıtmaya çalışmaya devam ediyor. 

turkiye sınırında yer alan idlib, dokuz ay süren ayaklanmaların en yoğun yaşandığı yerlerden biri oldu. eyalet, esad karşıtı askerlerin de merkezi haline geldi. 

lübnanlı bir politikacıya göre esad, gözlemciler ülkeye girmeden önce muhalefeti ezmeye ve türkiye sınırı yakınında oluşturulacak de fakto bir tampon bölgenin önüne geçmeye çalışıyor. çalışıyor.

insan hakları gözlem örgütü’ne göre isyancılar pazar gününden beri idlib’de 17 askeri aracı yok etti.

güney eyaleti dera’da da şiddet olayları sürüyor. tanklar dael kentine girdi ve buradaki çatışmalarda örgüte göre 15 güvenlik görevlisi ile altı ordu kaçağı asker ve sivil  öldü, onlarca kişi ise yaralandı.    

son aylarda ülkedeki barışçıl protestolar ordu kaçaklarının da karışmasıyla silahlı çatışmalara dönüştü. bm’ye göre tunus ve mısır’ın ardından ülkede demokrasi talebiyle doğan halk ayaklanmalarında mart ayından bu yana ölenlerin sayısı 5 bini aştı.  

türkiye'den kınama

bu arada türkiye dışişleri bakanlığı, esad rejiminin arap birliği girişimi çerçevesinde imzalanan protokole rağmen şiddet uygulamalarını artırarak sürdürmesinin gerçek niyeti hakkında ciddi kuşkulara yol açtığını belirterek, "suriye yönetiminin kendi halkını hedef alan ve ülkeyi kan gölüne çeviren baskı politikalarını" kınadı.

dışişleri bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, suriye'de sivil halka uygulanan şiddetteki artışın ve bunun neticesinde her gün aralarında çocukların da bulunduğu çok sayıda sivilin hayatını kaybetmekte olmasının infialle karşılandığı bildirildi.

suriye yönetiminin kendi halkını hedef alan ve ülkeyi kan gölüne çeviren baskı politikalarının şiddetle kınandığı belirtilen açıklamada, suriye'nin arap birliği girişimiyle imzalanan protokole tezat oluşturacak şekilde davrandığı ifade edildi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar