iran’ın birleşmiş milletler (bm) büyükelçi yardımcısı eshag el-habib, raportörün olumsuz değerlendirmeleri ile ilgili olarak amerika birleşik devletleri (abd) ve avrupa ülkelerini suçladı.

bm'nin, iran'daki insan hakları ihlallerini soruşturan özel raportörü ahmed şahid, hafta içinde bm genel kurulu'na sunduğu raporda, iran’da yüzlerce tutuklunun gizlice idam edildiğini söylemişti. raporda, iran’daki insan hakları ihlalleri içinde işkence, zulüm, tutuklulara kötü davranılması ve yasal teminatlar sağlanmadan ölüm cezası verilmesinin yer aldığı, ayrıca ülkede kadınların da kötü muamele gördüğü belirtilmişti. şahid, raporu hazırladığı sırada iran’ı ziyaret etmesine izin verilmemesini de eleştirmişti. 

'rapor taraflı ve abartılı'

el-habib ise raporun ‘yeterince güvenilir kaynaklara dayanmadığını, abartılı bilgiler içerdiğini ve eski suçlamalardan oluştuğunu’ belirtti. el-habib, ‘tarafsız’ olmayan raporun ülkesi için ‘kabul edilemez’ olduğunu vurguladı. iranlı yetkili, bm’nin ülkesi için özel bir raportör atamasının bile abd ve avrupa ülkelerinin iran’a yönelik siyasi hırslarından ve tek taraflı bakış açısından kaynaklandığını söyledi.

“baş düşmanımız abd, uluslararası toplumu iran’a karşı manipüle etmek için uğraşmasın” diyen el-habib, “bu ülke kendi karanlık tarihine ve sadece kendi topraklarındaki değil, diğer ülkelerde yaptığı insan hakları ihlallerine baksın” ayrıca ifadelerini kullandı. 

el-habib, iran’ın bm raportörüne tarafsız, dengeli, siyasi olmayan ve doğru formüle edilmiş bir raporun yazılması konusunda gerekli bilgilerin sağlanmasına hazır olduğunu ilettiğini ancak bunun rapora yansıtılmadığını söyledi. el-habib, şahid’in raporunu yeniden düzenlemesini istedi.

'biz de abd'yi soruşturalım'

iran’ın başyargıcı ayetullah sadık laricani ise ülkenin resmi haber ajansı irna’ya yaptığı açıklamada abd’nin iran ve diğer islam ülkelerindekiler dahil olmak üzere tüm insan hakları ihlallerinin soruşturulması gerektiğini kaydetti. 

iran'da geçen yıl insan hakları izleme örgütü’ne göre 388, uluslararası af örgütü’ne göre 252 kişi idam edildi. bu rakamlara göre, dünya genelinde 2010 yılında iran’dan daha fazla idam cezası sadece çin’de infaz edilmişti.

eshag el-habib raporunda ayrıca tutukluluk koşullarını ve iki yıl öncesinin cumhurbaşkanı adayları mir hüseyin musavi ile mehdi kerrubi gibi muhalif tutuklulara yasal haklarının verilmemesini de eleştirmişti. raporda, iki muhalifin ve eşlerinin durumunun ‘rahatsız edici’ olduğu ifadesine yer verilmişti.

kerrubi ve musavi eşleriyle birlikte sekiz aydır ev hapsinde tutuluyor. 2009’da yapılan mahmud ahmedinejad'ın yeniden kazandığı cumhurbaşkanlığı seçimlerinin şaibeli olduğunu öne süren iki muhalif lider hala yargılanmadı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar