iran devlet televizyonunun haberine göre iran savaş gemileri süveyş kanalını geçerek suriye’nin tartus limanına ulaştı.

iran’ın resmi haber ajansı irna’ya göre  iran deniz kuvvetleri komutanı tuğamiral habibullah seyyari, 1979’daki islam devrimi’nden sonra ikinci kez iran donanmasına ait gemilerin süveyş’ten geçtiğini söyledi.

seyyari, kaç geminin kanalı geçtiğini ya da bu gemilerin akdeniz’deki misyonlarının ne olduğunu belirtmezken  gemilerin önce suudi arabistan’ın cidde limanında durduklarını belirtti. 
seyyari’ye göre iran donanmasının akdeniz’deki varlığı hem barış mesajı taşıyor hem de iran’ın askeri gücünü ortaya koyuyor.   

iran savaş gemileri 1979’dan sonra ilk kez geçen şubatta süveyş’i geçerek akdeniz’e açılmıştı.

geçen yıl şubat ayında iran’ın akdeniz’e açılması da yine özellikle abd ve israil’in tepkisine neden olmuştu.

şubat 2011’de iran donanmasından iki gemi israil kıyılarını geçerek suriye’nin lazkiye limanına demir atmıştı. daha sonra gemiler kızıl deniz üzerinden iran’a geri dönmüştü.

iran’ın yakın müttefiki olan ve suriye’ye yönelik askeri operasyon seçeneğine her fırsatta karşı çıkan rusya’nın da  tartus kentinde bir askeri üssü var. 

katar üniversitesi uluslararası ilişkiler profesörü yusuf bouandel, al jazeera’ye yaptığı açıklamada iran’ın bu adımının büyük resmin parçası olarak görülmesi gerektiğini kaydetti. “iran hükümeti tahran yönetimini köşeye sıkıştırmanın ilk adımını suriye olarak görüyor” dedi.

israil dışişleri bakanlığı, cumartesi günü yaptığı açıklamada iran’ın yaptığının ‘provakasyon’ ve ‘güç oyunu’ olduğunu öne sürdü.

israil, gemileri yakından izleyerek israil kıyılarına yaklaşmadıklarından emin olacağını kaydetti.

ingiltere ve abd müdahale istemiyor

öte yandan ingiltere dışişleri bakanı william hague ile abd genelkurmay başkanı martin dempsey pazar günü ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarla, israil'den iran'a saldırmamasını istedi.

ingiliz yayın kurumu bbc'ye konuşan ingiltere dışişleri bakanı william hague, israil'in iran'a saldırmasının ciddi sonuçları olacağını belirterek, olası israil saldırısının ''akıllıca bir şey olmayacağını'' vurguladı.

ülkesinin iran'a diplomatik yöntemlerle baskı yapmaya odaklandığını kaydeden hague, ''israil'in iran'a bir askeri saldırı düzenlemesinin şu an için akıllıca bir şey olduğu kanaatinde değilim'' diye konuştu.

cnn televizyonuna konuşan abd genelkurmay başkanı dempsey, israil'in iran'a yönelik saldırısının bu ülkenin, amerikan güçlerinin üslendiği basra körfezi veya afganistan'daki abd hedeflerine yönelik misillemede bulunmasına yol açmasından kaygı duyduğunu ifade ederek; ''bizim boğuştuğumuz sorun budur ve bunun sebebi de bu noktada iran'a saldırı düzenlemenin akıllıca olmadığı kanaatinde olmamızdır'' dedi.

karşılıklı suçlamalar

israilli yetkililer tahran’ı gürcistan, hindistan ve tayland’da israilli diplomatları hedef almakla suçluyor. israil’i nükleer uzmanlarını öldürmekle suçlayan iran ise iddiaları reddediyor.

13 şubat pazartesi günü neredeyse eş zamanlı meydana gelen saldırılarda hindistan'ın başkenti yeni delhi'de israil büyükelçiliği'nde görevli bir diplomatın yine israilli olan eşi, aracında meydana gelen patlamada yaralanmıştı.

gürcistan'ın başkenti tiflis'te ise bir israilli diplomatın aracının altında bulunan patlayıcı ise uzmanlar tarafından imha edilmişti.

tayland’ın başkenti bangkok’ta ise 14 şubat salı akşamı bazı patlamalar meydana gelmiş, patlayıcı taşıyan bir kişi kendini ve dört kişiyi yaralamıştı. güvenlik güçleri ayaklarını kaybeden bu kişinin yaşadığı evde büyük miktarda patlayıcı ele geçirmişti. iki iranlı olayla ilgili gözaltına alınmıştı.

bu son saldırıların ardından israil, iran yönetimi ve lübnan hizbullah’ının kendisine yönelik yeni bir saldırı planladığını açıklamıştı.

yetkili, muhtemel saldırıların asıl hedefinin deniz aşırı ülkelere seyahat eden üst düzey israilli yetkililer olacağını kaydetmiş ve mısır’ın sina bölgesi ile tayland’ın güneyine seyahat edilmemesi uyarısında bulunmuştu.

gerginlik artıyor

israil’in son saldırılardan iran’ı sorumlu tutması bölgede gerginliğin önümüzdeki dönemde artacağının önemli bir göstergesi olarak kabul ediliyor.

şubat ayının başında amerikan the washington post gazetesinde yer alan bir yazıda abd savunma bakanı leon panetta’nın, israil’in en erken nisan ayında iran’a saldırabileceğini düşündüğü iddia edilmişti.

david ignatius imzalı yazıda, saldırının nisan, mayıs ya da haziran ayında gerçekleşebileceği öne sürülmüştü. ignatius, israil ve abd’nin baharda ortaklaşa yapmayı planladığı ortak tatbikatın ertelenmesinin, israil’in olası saldırısı için bir işaret olabileceğini kaydetmişti.

abd başkanı obama ise, şubat ayı başında israil'in henüz bir saldırı kararı almadığını söylemişti.

washington'un iran'ın nükleer silah elde etmemesi için tel aviv'le yakın işbirliğinde olduğunu aktaran obama, israil yönetiminin tahran'ın tesislerini ilkbahar gibi yakın bir tarihte vurmayı planladığı yönündeki haberlerle ilgili "israil'in, ne yapması gerektiği konusunda bir karara vardığını düşünmüyorum. onlar da bizim gibi, iran'ın nükleer silah programından vazgeçmesi gerektiği düşüncesindeler. bu sorunu, umarız ki diplomatik yolla, çözme doğrultusunda çabalarımızı ilerletirken, tel aviv ile sımsıkı biçimde birlikte çalışacağız" demişti.

nükleer programa tepki

bm'ye bağlı uluslararası atom enerjisi kurumu (uaek) geçtiğimiz yılın kasım ayında, iran'ın nükleer programının askeri unsurlar da içerdiği konusunda güçlü şüpheleri olduğunu bildirmişti. bunun üzerine abd ve ab, iran'a karşı yeni yaptırımlar uygulama kararı almıştı.

iran ise batılı ülklelerin durdurmasını istediği nükleer programının tamamen barışçıl olduğunu, programı sivil amaçlar için kullandığını vurguluyor.
tahran yönetimi batılı ülkeleri, petrol ticaretinde çok önemli bir kavşak olan hürmüz boğazı'nı kapatmakla tehdit etmişti.

uaek heyetinin geçen ay tahran'da yürüttüğü temaslar ise sonuçsuz kalmıştı. kurum önümüzdeki hafta iran'a yeniden üst düzey bir heyet gönderecek.

kaynak: al jazeera ve ajanslar