avrupa birliği ülkeleriyle abd'nin yaptırımlarına hedef olan iran, misilleme yaparak ingiltere ve fransa'ya ham petrol ve petrol ürünleri ihracatını durdurdu.

tahran yönetimi, ocak ayında yürürlüğe giren söz konusu yaptırımlara misilleme olarak bazı ab ülkelerine ihracatı keseceğine ilişkin açıklamalar yapmıştı. iran’ın altı ab ülkesine petrol ihracatını durdurduğuna dair bir haber geçtiğimiz hafta resmi yayın organları tarafından yayımlanmış ve daha sonra yine resmi ağızlardan yalanlanmıştı.

öte yandan, iran dışişleri bakanı ali ekber salihi, ülkesinin nükleer programı ile ilgili müzakerelerin istanbul'da yapılacağını açıkladı. salihi, düzenlediği basın toplantısında, tüm tarafların konuya ilişkin fikir birliği içinde olduğunu söyledi.

iran daha önce birçok kere, bm güvenlik konseyi'nin daimi üyeleri ve almanya'dan oluşan '5 artı 1' grubuyla nükleer müzakerelere hazır olduğunu belirtmişti. tahran ve ankara, çeşitli kereler görüşmelerin istanbul’da olmasını desteklediklerini açıklamıştı.

‘5 artı 1’ grubu, daha önce iran’la nükleer programına ilişkin müzakereler yapmış olsa da, bu çabalar herhangi bir sonuç vermemişti.

sert yaptırımlar uygulanıyor

başta amerika birleşik devletleri (abd) olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah sahibi olmaya çalıştığına inanıyor. iran ise, yaptırımlar nedeniyle durdurmayacağını vurguladığı nükleer programının barışçıl olduğunu ve elektrik üretimi için nükleer teknolojiye ihtiyaç duyduğunu belirtiyor. abd ve ab, tahran yönetimine karşı ticaret ve finans alanlarında yaptırımlar uyguluyor.

ab, ocak ayında nükleer programı ile nükleer silah üretmeye çalıştığına inandığı iran’ın petrol başta olmak üzere çeşitli sektörlerini hedef alan ticari yaptırımlar uygulama kararı almış, ayrıca iran merkez bankası'nın üye ülkelerdeki aktiflerini, meşru ticareti ve borç ödemelerini engellemeyecek şekilde kısmen dondurmuştu.

ortadoğu ülkesinden yetkililer, ab’nin altı ay içinde uygulamaya konulacak kararı devreye girmeden önce bloğa ihracatın kesilebileceğini belirtmişlerdi.

iran, ihraç ettiği petrolün yaklaşık yüzde 20'sini ab üyelerine satıyor. bu ülkelerin başında da yunanistan, ispanya ve italya geliyor. ab'nin yaptırım kararının, iran’dan yüksek miktarda petrol ithal eden ve ab borç krizinin merkezinde yer alan yunanistan’ın ekonomisini derinden etkileyebileceği ifade ediliyor.

programda yeni ilerlemeler

​iran geçtiğimiz hafta, nükleer programı çerçevesinde, yeni uranyum zenginleştirme santrifüjleriyle ilk yerli nükleer yakıt çubuğunu ürettiğini açıklamış ve bunları tahran'daki nükleer araştırma reaktörüne yerleştirmişti. karbon liflerinden yapılan 'dördüncü nesil santrifüjler', uranyumun daha hızlı zenginleştirilmesine imkan veriyor.

uluslararası atom enerjisi kurumu (uaek), kasım ayında yayımladığı raporda, iran'ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin ‘güvenilir kaynaklardan bilgi edindiklerini’ ve bu çerçevede, ülkenin ‘nükleer silah tasarlamak ve üretmek için deneysel faaliyetlerde bulunduğuna’ ilişkin bilgisi olduğunu söylemişti.

tahran, ekim ayında ilk nükleer santrali olan bir milyar dolar değerindeki buşehr santralini devreye sokmuş ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini başarıyla yürüttüğünü açıklamıştı. santral, uaek’nın aktif reaktörler listesinde bulunuyor.

kaynak: ajanslar