iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad, ülkesinin para birimi riyalin yıl içinde yüzde 60 değer kaybetmesini ve azalan petrol ihracatını, batı’nın tahran’a karşı yürüttüğü ‘psikolojik savaşa' bağladı.

salı günü başkent tahran'da bir basın toplantısı düzenleyen ahmedinejad, “para biriminin iniş çıkışları ekonomik sorunlarla mı ilgili? cevabı hayır. hükümet politikaları nedeniyle mi? asla. nedeni, psikolojik baskılar. bu psikolojik bir savaş” dedi. 

ahmedinejad, ülkesinin bu durumlar için yeterli döviz rezervine sahip olduğunun da altını çizdi.

iran cumhurbaşkanı, yaptırımların petrol ihracatlarının azalmasında etkili olduğunu reddetmezken, konuyla ilgili rakamlar vermedi. 

ülkesinin, batı'nın ekonomik yaptırımlarına rağmen nükleer programını sürdüreceğini söyleyen ahmedinejad, bu konuda herhangi bir tehdidi kabul etmeyeceklerini vurguladı.

'zorlama kabul edilemez'

adil ve karşılıklı saygı esasına dayalı bir ortamda, nükleer programa ilişkin olarak abd ile doğrudan müzakerelere hazır olduklarını söyleyen ahmedinejad, “uluslararası alanda önemli olan ilişki, diyalog ve uzlaşmadır” dedi.

iran halkını baskı ve zorla müzakere masasına oturtmak isteyenlerin hata yaptığını belirten ahmedinejad, abd ile müzakerenin bu ülkenin tahran’a karşı tutumunu değiştirmesine bağlı olduğunu yineledi. iran cumhurbaşkanı, “eğer birileri iran’ı tehdit edebileceklerini düşünüyorlarsa, yanılıyorlar. (bu kişiler) davranışlarını düzeltmeliler” diyerek, ülkesinin baskılara boyun eğmeyeceğini ortaya koydu.

abd-iran ilişkilerindeki mevcut durumun devam edemeyeceğini belirten iran lideri, bundan en çok zararı amerikalıların gördüğünü söyledi. ahmedinejad, “abd ile doğrudan müzakere yapılmalı mı?” sorusuna, “olabilir, ancak şartları hazır olmalı. mevcut şartlarda olacağını sanmıyorum” yanıtını verdi.

ahmedinejad, petrol ve bankalara yönelik yaptırımların etkilerine karşı koyabilmek için tüm kesimlerin hükümetle işbirliği yapmasının zorunlu olduğunu da kaydetti.

riyal, dolar karşısında yıl içinde yüzde 60, bir yıl öncesinin aynı dönemine göre yüzde 80, sadece pazartesi günü ise yüzde 18 değer kaybetmişti. iran riyali, salı günü abd doları karşısında yine değer yitirmiş ve bir doların değeri 34 bin 500 riyal olmuştu.

tahran yoğun yaptırım altında

washington, nükleer programı konusunda anlaşmazlık içinde bulunduğu iran’a uygulanan yaptırımları yıl içinde yoğunlaştırarak, tahran yönetimi ile ticari ve mali ilişkileri bulunan ülkeleri de tehdit eden bir hale getirdi. bu çerçevede, kamu ve özel sektör anlamında iran’dan petrol ihracatını önemli ölçüde düşürmeyen devletler, abd mali sisteminden dışlanma riskiyle karşı karşıya kaldı.

bu çerçevede, türkiye, japonya ve güney kore gibi ülkeler iran’da petrol ithalatını önemli ölçüde azalttı.

diğer taraftan, ab de, ocak ayında nükleer programı ile nükleer silah üretmeye çalıştığına inandığı iran’ın petrol başta olmak üzere çeşitli sektörlerini hedef alan ticari yaptırımlar uygulama kararı almış, ayrıca iran merkez bankası'nın üye ülkelerdeki aktiflerini, meşru ticareti ve borç ödemelerini engellemeyecek şekilde kısmen dondurmuştu.

israil ve başta abd olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah sahibi olmaya çalıştığına inanıyor. tahran yönetimi ise yaptırımlar nedeniyle durdurmayacağını vurguladığı nükleer programının barışçıl olduğunu ve elektrik üretimi için nükleer teknolojiye ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.

KRONOLOJİ: SURİYE'DE İÇ SAVAŞ

suriye’de 'uzlaşma’ çağrısı

öte yandan basın toplantısında, rejim güçleriyle muhalifler arasındaki çatışmaların bir buçuk yılı aşkın bir süredir devam ettiği suriye’deki durumu da yorumlayan iran cumhurbaşkanı, sorunun aşılmasının tüm suriyelilerin uzlaşması ve özgür seçimler yapılmasıyla mümkün olacağını ifade etti.

ahmedinejad, “suriye'de doğru olan ulusal uzlaşmadır. asıl olan da özgür seçimlerin yapılmasıdır. bu, halkın hakkıdır” ifadesini kullandı.

uzlaşma ve seçimlerin en iyi çözüm olduğuna inandıklarını belirten iran lideri, çatışma ve iç savaşın doğru yol olmadığını vurguladı.

suriye'deki her bir can kaybına üzüldüklerini dile getiren cumhurbaşkanı, “suriye niçin tahrip olmalı? iki taraf da suriye'nin sermayesidir. ülkenin ilerlemesi için uzlaşmaları gerekir. bu savaşın sonucu suriye için tahripten başka bir şey olamz” dedi.

ahmedinejad, suriye'de hiç kimse için görev tayin etmediklerini ve kime ne yapması gerektiğini söylemediklerini söyleyerek, tarafların milli bir uzlaşıya varmasına yardım ettiklerini bildirdi.

iran cumhurbaşkanı şu ifadeleri kullandı: “suriye'de mutlaka özgür seçimler yapılmalı. bu seçim uzlaşmayla olmalı. 'kim kalmalı ya da gitmeli' demiyoruz. aksi durum başkalarının içişlerine karışmak olur. seçim, suriye halkının hakkıdır. herkes halkın seçimine saygı duymalı. bu insani bir yöntemdir.”

ahmedinejad ayrıca, suriye'de herhangi bir grubun savaşla iş başına gelmesinin bu ülkede daimi savaş anlamına geldiğini kaydetti ve ülkedeki sorunlardan sadece hükümetin sorumlu tutulmasını doğru bulmadıklarını vurguladı.

cumhurbaşkanı ayrıca, bir soru üzerine, abd'de yapılacak başkanlık seçimleriyle ilgili değerlendirme yapmak istemediğini ifade etti.

'ölü sayısı 30 bini aştı'

suriye'de 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayıp, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşen olaylarda binlerce kişi öldü.

muhaliflerin oluşturdukları, merkezi ingiltere'nin başkenti londra olan suriye insan hakları gözlemevi'ne göre ülkede çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 30 bini geçti. bm ise ölü sayısını en az 20 bin olarak kaydediyor.

iran, çin ve rusya, devlet başkanı beşar esad liderliğindeki rejimin uluslararası arenadaki en büyük destekçileri konumunda bulunuyor. bm güvenlik konseyi daimi üyelerinden çin ve rusya, şam’a karşı yaptırımlar içeren üç karar tasarısını daha önce veto etmişti.

kaynak: ajanslar