iran cumhurbaşkanı hasan ruhani, rusya devlet başkanı vladimir putin ile telefonda nükleer müzakerelerin 7 ay daha uzatılması konusunu görüşürken ayrıca, tahran ile moskova arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkileri ele aldı. 

iran cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, ruhani konuşmasında, rusya'nın iran'ın buşehr kentinde iki nükleer reaktör inşa etmesini öngören anlaşmanın iki ülke arasında sadece bilimsel ve teknolojik olarak değil, aynı zamanda uluslararası anlamda da olumlu etki bırakacağını söyledi.

terörle mücadelede de iki ülke arasında işbirliğine vurgu yapan ruhani, bu işbirliği ve etkileşimin suriye ve irak'ta teröre giden yolun önünü keseceğini belirtti. 

viyana'da son olarak 7 ay daha uzatılması kararı alınan nükleer müzakerelerde rusya'nın tavrını öven ruhani, bunun yakın zamanda bölgesel ve uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması anlamında olumlu etki bırakacağını kaydetti.

rusya'ya uygulanan yaptırımları eleştiren iran cumhurbaşkanı, "tahran ve moskova'nın açık biçimde tüm dünyaya 'yaptırım devrinin kapandığı' mesajını iletmesi gerekiyor" diye konuştu.

rusya devlet başkanı vladimir putin ise, kapsamlı bir nükleer anlaşma için gereken tek şeyin daha fazla zaman olduğunu söyledi.

putin, iran'ın, kendi topraklarında uranyum zenginleştirme hakkı dahil olmak üzere tüm endişelerini anladıklarını vurguladı.

müzakereler 7 ay uzatıldı

uluslararası atom enerji kurumu (uaek), pazartesi günü iran ile bm güvenlik konseyi daimi  üyeleri ve almanya ile iran arasındaki nükleer müzakerelerin 7 ay daha uzatılması kararı almıştı. uaek, iran’ın nükleer müzakereler kapsamında üzerine düşen adımları attığını açıkladı. iran’ı müzakereler yoluyla zaman kazanmakla suçlayan israil ve bazı batı ülkelerinin aksine, kurumun aylık raporu iran’ın zenginleştirilmiş uranyum miktarını geçici uzlaşıya uygun olarak azalttığını gösterdi.

iran cumhurbaşkanı hasan ruhani, müzakerelerin uzatılma kararına rağmen, nihai anlaşmanın yapılacağından emin olduğunu söyledi.

iran dışişleri bakanı cevad zarif de, yaptırımların problemi çözmediğini belirterek, "biz inanıyoruz ki müzakere sürecinde bu sorun çözülecek. biz bunu en kısa sürede başarmak istiyoruz. kimse erteleme istemiyor. bizim zamana ihtiyacımız yok" diye konuştu.

abd dışişleri bakanı john kerry de aynı gün nihai anlaşmaya yönelik önemli ilerleme kaydedildiğini söyledi. iran’ın şimdiden çok miktarda nükleer maddeyi üretmeyi bıraktığını ve bu sayede dünyanın daha güvenli bir yer haline geldiğini söyleyen kerry, şu aşamada yaptırımların kaldırılmasına dair ise bir karar alınmadığını açıkladı.

iran uranyum gazı stokunu düşürmüştü

geçen yıl 5+1 ülkeleriyle sağlanan uzlaşma uyarınca iran, yüzde 5 zenginleştirilmiş uranyum gazı stoğunu 8 bin 300 kilogramdan 7 bin 400 kilograma düşürdü.

tesisleri inceleyen uaek uzmanları, bir atom bombası imal edilebilmesi için yaklaşık 1000 – 1500 kilogram civarı zenginleştirilmiş uranyum gerektiğini söylüyor. ancak iran’ın elindeki maddeler, etkili bir silah yapılması için gereken nükleer zenginliğe sahip değil.

ayrıca rapora göre iran elindeki nükleer maddelerin büyük kısmını zaten nükleer yakıta dönüştürdü. yani geri alınması uzun zaman ve büyük maliyet gerektiren bu işlem, iran’ın nükleer maddelerden bomba yapma niyetinin olmadığının da bir göstergesi olarak rapora geçti.

kaynak: al jazeera