bm insan hakları konseyi tarafından oluşturulan soruşturma heyeti, israil’in işgal altındaki batı şeria'da yerleşim birimleri inşa ederek uluslararası hukuku ihlal ettiğini bildirdi. heyet israil'e, 'yerleşim birimlerini derhal boşaltma' çağrısı yaptı. 

soruşturmayı yürüten heyetin başkanı fransız yargıç christine chanet, perşembe günü isviçre'nin cenevre kentinde düzenlediği basın toplantısında, "israil tüm yerleşim faaliyetlerini ön koşul sunmaksızın durdurmalı ve tüm yerleşimcilerin çekileceği bir süreci başlatmalı" dedi.

chanet, israil'den, yahudi yerleşimciler yüzünden insan hakları ihlal edilen filistinlilerin sorunlarına acilen çözüm bulmasını istedi.  

bm insan hakları konseyi için hazırlanan raporda, yahudi yerleşim birimlerinin, sivil halkın işgal edilen topraklara götürülmesini yasaklayan 1949 tarihli cenevre sözleşmesi’ne aykırı olduğu belirtildi. raporda ayrıca, yasağın ihlalinin uluslararası ceza mahkemesi’nin (ucm) yargı alanına girdiği hatırlatıldı. 

yahudi yerleşim birimlerinin batı şeria ve doğu kudüs’teki etkisini konu alan soruşturma, bm insan hakları konseyi tarafından mart 2012'de başlatılmıştı. israil soruşturmada bm heyeti ile işbirliği yapmayı reddetmişti. israil, 'tek taraflı ve ön yargılı' bulduğu konsey'le ilişkisini de kesmişti.

christine chanet başkanlığındaki üç kişilik bm heyeti ise soruşturma raporu için, ürdün’e giden 50’den fazla filistinliyle görüşmüştü. 

yerleşimci sayısı 520 bin

bm raporuna göre, batı şeria ve doğu kudüs’te 1967 sonrası inşa edilmiş 250 yerleşim var. bu yerleşimlerde yaklaşık 520 bin israilli yaşıyor. yerleşimler, filistinlilerin su kaynaklarına ve tarım alanlarına erişimini engelliyor.

yerleşimler, yaşayabilir bir filistin devletinin oluşturulmasını önlüyor. bu da, filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkını ortadan kaldırıyor.  

bm heyeti, tüm bu bulgularını 18 mart’ta örgütün insan hakları konseyi'ne sunacak. 

filistinliler uyarmıştı

filistin yönetimi, aralık ayında bm’ye yazdığı bir mektupla israil’i, işgal altındaki topraklardaki yerleşimleri genişleterek daha fazla ‘savaş suçu’ işlemeyi planlamakla suçlamıştı. filistin dışişleri bakanı riyad malki ise 24 ocak’ta, israil'in doğu kudüs’ün dışındaki e1 isimli bölgede yerleşim planlarını sürdürmesi halinde konuyu ucm'ye taşıyacağını söylemişti.

filistinlilerin ucm'ye başvuru yolu, bm genel kurulu'nun geçen yıl kasım ayında filistin yönetimi'nin örgütteki üyelik statüsünü yükseltmesinin ardından açılmıştı.

filistin'in bm'deki statüsü geçen yıl kasım ayında genel kurul’da yapılan oylamayla yükseltilmişti. filistin yönetimi bm nezdinde ‘üye olmayan gözlemci devlet’ statüsü kazanmıştı.

israil ise bm’deki oylamanın ardından 29 kasım’da batı şeria ve doğu kudüs’te 3 bin yeni konut inşa edileceğini duyurmuştu.

kaynak: al jazeera ve ajanslar