amerika birleşik devletleri’nin (abd), nükleer programı nedeniyle iran'a yaptırımları artırma kararı aldığı bir dönemde, japonya da bu ülkeden satın aldığı petrolü azaltma yolunda somut adımlar atma sözü verdi.

ilgili açıklama, çarşamba günü ülkesini ziyaret eden abd hazine bakanı timothy geithner ile görüşmesi sonrasında japonya maliye bakanı jun azumi'den geldi.

ülkesinin toplam petrol ithalatında iran'ın payının yüzde 10 olduğunu belirten japon bakan, “somut adımlar atarak, planlı bir şekilde bu oranı düşürmek istiyoruz” dedi.

geithner ise konuya ilişkin olarak, tokyo yönetiminin kararını memnuniyetle karşıladığını söyledi.

japonya'dan önce çin'i ziyaret eden geithner, bu ülkeden, abd’nin iran'a yönelik olarak uygulamaya karar verdiği yaptırımlar için destek alamamıştı.

pekin yönetimi, herhangi bir sorunun çözümü olduğuna inanmadıkları için, iran’a ‘baskı yapılmasına ve tedbir uygulanmasına’ karşı olduklarını tekrarlamıştı.

şirketleri seçime zorlayan yasa

abd başkanı barack obama, 31 aralık'ta imzalayıp yürürlüğe koyduğu yasa, iran merkez bankası ve diğer finans kuruluşları ile iş yapan şirketlerin abd ekonomisi ve mali sistemi ile ilişkilerinin kesilmesini kapsıyor.

iran'a petrol alımı nedeniyle yapılan ödemelerin büyük bölümü merkez bankası üzerinden yapılıyor ve yeni yasa, petrol sektörünü vurmayı amaçlıyor. yabancı merkez bankalarının da yasadan etkilenebileceği belirtiliyor.

avrupa birliği (ab) üyesi ülkeler de, iran'dan petrol ithalinin yasaklanması taahhütünde bulunmuştu. ab diplomatlarının üzerinde anlaştığı konuda, dışişleri bakanlarının da 23 ocak'taki toplantıları sonrası, bu yönde alınan resmi kararı kamuoyuna duyurmaları bekleniyor.

başta abd olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah geliştirmeye çalıştığını düşünüyor. bu iddiayı reddeden tahran yönetimi ise nükleer programının tamamen barışçıl amaçlı olduğunu vurguluyor.

gerilimi uaek raporu tetiklemişti

uluslararası atom enerjisi kurumu (uaek), kasım ayında yayımladığı raporda, iran'ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin ‘güvenilir kaynaklardan bilgi edindiklerini’ ve bu çerçevede, ülkenin ‘nükleer silah tasarlamak ve üretmek için deneysel faaliyetlerde bulunduğuna’ ilişkin bilgisi olduğunu söylemişti.

tahran, ekim ayında ilk nükleer santrali olan bir milyar dolar değerindeki buşehr santralini devreye sokmuş ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini başarıyla yürüttüğünü açıklamıştı. santral, uaek’nın aktif reaktörler listesinde bulunuyor.

abd, iran'ın hürmüz boğazı’nı kapama tehditleri üzerine, umman denizi'ne açılan hürmüz boğazı'nın kapatılmasına asla izin verilmeyeceğini açıklamıştı. taraflar arasındaki sert açıklamalar sürerken boğaz açıklarındaki sularda aralık ayı sonundan ocak ayı başına kadar devam eden geniş çaplı bir tatbikat düzenleyen iran, iki de yeni füze denemişti.

kaynak: al jazeera ve ajanslar