tasarıya göre genelkurmay başkanı, kara, deniz ve hava kuvvetleri komutanları ile jandarma genel komutanı görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yüce divan'da yargılanacak.

genelkurmay başkanı ve kuvvet komutanları hakkında soruşturma açılmasına başbakan, jandarma genel komutanı hakkında ise içişleri bakanı izin verecek. soruşturmaya izin veren makam sözkonusu kişileri görevden uzaklaştırma yetkisine sahip olacak.

alınan kararlara karşı ilgililer on gün içinde cumhurbaşkanı'na itiraz edebilecek. itiraz üzerine cumhurbaşkanı tarafından verilecek karar ise kesin olacak.

savcı yetkisinde 'soruşturma kurulu'

tasarıya göre "10 günlük süre içinde itiraz edilmemesi veya itirazın cumhurbaşkanı tarafından reddedilmesi üzerine izin vermeye yetkili makam tarafından soruşturmayı yapmak üzere denetim elemanlarından 3 kişilik bir soruşturma kurulu” oluşturulacak. 

soruşturma kurulu cumhuriyet savcısının yetkilerine sahip olacak ve soruşturma sırasında hâkim kararı alınması gereken konularda yetkili mahkemelere başvuracak. kurul, inceleme sonunda bir rapor hazırlayarak soruşturma iznini veren başbakan veya içişleri bakanı'na sunacak. bunun ardından başbakan veya içişleri bakanı kamu davası açılmasına gerek görürse soruşturma dosyası yüce divan sıfatıyla yargılama yapmak üzere anayasa mahkemesi'ne gönderilecek.

isimsiz, imzasız, adressiz veya takma adla yapıldığı anlaşılan, delil ve dayanakları gösterilmeyen ihbar ve şikayetler işleme konulmayacak. 

tasarı kuvvet komutanlarının görev sürelerinin birer yıllık sürelerle yaş haddine kadar uzatılabilmesini de içeriyor. chp, terfi sistemini alt üst edeceği gerekçesiyle buna karşı çıkıyor. 

‘ne olacak ilker başbuğ'un hali?’

tasarı görüşülürken balyoz ve ergenekon davaları ile eski genelkurmay başkanı ilker başbuğ'un durumu tartışmaya neden oldu. komisyon üyesi ve chp milletvekili turhan tayan "tsk'nın çok değerli mensupları adil olmayan, uydurma delil ve gizli tanıklarla mahkûm edildi ve yargılandı. başbakan’ın danışmanı yalçın akdoğan 'milli orduya kumpas kuruldu’ diyerek yaşanan gerçeğe ışık tuttu. ne olacak ilker başbuğ’un hali?" diye sordu.

chp milletvekili mustafa moroğlu da başbuğ'un düzenlemeden yararlanabilmesi ve yaşanan mağduriyetin giderilmesi için yasa metnine 'görevleri sırasında işlenenen suçlardan dolayı' ifadesinin eklenmesi gerektiğini söyledi.

‘amaç uludure soruşturmasını tıkamak mı ?’

chp milletvekili ali özgündüz ise uludure'de türk hava kuvvetlerine ait uçakların bombalaması sonucu 34 sivilin hayatını kaybettiği olayla ilgili olarak askeri savcılığın takipsizlik kararı verdiğini hatırlattı. özgündüz "bu yasaya göre mağdur aileler şikayette bulunduğu zaman başbakan soruşturma izni vermeyebilir. amaç uludere yargılamalarını tıkanmak mı?" diye sordu. tasarıyla başbakan'a başsavcılık yetkisi verildiğini söyleyen özgündüz "başbakan türkiye cumhuriyeti başsavcısı oluyor" dedi.

muhalefetin soru ve eleştirilerini, milli savunma bakanı ismet yılmaz yanıtladı. yılmaz tasarının 2010 yılında yapılan anayasa değişikliğine uyum amacıyla hazırlandığını belirtti. yılmaz, chp'li vekillerin istediği şekilde yasa metnine anayasada yer almayan bir ifadenin eklenemeyeceğini söyledi.

'yeni bir yasal düzenleme yapılacak' 

muhalefet milletvekilleri özel yetkili mahkemenin ilker başbuğ hakkındaki suçlarla ilgili “göreviyle ilgili değil” diyerek kendisini yargılamada yetkili kıldığını hatırlattı. bu konunun açıklığa kavuşturulmasını istedi. milli savunma bakanı ismet yılmaz "hangisi göreve dahil, hangisi göreve dahil değil, buna görevi veren yetkili makam karar verecek. buna ilişkin bir çalışmamız var, bu nisan ayında gelecek. ayrıca adalet bakanlığı'nın da yeniden yargılamayla ilgili çalışması var" dedi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar