suudi arabistan kralı selman bin abdülaziz, ocak 2015’te ülkenin tahtına çıktığından bu yana ilk abd ziyaretini gerçekleştirdi. washington’a 3 eylül'de ulaşan kral, abd dışişleri bakanı john kerry tarafından karşılandı.

abd başkanı barack obama, suudi arabistan kralı selman’ı beyaz saray'da ağırladı. iki lider, oval ofis'teki görüşme öncesinde basın mensuplarına kısa açıklama yaptı.

obama, kral selman'ın göreve gelmesinin ardından ilk ziyaretini washington'a yapmasının, abd ile suudi arabistan arasındaki uzun yıllara dayanan dostluğun işareti olduğunu söyledi.

kral selman da ilk yurtdışı seyahatini abd'ye yapmasının, iki ülke arasındaki güçlü ve derin ilişkileri sembolize ettiğini belirtti. iki ülkenin ilişkilerinin sadece abd ve suudi arabistan değil, tüm bölge ve dünyanın yararına olduğunu söyleyen selman, abd ile tüm alanlardaki işbirliklerini daha da derinleştirmek ve ilerletmek istediklerini vurguladı.

selman, "dünya barışı için birlikte çalışmak istiyoruz. bölgemiz, halkların refahı için gerekli olan istikrara kavuşmalı. şükürler olsun allah'a ki, biz ülkemizde refaha sahibiz ve bunu tüm bölge için istiyoruz ve onu başarmak için de sizinle işbirliğine istekliyiz" diye konuştu.

görüşmeye, abd başkan yardımcısı joe biden ve beyaz saray ulusal güvenlik danışmanı susan rice de katıldı.

bölgedeki en büyük rakibi iran’ın batı ile anlaşmasından endişesini her fırsatta washington'a ileten suudi arabistan kralı, obama’yla bu endişeleri giderecek önlemleri ele aldı.

körfez ülkeleri işbirliği konseyi (kik) liderlerinin mayıs’ta obama’yla gerçekleştirdiği tarihi kamp david zirvesi’ne katılmaktan imtina eden kral selman, washington’da yemen ve suriye’deki krizleri, iran’ın nükleer anlaşması, tahran’ın bölgedeki faaliyetleri ve körfez savunma sistemlerinin güçlendirilmesini masaya yatırdı. obama ile görüşmesinde petrol fiyatları da gündeme geldi.

washington’a önemli bakanları ve iş adamların eşliğinde giden kral selman ile obama arasındaki bir diğer önemli konu da abd’nin camp david’de körfez ülkelerine verdiği savunma desteği vaatlerinin yerine getirilmesi. abd selman'ın katılmadığı mayıs'taki zirvede kik ülkelerine, balistik füze savunma sistemleri, özel kuvvetler eğitimi, gerekli silahların daha hızlı ulaştırılması konularında vaatlerde bulunmuştu. 

obama ulusal güvenlik müsteşar yardımcısı ben rhodes, istikrarsız petrol fiyatlarının piyasayı etkilediği döneme denk gelen ziyarette obama’nın suudi kral’la enerji piyasasını ele alacağını ifade etti.

beyaz saray, obama’nın yemen’deki kötüleşen insani durumdan endişelerini kral selman’la paylaşacağını açıkladı. 

riyad'ın iran endişesi

sünni suudi arabistan ‘güvenliğine en büyük tehdit’ arz eden şii iran’ın nükleer silah elde etme ihtimalinden kaygılarını saklamıyor.

tahran'ın suriye ve yemen'deki etkisinden de rahatsız olan riyad, nükleer anlaşmasının iran'ı daha da rahatlatacağını ve bölgedeki etkisini bir o kadar da artırmasından endişe ediyor.

abd ise suudi arabistan ve diğer körfez ülkelerindeki tansiyonu düşürmeye çalışan bir denge politikası izliyor ve anlaşmaya vardığı iran’la geniş bir siyasi ve güvenliğe dayalı işbirliği yapmayacağını, tahran’ın bölgedeki tavrını göz ardı etmeyeceğini vurguluyor. hatta körfez ülkelerinin güvenlik endişelerini gidermek için mekanizmalar geliştirme güvencesini veriyor. mart ayında suud ailesinin önemli üyelerinden prens turki bin faysal, iran'ın nükleer programının devam etmesinin diğer bölge ülkelerinin de aynı şekilde davranmalarına sebep olabileceğini söylemişti.

yemen'de ve suriye’deki krizler

nükleer anlaşma dışında iran - suudi arabistan arasında önemli iki sorun daha var. suriye ve yemen'de yaşananlar.

riyad tahran'ı yemen’de şii husilere, suriye’de ise rejime, hizbullah’a ve diğer şii milislere askeri destek sağlayarak bölgeyi karıştırmakla suçluyor. iran husilere askeri desteğini reddederken suriye’deki rolünü saklamıyor. esed rejimini de sonuna kadar savunacağını açıkça belirtiyor.

iran destekli şii husilerin başkent sana'yı ele geçirmesi ve yönetime el koymasının ardından suudi arabistan inisiyatifi aldı ve öncülüğünde oluşturduğu koalisyon yemen'e bir hava operasyonu başlatmıştı. suudi arabistan’ın operasyonundan sonra, zaten fakirlik batağında olan yemen’de insani krizi derinleştirdi. bm son olarak yemen’de 13 milyon kişinin açlıkla mücadele ettiğini ve ülke kıtlık eşiğinde olduğunu duyurdu.

suriye’de 230 bin kişinin öldüğü 5 yıllık savaştan yakın bir gelecekte çıkış grünmüyor . esed’in akıbeti konusu, uluslararası toplumda bölünme nedeni olmaya devam ediyor. çözüm bulmak için son dönemde diplomasi yürüten rusya, esed’in gitmesinin ön şart olarak öne sürülemeyeceğini, suudi arabistan ise’ esed’in çözümün değil sorunun bir parçası’ olarak gitmek zorunda olduğunu savunuyor.

kaynak: al jazeera, aa ve reuters