iran meclis başkanı ali laricani, iran’ın meşhed kentinde yaptığı açıklamada, abd heyetinin müzakerelerde iyi niyet göstermediğini ve bu yüzden müzakerelerin uzadığını öne sürerek, "abd’nin müzakerelerdeki pazarlığı, stratejik pazarlıktan çok bakkal pazarlığı gibi" dedi.

laricani batı’nın anlaşma fırsatını kaçırmaması gerektiğini de sözlerine ekledi.

‘anlaşma zor ama imkânsız değil’

abd ulusal güvenlik danışmanı yardımcısı tony blinken ise, 24 kasım'da iran’la nükleer programı üzerinde bir anlaşmaya varmanın çok zor olduğunu ama imkânsız olmadığını söyledi.

tony blinken çarşamba günü yaptığı açıklamada, anlaşmaya varılmasının, iran’ın uluslararası camiayı nükleer programının barışçıl olacağı yönünde ikna edecek adımlar atmasına bağlı olduğunu dile getirdi. blinken bunun karşılığında iran’a karşı uygulanan uluslararası yaptırımların kaldırılacağını da hatırlattı.

ruhani: abd aşırı isteklerinden vazgeçmeli

iran cumhurbaşkanı hasan ruhani, nükleer müzakerelerde nihai anlaşmaya varmak için şartların uygun olduğunu ancak abd’nin ‘aşırı isteklerinden’ vazgeçmesi gerektiğini belirtti.

iran resmi ajansı irna’nın haberine göre ruhani, tahran’da yaptığı açıklamada, devam eden nükleer müzakerelere ilişkin ‘bugün sorunlarla karşı karşıya olan dünya ekonomisi, varılacak muhtemel anlaşma sayesinde iran’ın yüksek ekonomik kapasitesiyle iyileşme yoluna girebilir’ dedi.

ruhani sözlerini şöyle sürdürdü:

"karşı taraf müzakerelerde anlaşmaya varmak için siyasi irade ortaya koyar ve aşırı isteklerinden vazgeçerse koşullar nihai anlaşmaya varmak için uygun. iran, halkının haklarını garanti altına alacak ve bölgeyi istikrara kavuşturacak bir anlaşma için çaba gösteriyor."

24 kasım son gün

iran ile 5+1 ülkeleri arasında isviçre'nin cenevre kentinde 24 kasım 2013 tarihinde yapılan müzakerelerde geçici anlaşmaya varılmış ve bu anlaşma uyarınca taraflar arasında 20 temmuz'a kadar kapsamlı bir anlaşmaya ulaşılması öngörülmüştü. ancak farklılıkların giderilememesi nedeniyle müzakerelerin son tarihi, 6 aylık ek süre belirlenerek 24 kasım'a kadar uzatılmıştı.

abd başkanı barack obama da geçen hafta, iran ile p5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde 24 kasım’a kadar anlaşma sağlanamayabileceğini belirtmiş, taraflar arasında "büyük bir uçurum" olduğunu söylemişti.

iran’ı hedef alan abd öncülüğündeki ekonomik yaptırımların tahran yönetimini müzakere masasına oturmaya yönelttiğini belirten obama, öncelikli hedeflerinin iran’ın nükleer silah elde etmesini önlemek olduğunu yineledi.

viyana'da kritik görüşme

24 kasım öncesi nükleer müzakerelerin son turu viyana'da salı günü başladı.

müzakerelerden nihai anlaşmaya yönelik bir anlaşma çıkması beklenmiyor.

24 kasım itibariyle yeni bir tarih ve takvim belirlenmesi ya da müzakerelerin tamamen çökmesi ihtimalleri öne çıkıyor.

ancak son dönemde abd’nin irak ve suriye meselesinde iran ile yakınlaşmaya başladığına dair sinyaller müzakerelerin tamamen çökme ihtimalini zayıflatıyor.

obama’nın bir süre önce iran lideri ayetullah hamaney’e bir mektup yazarak, işid ile mücadelede destek istediği ortaya çıkmıştı.

işid ile mücadelede izlenecek yol, abd’nin iran’a karşı nükleer müzakerelerle ilgili tavrında da belirleyici rol oynayacak.

tahran yönetimi daha önce birçok kez işid’e karşı mücadelede işbirliği yapmak için, nükleer programıyla ilgili yaptırımların tamamen kaldırılması ve nihai bir anlaşmaya varma şartını öne sürmüştü.

israil yönetimi de müzakerelerin çökmesi ve yeni bir tarih belirlenmemesi için bastırıyor.

kaynak: al jazeera, aa ve reuters