muammer kaddafi'nin devrilmesinin ardından iki farklı parlamento arasında bölünen libya'da, tobruk ve trablus hükümetleri  tunus'taki görüşmeler sonucunda siyasi çözümde anlaştı. anlaşma gereğince trablus merkezli milli genel kongre (mgk) ile tobruk merkezli temsilciler meclisi 10 kişilik bir komite oluşturacak. bu komite ulusal uzlaşı hükümetini ve başbakanını seçecek. iki yıl içinde de seçime gidilecek. 

trablus merkezli milli genel kongre'nin başan yardımcısı avad muhammed abdülsadık,  anlaşmayı "bu libyalıların, arapların hatta dünyanın beklediği tarihi bir an" ifadeleriyle yorumladı. 

abdülsadık, "eğer bu çözüm libya'daki halktan ve kurumlardan gerçek bir destek bulursa, siyasi krizi ortadan kaldırmamız 2 hafta ile 1 ay arası bir süre alır" dedi. 

mgk heyetinden amna emtahir'in afp'ye verdiği bilgiye göre seçilecek komite ayrıca libya anayasasını da gözden geçirecek. 

emtahir de anlaşma için 'tarihi' derken, "bu büyük bir gelişme" ifadelerini kullandı. 

peck: fazla iyimser olmayın

libya uzmanı jason peck, al jazeera'ya anlaşmayı yorumlarken, "doğru yönde olumlu bir adım" dedi. fazla 'iyimser olunmaması' gerektiğini savunan peck, bm'nin son bir yıldır devam eden arabuluculuk çalışmalarına atıfta bulunarak "tobruk ve trablus'taki birçok siyasi aktör şimdiye kadar bm'nin müzakere sürecindeki yolsuzluklar yüzünden hayal kırıklığına uğradı" dedi.

bm, iki hükümet arasında müzakerelerin yürütülmesi için  deneyimli alman diplomat martin kobler'i müzakereci olarak atarken, uzun süren görüşmelerin ardından taraflara ekim ayında iktidar paylaşımını içeren bir taslak anlaşma teklif edildi.  ancak trablus hükümeti anlaşmaya yanaşmadı. ülkede işid'in alan kazanmaya devam etmesi üzerine batı tobruk ve trablus hükümetlerine baskıyı artırdı. 

kaddafi’nin devrilmesinden sonra libya’da ordu standartlarında askeri bir yapı kalmamıştı. sahada farklı siyasi yapılara hizmet eden birbirinden bağımsız silahlı milisler hâkimdi. mayıs 2014'te emekli general hafter, libya’daki 'islami referanslı' milislere karşı kerame (haysiyet) adında bir operasyon başlattı. saldırdığı milisler birleşerek fecr-i libya (libya’nın şafağı) adında karşıt bir operasyona başlattı ve libya’da iki karşıt silahlı yapı çatışmalarını sürdürdü.

iki parlamento

haziran 2014'te düzenlenen parlamento seçiminden liberal akım galip çıktı. yeni seçilen parlamentonun, libya temsilciler meclisi (ltm) adını almasına karar verilmişti. süresini dolduran eski parlamento (mgk), resmi bir devir teslim töreni düzenlenmeden ve anlaşmanın aksine bingazi’de değil tobruk kentinde göreve başlayan ltm’nin meşruiyeti ile ilgili başvurduğu anayasa mahkemesi karar verene kadar trablus’ta görevini sürdürmeye karar vermişti. mahkeme ltm'nin seçildiği seçimin yasal olmadığına karar vererek, onun feshedilmesine karar vermişti.

iki hükümet

mgk, ömer hasi’yi, ltm ise istifa eden başbakan abdullah sini’yi yeni hükümeti oluşturmakla görevlendirmişti ve daha sonra oluşturulan her iki hükümet parlamentodan güvenoyu alarak biri trablus’ta biri de tobruk’ta göreve başlamıştı.

kaynak: afp, al jazeera