bm libya özel temsilciliği, tarafların cenevre'de bir araya geleceğini ve ülkedeki krizi çözmek için çözümler aranacağını açıkladı.

birleşmiş milletler libya özel temsilcisi bernardino leon, libya'daki çatışmaları durdurmak amacıyla perşembe günü milii genel kongre başkan yardımcısı ile başkent trablus'ta görüşmüştü.

özel temsilci cuma günü de darbe girişimiyle yönetimi ele geçirmek için 'kerame/onur' operasyonu başlattığını açıklayan emekli general halife hafter ile görüştü. 

general hafter'e yakın, isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkili, ikilinin bingazi'nin 100 kilometre doğusundaki merac kentinde hafter'e ait bir merkezde görüştüğünü söyledi. 

çavuşoğlu'ndan bütünlük çağrısı

dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu, libya'daki gelişmelere ilişkin olarak ‘bir kısmı dışlayan yönetim anlayışı bundan sonra libya'da işlemez, kalıcı olmaz. gerçekçi ve tarafsız olmamız lazım. dışarıdan müdahale olmaması gerekiyor’ dedi.

bakan çavuşoğlu, 7. büyükelçiler konferansı'nın kapanışında düzenlediği basın toplantısında, libya'daki siyasi duruma ilişkin bir soru üzerine, ülkede bir an önce ateşkesin sağlanması gerektiğine işaret ederek ne libya anayasa mahkemesi'nin son genel seçimin geçersiz olduğu yönündeki hükmünü ne de alandaki gerçekleri yok saymanın doğru olduğunu söyledi.

çavuşoğlu şu ifadeleri kullandı: ‘libya'da bir yangın var ve bu yangını söndürmemiz lazım. bunun için de ateşkesin sağlanması lazım. ateşkesten sonra ne olması lazım? müzakerenin olması lazım. yani şu anda çatışan tarafların bir araya gelmesi, getirilmesi ve kapsayıcı bir yönetimin olması lazım. irak'ta olduğu gibi. ve herkesi içine alması lazım. bir kısmı dışlayan yönetim anlayışı bundan sonra libya'da işlemez, kalıcı olmaz. gerçekçi ve tarafsız olmamız lazım. dışarıdan müdahale olmaması gerekiyor. özellikle askeri müdahale, silah yardımı ve hava saldırıları gibi müdahalelerin olmaması lazım.’

'emrullah işler taraflara türkiye'nin tutumunu iletti'

bm'nin bugüne kadarki tüm çaba ve kararlarına destek verdiklerini kaydeden çavuşoğlu, türkiye'nin libya özel temsilcisi emrullah işler'in iki defa libya'ya gittiğini ve taraflara türkiye'nin tutumunu ilettiğine işaret etti. libya'da taraf tutulmaması gerektiğini vurgulayan çavuşoğlu, ‘ama görüyoruz ki bölgede taraf tutanlar da var. bu söylediğimiz çerçevede adımları atabilirsek libya'yı kurtarabiliriz. libya'yı suriye olmaktan kurtarabiliriz. herkes bu konuda sorumlu davranmalıdır’ diye konuştu.

hafter'in darbe girişimi çatışmaları artırmıştı

libya ordusunda emekli tümgeneral halife hafter ve ona bağlı askeri güçler, 15 ekim çarşamba gününden beri hükümete bağlı silahlı gruplara karşı ‘bingazi’yi kurtarma’ adı altında bir saldırı başlatmıştı. iki taraf arasında devam eden çatışmalarda şu ana kadar onlarca kişi hayatını kaybetti.

hafter daha önce bingazi'deki çeşitli suçlamalarda bulunduğu hükümet yanlısı gruplara karşı 'onur savaşı' başlattığını duyurmuştu. milli genel kongre ve geçiş hükümeti ise hafter'in hareketini darbe girişimi olarak tanımlamıştı. hafter'in suudi arabistan, birleşik arap emirlikleri ve mısır'daki sisi yönetiminden açık destek görmesinin ardından zintan merkezli milis güçler ve libya hava kuvvetleri'ndeki bazı birliklerle kaddafi yanlıları hafter'in darbe girişimine katıldıklarını açıklamıştı.

kaddafi rejimine karşı savaşan ve merkezi geçiş hükümetine bağlılıklarını bildiren hükümet yanlısı güçlerle, merkezi derne'de bulunan ve el kaide'ye bağlı ensar'uş şeria milis kuvvetleri ise hafter'e bağlı güçlerle çatışıyor.

iki parlamento, iki hükümet

libya’da 25 haziran’da düzenlenen seçimlerden sonra siyasi sahnede büyük değişiklikler meydana geldi ve libya’da iki ordu, iki parlamento ve iki hükümet oluştu.

kaddafi’nin devrilmesinden sonra libya’da ordu standartlarında bir askeri yapı kalmadı ve sahada farklı siyasi ajandaları olan ve birbirinden bağımsız silahlı milisler hâkim olmaya başladı. mayıs ayında emekli tümgeneral hafter, libya’daki islami referanslı milislere karşı kerame ('onur savaşı') adında bir operasyon başlattı. saldırdığı milisler birleşerek fecr-i libya (libya’nın şafağı) adında karşıt bir operasyonla yanıt verdi ve libya’daki iki karşıt silahlı yapı çatışmalarını sürdürdü.

haziran ayında düzenlenen parlamento seçiminden liberal akım galip çıktı. yeni seçilen parlamento libya temsilciler meclisi (ltm) adını aldı.

süresini dolduran, islami akımın hâkim olduğu eski parlamento milli genel kongre (mgk), resmi bir devir teslim töreni düzenlenmeden bingazi’de değil, tobruk kentinde göreve başlayan ltm’nin meşruiyeti ile ilgili anayasa mahkemesi'ne başvurdu.

anayasa mahkemesi 5 kasım’da açıkladığı kararında seçimleri geçersiz saymıştı. ltm anayasa mahkemesi’nin kararını baskı altında verdiğini söyleyerek reddetmişti.

kaynak: al jazeera, aa, reuters