nato savunma bakanları brüksel’de bir araya geldi. burada konuşan abd savunma bakanı james mattis, üye ülkelerinin savunma bütçelerini arttırmalarını istedi ve "amerikalı vergi mükellefleri, batı'nın değerlerini savunmak için artık orantısız bir payı üstlenemez. amerikalılar, sizin çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine, sizden daha fazla önem veremez. halklarınız abd'nin ittifaka olan taahhütlerini azalttığını görmek istemiyorsa her bir başkentin ortak savunmamıza verdiği desteği göstermesi gerekiyor" dedi.

matis, katıldığı ilk nato savunma bakanları toplantısı'nda, ittifak üyelerini savunma harcamalarını artırmaları konusunda uyardı. toplantıda yaptığı konuşmanın metnine göre, mattis, nato'nun, her üyenin ülke ekonomisinin yüzde 2'sini savunmaya harcamasına ilişkin planın gereğini yerine getireceği bir tarih belirlenmesini istedi. 

"çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine sizden daha fazla önem veremeyiz"

bunun washington'daki "siyasi gerçeklik" temelinde "adil bir talep" olduğunu söyleyen mattis, "amerikalı vergi mükellefleri, batı'nın değerlerini savunmak için artık orantısız bir payı üstlenemez. amerikalılar, sizin çocuklarınızın gelecekteki güvenliğine, sizden daha fazla önem veremez. askeri anlamda hazır olmaya önem vermemek, kendimize, ittifaka ve şimdi açıkça tehlike altında olan ve bize miras kalan özgürlüklere saygı konusunda eksikliği gösteriyor." dedi.

"taahhütlerimizi azalttığımızı görmek istemiyorsanız..."

ittifak üyelerine, halkının somut talepleri ve abd'deki siyasi gerçekliğe ilişkin net bir fotoğrafı ortaya koyma borcu olduğunu söyleyen mattis, "abd sorumluluklarını yerine getirecek. ancak halklarınız abd'nin ittifaka olan taahhütlerini azalttığını görmek istemiyorsa her bir başkentin ortak savunmamıza verdiği desteği göstermesi gerekiyor." şeklinde konuştu.

bazı ittifak üyelerinin, rusya'nın ukrayna toprağı kırım'ı ilhak etmesi ve deaş'ın suriye ve irak topraklarını ele geçirmesi karşısında, "olanları inkar eden bir yaklaşımla yüzlerini başka yöne çevirdiğini" kaydeden mattis, "doğu ve güneyden gelen tehlikelere rağmen, nato'nun karşılık verme gücündeki boşlukları doldurmada veya adaptasyonda başarısız olduk." ifadesini kullandı. 

daha önce değişik birimlerinde görev aldığı nato'yu "ikinci evi" olarak niteleyen mattis, "nato, abd ve birbirine bağlı transatlantik topluluğu için temel dayanak noktası unsur olmayı sürdürüyor." dedi.

abd başkanı donald trump'ın nato'ya olan desteğini ifade ettiğini belirten mattis, ittifakın değişen güvenlik şartlarına sürekli uyum sağlamayı başardığını, bundan sonra da böyle yapmayı sürdüreceğine inandığını söyledi.

ülkelerin harcamaları

nato üyelerinden ingiltere, estonya, polonya, yunanistan ve abd, savunmaya yüzde 2'lik harcama yapıyor. ekonomisi en güçlü ülkelerden g7 üyesi fransa'nın savunma harcaması 1,78, almanya'nın yüzde 1,19, italya'nın yüzde 1,11, kanada'nın yüzde 0,99'da kalıyor. türkiye'nin savunma harcaması oranı ise yüzde 1,56.

trump, savunma harcamalarının artırılmasını istemişti

abd başkanı donald trump, göreve gelmeden önce alman bild gazetesine verdiği röportajda, "nato'nun sorunları var. nato eskidi çünkü birincisi, bildiğiniz gibi yıllar öncesinden tasarlanmış. ikincisi, ülkeler ödemeleri gerektiği parayı ödemiyorlar. nato'nun eskidiğini söylediğimde baskı altında kaldım. terörizme karşı bir şey yapmadığı için de eskidi." demişti.

ülkelerin kendi üzerlerine düşen payı ödemediğini, bunun abd'ye karşı adil olmadığını belirten trump, ancak bunun haricinde nato'yu çok önemli bulduğunu ifade etmişti.

trump'ın bu açıklamaları, abd'nin washington'da kurulan nato'ya desteğinin ve bağlılığının sorgulanmasına neden olmuş, avrupa'da "abd'siz savunma tartışması" başlamıştı.

stoltenberg: savunma bütçeleri artıyor

nato genel sekreteri stoltenberg de, güçlü bir nato'nun avrupa'ya, güçlü bir avrupa'nın da kuzey amerika'ya faydalı olduğunu belirtti. abd'nin transatlantik ilişkilere bağlılığının önemine dikkat çeken stoltenberg, "bu taahhüt sadece kelimelerde değil fiiliyatta da görülüyor. abd asker ve ekipmanları şimdi polonya'ya ve baltık ülkelerine ulaşıyor. bu, abd'nin zor dönemlerde avrupa'yla beraber durma kararlılığını açık bir şekilde ortaya koyuyor." diye konuştu.

stoltenberg, savunma harcamalarının artırılması konusunda ise son verilerde yüzde 3,8'lik artışın görüldüğünü kaydetti.

ittifak üyeleri savunma bakanları toplantısında, savunma harcamalarının artırılmasını görüşecek.

"atlantik ötesi güvenliği için kritik bir zamandayız"

stoltenberg ayrıca, nato savunma bakanları toplantısı öncesi brüksel’deki nato karargahı girişinde basına açıklamalarda bulundu.

gelişen olaylar ve zorluklar göz önünde tutulduğunda nato ittifakının güçlü bir şekilde devam etmesini sağlayacaklarına dikkati çeken stoltenberg, “atlantik ötesi güvenliği için kritik bir zamandayız. ittifakın değişen zorluklar karşısında güçlü ve esnek olmasını sağlamak için gerekli kararları alacağız." diye konuştu.

stoltenberg, güçlü bir nato ittifakının gerek avrupa’nın gerekse kuzey amerika’nın güvenliği için yararlı olduğunu, nato’nun ortak savunma uygulamalarını son iki yıldır ciddi ölçüde artırdığını, yıllardır düşüş gösteren savunma harcamalarının artık yükselmeye başladığını söyledi.

bugünkü toplantıda, ittifakın doğusundaki gelişmelerin değerlendirileceğini anlatan stoltenberg, estonya, letonya, litvanya ve polonya’ya 4 çok uluslu birliğin yerleştirilmesinin nato’nun müttefiklerini korumaya hazır ve kararlı olduğunu net bir şekilde ortaya koyduğunu vurguladı.

terörle mücadele

stoltenberg, terörle mücadelede nato’nun nasıl daha fazla katkı sağlayabileceğinin ele alınacağını anımsatarak, ittifakın terörle mücadeleye katkı sağlamak için napoli'de veri paylaşım merkezi kurma kararı alacağını belirtti.

siber güvenliğin nato için önemli olduğuna işaret eden stoltenberg, 2016’da nato’ya karşı ayda 500 siber saldırı gerçekleştirildiğini hatırlattı.

orta menzilli nükleer kuvvetler antlaşması

stoltenberg, bir gazetecinin, rusya'nın 1987 yılında imzalanan ve orta menzilli karadan atılan füzeleri yasaklayan "orta menzilli nükleer kuvvetler anlaşması"nı ihlal ederek, uzun süredir denediği güdümlü nükleer füzelerden birini gizli şekilde bir üsse konuşlandırdığı iddiası ile ilgili sorusu üzerine, "nato ittifakı için rusya’nın orta menzilli nükleer kuvvetler antlaşması’na uymaması ciddi kaygıya neden olur. özellikle nükleer silah kontrol anlaşmalarına uyum büyük önem taşıyor ve anlaşmalara uygun olmayan her davranış  ittifak için kaygı kaynağı olur." ifadelerini kullandı.

ukrayna

yapılan son anketlerde ukrayna halkının nato’ya güveninin azaldığına yönelik bir soruya stoltenberg, "nato, ukrayna ile güçlü bir ortaklık geliştirdi. nato, ukrayna’ya hem siyasi hem de fiili destekler sağlıyor. ittifak, ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve minsk ateşkes anlaşmasının tam uygulanmasını destekliyor. ukrayna, demokratik bir toplum. demokratik toplumlarda, farklı görüşler, fikirler ve açık siyasi tartışmalar olması beklenir. ukrayna’ya yönelik taahhütlerimize bağlıyız." yanıtını verdi.

nato toplantısında türkiye'yi milli savunma bakanı fikri işık da katıldı.

kaynak: aa