filistinlilere yardım götürmek için türkiye’den yola çıkan mavi marmara gemisine israil deniz kuvvetleri tarafından düzenlenen baskına karşı açılan davanın beşinci duruşması, istanbul'da görüldü. şikayetçilerin ifade verdiği davanın türkiye ve israil'in anlaşması üzerine düşeceği iddiaları, mahkeme önünde toplanan grup tarafından protesto edildi. tanıkların ifadelerinin alındığı duruşma sona erdi. ifadelerin alınmasına salı günü de devam edilecek.  

dönemin israil genelkurmay başkanı rau aluf gabiel ashknazi, deniz kuvvetleri komutanı eliezer alfred marom, hava kuvvetleri komutanı avishay levi'nin yargılandığı davayı istanbul 7. ağır ceza mahkemesi'nde izleyen al jazeera muhabiri sümeyye ertekin, duruşmaya ilginin beklenenden az olduğunu aktardı.

içeride duruşma sürdüğü sırada, adliye önünde de insan hak ve hürriyetleri insani yardım vakfı (ihh) ve diğer sivil toplum kuruluşları üyeleri gösteri yaptı. filistin bayrakları taşıyan kalabalık, israil aleyhine sloganlar attı. mavi marmara saldırısında hayatını kaybeden dokuz kişinin özgeçmişleriyle beraber fotoğrafları da, panolar halinde açıldı.

ihh kararlı

gazetecilere açıklama yapan ihh başkanı bülent yıldırım, tel aviv yönetiminden ankara'ya dilenen özre rağmen davadan vazgeçmeyeceklerini söyledi.

gazze'ye uygulanan abluka kalkmadan ilişkilerin normalleşmesini istemediklerini dile getiren yıldırım, "göreceksiniz, uluslararası ceza mahkemesi, türkiye'deki bu mahkeme ve diğer ülkelerdeki mahkemelerle sonuçlar alacağız. herkes kendi imtihanını verecek. eğer dünyada bu kadar şahidi olan bir davada tutuklama kararı çıkmazsa, bu mahkemelerin bağımsızlığından şüphe ederiz” dedi.

tartışmalı rapor

israil, gazze ablukasını kırmak için mayıs 2010’da yola çıkan mavi marmara gemisine uluslararası sularda askeri operasyon düzenleyerek, dokuz türkiye vatandaşını öldürmüştü. ankara’nın resmi özür talebine olumsuz cevap veren israil’le türkiye’nin ilişkileri gerilmişti.

aylar süren görüşmeler sonuç getirmeyince, defalarca ertelenen birleşmiş milletler’in (bm) mavi marmara baskınına ilişkin raporu 2011 eylül ayında açıklanmıştı.

bm'nin 105 sayfalık raporu, israil komandolarının gemide örgütlü ve şiddetli bir direnişle karşılaştıklarını belirterek askerlerin kendilerini korumak için güç kullanmaları gerektiğinin altını çizmişti.

buna karşın israil askerlerinin aşırı ve mantıksız güç kullandığını vurgulayan bm raporu, yolcuların hayatlarını kaybetmesini kabul edilemez bulmuştu ve israil askerlerinin daha sonra da yolculara kötü muamele ettiğini aktarmıştı.

rapor, israil'e üzüntüsünü uygun biçimde açıklaması ve tazminat ödemesini tavsiye etmişti.

dikkat çeken bir başka nokta ise raporun, israil'in gazze'yi deniz ablukası altında tutmasını yasalara uygun bulması olmuştu. 

saldırının ardından tel aviv'deki büyükelçisini çeken türkiye, orta doğudaki en önemli statejik ortağı olan ülkeyle diplomatik ilişkilerini askıya almıştı. ankara, o günden bu yana israil'in operasyondan dolayı özür dilemesi ve tazminat ödemesi için diplomatik baskı yapıyordu.

israil özür diledi

türkiye'nin beklediği özür bu yılın mart ayında gelmişti. israil başbakanı benyamin netanyahu, abd başkanı barack obama'nın araya girmesiyle türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan'ı telefonla arayarak  mavi marmara baskınından dolayı özür dilemişti. netanyahu, baskında hayatını kaybeden sivillerin ailelerine de tazminat ödemeyi kabul ettiklerini iletmişti.

özür ve tazminatın dışında, gazze'ye uygulanan ablukanın kaldırılması türkiye'nin israil'den başlıca talepleri arasındaydı. ancak israil, yalnızca mevcut ambargo kurallarına güvence vermiş, abluka konusunda bir adım atmamıştı. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar