mısır’da cumhurbaşkanı muhammed mursi, mübarek rejiminin devrilmesinin ardından geçiş döneminde iktidarı üstlenen yüksek askeri konsey (yak) başkanı ve yeni kabinenin savunma bakanı hüseyin tantavi ile genelkurmay başkanı sami annan'ı emekliye sevk etti.

ayrıca mursi, yak’ın 17 haziran 2012 tarihinde ilan ettiği, orduya geniş yetkiler tanıyan ve cumhurbaşkanının yetkilerini kısıtlayan anayasal düzenlemeleri de iptal etti.

cumhurbaşkanlığı sözcüsü yasir ali'nin, pazar akşamı devlet televizyonundan yayımlanan açıklamada, devlet madalyası ile taltif edilecek tantavi ile annan'ın cumhurbaşkanı müsteşarı olarak atandıkları belirtildi.

öte yandan savunma bakanlığı'na abdulfettah sisi, genelkurmay başkanlığı'na da sıdkı subhi getirildi.

cumhurbaşkanı mursi, sina yarımadası'nda 16 mısır güvenlik görevlisinin hayatını kaybettiği saldırının ardından bölgedeki bazı askeri yetkilileri de görevden almıştı.

al jazeera’nin kahire muhabiri ravya rageh, kimsenin böyle bir gelişmeyi beklemediğini söylemenin abartı olmayacağını belirtti.

rageh, “16 askerin hayatını kaybettiği saldırının ardından hem sivil hem de askeri otoriteler oldukça sessizdi. geç ve kısa gelen açıklamalar halkın cevabını beklediği soruları yanıtlayamamıştı. ancak hiç kimse bunun sonuncunun genelkurmay başkanı’na ve yardımcısına dokunacağını düşünmüyordu” dedi.

kısıtlanan yetkilerini geri aldı

cumhurbaşkanı mursi, yeni anayasa düzenlemeleriyle, 30 mart 2011 tarihinde yine yak’ın hazırladığı geçici anayasanın 56. maddesinde, yetkilerinin belirtildiği bölümü anayasaya ekledi. 

söz konusu madde, cumhurbaşkanına icra ve yasama alanında geniş yetkiler tanımasının yanında, uluslararası anlaşmalara imza atma salahiyeti de veriyor. bu kapsamda yeni anayasayı hazırlamakla görevli kurucu meclisin görevini yapamaz duruma gelmesi halinde, mısır toplumunu temsil edecek bir meclis oluşturma yetkisi de tanıyor.

mursi, yargıç muhammed mekki'yi de cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atadı.

yak, 30 mart 2011 tarihli geçici anayasanın bazı maddelerini tadil etmek amacıyla 17 haziran 2012 tarihinde yeni bir deklarasyonda bulunmuş ve bu çerçevede, konsey'in, silahlı kuvvetleri ilgilendiren bütün konularda tek merci olma yetkisi tanınmıştı.

mursi: kararlar onları özgürleştirdi

mursi pazar akşamı halka seslendiği konuşmasında, bu kararlar ile hiç kimseyi hedef almadığını söyledi. mursi, “kimse hakkında negatif bir mesaj vermek istemem ama amacım bu millete ve insanlara fayda sağlamak” dedi.  

askeri güçlerin çalışmalarını öven mursi, kararının askerleri özgürleştirerek, kendi uzmanlık alanlarına yoğunlaşmalarına imkan sağlayacağını söyledi.

tatvani, muhalif hareket sonucunda şubat 2011’de görevi bırakmak zorunda kalan hüsnü mübarek’in ardından ülkede yönetimi geçici olarak ele alan yak’ın başkanlığını yapmıştı.

tatvani, mübarek döneminde de 20 yıldan fazla bir süre savunma bakanıydı. 76 yaşındaki  tantavi, 1956 yılında orduya katıldı. mısır ordusu 1967 ve 73'te israil’e karşı savaşırken önemli görevler yaptı.

mübarek’e bağlılığıyla tanınan tantavi, ocak 2011'de binlerce kişi rejime karşı sokaklara döküldüğünde tercihini göstericilerden yana kullandı. ancak mübarek'ten sonra tantavi'nin başında olduğu yak,  devrime destek veren kitleleri hayal kırıklığına uğrattı. binlerce kişi bu defa iktidarın  sivillere devri talebiyle sokağa döküldü.

haziran ayındaki cumhurbaşkanlığı seçiminde müslüman kardeşlerin adayı mursi'nin kazanacağı anlaşılınca yak apar topar, cumhurbaşkanının yetkilerini kısıtlayan ek maddelerle anayasa değişikliklerini yürürlüğe koydu.

yeni kararlar, mısır’ın demokratik yollarla seçilen ilk cumhurbaşkanı olan mursi ile ordu arasında yeni bir güç dengesinin işareti olarak değerlendiriliyor.

yeni bakan yemin etti

cumhurbaşkanı mursi'nin sürpriz kararıyla savunma bakanlığı'na atanan abdulfetteh sisi, yemin ederek görevine başladı. 

cumhurbaşkanı mursi'nin huzurunda yapılan yemin töreni, mısır televizyonu tarafından canlı olarak yayımlandı. 

yak’ın en genç üyesi olan 58 yaşındaki sisi askeri istihbaratın başındaydı. silahlı kuvvetlerin güvenlik kültüründe değişiklik yapılması gerektiğini söyleyen ilk askerdi

mısır basınında, sisi'nin müslüman kardeşlerin üyesi olduğu iddiaları  yer almıştı

tahrir'de kutlama

mursi’nin kararı ile birlikte tahrir meydanı'nda yüzlerce kişi kutlama için bir araya geldi.

müslüman kardeşler, cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan emeklilik açıklamasının ardından halkı mursi'nin kararlarını desteklemeye davet etmişti. 

başkent kahire'deki tahrir meydanı, cumhurbaşkanlığı ofisi olarak kullanılan el ittihadiye ve abdin saraylarının çevresinde toplanan yüzlerce kişi sevinç gösterisi yaptı. 

gösteri yapan mısırlılar, 1991 yılından beri savunma bakanı olan tantavi, genel kurmay başkanı sami annan ve diğer kuvvet komutanlarının emekliye sevk edilişinin mısır sivil tarihinin başlangıcı olduğunu ifade ettiler. 

mısır'da muhalif vasat partisi, mursi'nin aldığı karara destek verdiklerini açıklarken, mısır'ın önde gelen siyasi isimlerinden uluslararası atom enerjisi kurumu eski başkanı muhammed el baradey, kişisel twitter hesabından yaptığı açıklamada, alınan kararın ordunun siyaset üzerindeki rolünü sona erdirmede önemli bir adım olduğunu ifade etti.

mısır'ın ikinci büyük kenti iskenderiye ile suveyş ve ismailiye kentlerinde de mursi'nin generalleri emekliye sevk etmesini destekleyen mısırlılar gösteri yaptı. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar