İran: Batı'nın korktuğu güç

Riyad ziyaretine 'nükleer' engel

İran Dışişleri Bakanı Zarif, Suudi Arabistan'dan gelen davet tarihinin nükleer müzakerelerle çakışmasından dolayı bu ülkeye gitmesinin mümkün olmadığını söyledi.

Konular: İran, Ortadoğu
Zarif IŞİD’e karşı işbirliği için Batı ülkeleriyle temasların sürdüğünü ancak ne yapılacağı konusunda netleşmiş bir durumun olmadığını söyledi. [Fotoğraf: AFP]

Kronoloji: İran-Suudi Arabistan ilişkileri

1979 - riyad, şah rıza pehlevi yönetiminin devrilmesi ve ayetullah humeyni’nin öncülüğünde iran islam devrimi’nin gerçekleşmesini, hareketin yayılabileceği endişesiyle izledi.
1980-88 – bu dönemde gerçekleşen iran-irak savaşında riyad yönetimi saddam hüseyin rejimine açık destek verdi.
1987 - aralarında 275 iranlı hacının bulunduğu 402 kişi suudi güvenlik güçleri ile göstericiler arasındaki çatışmalarda ölmesi üzerine iki ülke arasındaki ilişkiler kopma noktasına geldi.
1997 – veliaht prens abdullah aralık ayında islam zirvesi için iran’a gitti, islam devrimi’nden bu yana böyle bir ziyaret gerçekleştiren en yüksek seviyedeki suudi yetkili oldu.
1999 – kral fehd bin abdülaziz, cumhurbaşkanı muhammed hatemi’nin seçim zaferini kutladı ve hatemi’yi reform yanlısı politikalarından dolayı övdü.
2003 – abd’nin irak’ı işgali ve irak’taki şii grupların yeniden güçlenmesi bu ülkedeki çıkarları nedeniyle suudi arabistan ve iran’ı yeniden karşı karşıya getirdi.
2011 – ortadoğu ülkelerinde özellikle şii-sünni geriliminin yükseldiği bahreyn’deki gelişmeler iki ülke arasındaki rekabetin alevlenmesine sebep oldu. suriye’de esed rejimi ve muhalifler arasında yaşanan iç savaş da taraflar arasındaki gerilimi artırdı.

zarif, nükleer müzakerelerin önemine değinerek suudi yetkilileri konuyla ilgili bilgilendirdiğini açıkladı.

suudi arabistan, zarif’i islam işbirliği teşkilatı’nın toplantısı için ülkeye davet etti.

daveti geçtiğimiz ay yapan suudi arabistan dışişleri bakanı suud faysal, riyad’ın iran ile müzakereye hazır olduğunu bildirdi.

iran da, suudi arabistan’dan gelen davet üzerine riyad ile bölgesel konuların çözümü ve yanlış anlaşılmaların ortadan kaldırılması için görüşmeler yapmaktan memnuniyet duyacağını açıkladı.

iran dışişleri bakanı cevad zarif'in iran resmi haber ajansı irna'ya yaptığı açıklamaya göre, davet tarihi iran'ın p5+1 ülkeleriyle süren nükleer müzakereleriyle çakışıyor. zarif bu nedenle islam işbirliği teşkilatı’nın riyad'daki toplantısına katılamayacağını bildirdi. 

riyad ve tahran yönetimleri arasında bir görüşmenin gerçekleşmesi halinde başta suriye olmak üzere iki ülke arasında anlaşmazlık konusu olan bölgesel meselelerin masada olması bekleniyor.

köklü rekabet

iran ve suudi arabistan arasında bölgesel konular ve dini aidiyet üzerinden köklü bir rekabet söz konusu.

iki ülke özellikle suriye’de devam eden iç savaş nedeniyle büyük fikir ayrılığı yaşıyor.

riyad, suriyeli muhaliflere yoğun destek verirken, iran, beşşar esed rejiminin bölgedeki en büyük destekçisi konumunda.

iki ülke arasında nispeten iyi seyreden ilişkiler 1979’daki iran islam devrimi’nin ardından bozuldu.

ilişkiler özellikle suudi arabistan’ın 1980-88 yılları arasındaki iran-irak savaşı'nda saddam rejimini desteklemesi sonrasında büyük çapta bir rekabete dönüştü.

iran’ın eski cumhurbaşkanı muhammed hatemi, 1999’da suudi arabistan’ı ziyaret eden ilk iranlı lider olmuştu.

son olarak iran’ın eski cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad, 2012 yılında kral abdullah’ın daveti üzerine riyad’a gitmişti.

kaynak: al jazeera ve reuters

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;