Ortadoğu
Rusya ve Çin'den veto
Moskova ve Pekin yönetimi BM Güvenlik Konseyin'deki Suriye'ye yönelik karar tasarısına karşı olumsuz oy kullandı.
Haberin Öne Çıkanları
Washington'dan baskı
'Yapıcı yaklaşım gerek'
Rusya çekimser kalabilir
suriye'deki son gelişmelerele görüşmek üzere toplanan birleşmiş milletler (bm) güvenlik konseyi'nde, daimi üyeler rusya ve çin, şam yönetimine karşı hazırlanan kararı veto etti.
15 üyeli konsey, arap birliği tarafından hazırlanan ve suriye’de yetki devrini öngören plan üzerine hazırlanan tasarıyı oyladı. oylamanın kaderinin rusya'nın elinde olduğu belirtiliyordu.
suriye’de geçtiğimiz yılın mart ayında başlayan halk ayaklanması boyunca şam yönetiminin tarafında yer alan moskova yönetimi, devlet başkanı beşar esad’ın iktidarı bırakacağı bir karara karşı çıkmış, karar taslağında değişiklik yapılmasını istemişti.
taslak metinde belirli değişiklikleri yapıldı ancak bu moskova yönetimini tatmin etmedi. rusya, çin'le beraber karar taslağını veto etti. suriye'de insan hakları ihlallerini kınayan ve şiddetin derhal sona erdirilmesi çağrısında bulunan karar tasarısının kabul edilebilmesi için daimi üyelerden hiç birisinin veto etmemesi ve toplamda dokuz oya ulaşması gerekiyordu.
konsey'deki geri kalan 13 ülke ise 'evet' oyu kullandı. oylama öncesinde yapılan ve sadece bm daimi temsilcilerinin katıldıkları basına kapalı danışma toplantısında, rusya hem karar tasarısında değişiklik yapılması yönündeki ısrarını sürdürdü, hem de oylamanın ertelenmesini istedi ancak konsey üyelerinin buna yanaşmadı.
rusya ve çin'in 'hayır' oyuna ilk tepki konsey'deki diğer ülke temsilcilerinden geldi.
almanya'nın bm daimi temsilcisi oylamanın ardından yaptığı açıklamada, "bugün güvenlik konseyi suriye halkını yine tek başına bırakmıştır, bu bir utançtır" diye konuştu.
abd'nin daimi temsilcisi susan rice ise, kararlarından dolayı rusya ve çin'i kınadı. rice twitter hesabı üzerinden verdiği mesajda da "cesur suriye halkı artık kimin kendilerinin yanında kimin karşısında olduğunu görüyor" ifadelerinin kullandı.
rus temsilci büyükelçi vitaly churkin ise veto gerekçelerini anlattığı açıklamasında, suriye'de ordunun sokaklardan çekildiği zaman yerini silahlı grupların aldığını hatırlatarak karar taslağında bu durumun görmezden gelindiğini anlattı.
'hayır' oyu kullanan diğer ülke çin'in temsilcisi li baodong, ise karar taslağının üzerinde daha fazla çalışılması gerektiğini belirterek, "konsey üyeleri arasında ciddi görüş ayrılığı yaşanırken, karar lehinde oy kullanmaya zorlamak suriye'deki durumun çözümüne bir fayda sağlamaz" diye konuştu.
clinton: artık işbiriliği mümkün değil
abd dışişleri bakanı hillary clinton ise, son ana kadar moskova'yı ikna etmek için her türlü çabayı gösterdiğini, endişelerini gidermek için yapıcı adımlar attığını ancak artık suriye konusunda işbirliği yapmalarının mükün olmadığını söyledi. suriye'de daha fazla kan dökülme ve ülkenin iç savaşa sürklenme ihtimalinin arttığını belirten clinton, güvenlik konseyi'nden çıkan kararla suriye'de askeri müdahale seçeneğinin de ortadan kalktığını sözlerine ekledi.
clinton oylamadan kısa süre önce almanya'da düzenlenen 48. münih güvenlik konferansı sırasında rus meslektaşı sergei lavrov ile görüşmüştü. lavrov güvenlik konseyi'nde suriye konusunda bir uzlaşmanın mümkün olduğunu söylemiş, ancak bunu belirli koşullara bağlamıştı. lavrov, konsey üyesi batılı ülkelerin yapıcı bir yaklaşım sergilemesi halinde, kendilerinin de buna koşulsuz dahil olacağını söylemişti.
obama 'evet' oyu istemişti
oylamaya daikalar kala, kararı destekleyen taraflardan yapılan açıklamalarla rusya baskı altına alınmıştı. amerika birleşik devletleri (abd) başkanı barack obama, konsey'in suriye’deki esad rejiminin ‘acımasız vahşetine’ dur demesi gerektiğini söylemişti.
hums’taki saldırıları için ‘söylenecek söz bulunamadığını’ belirten obama, esad’ın mutlaka iktidardan ayrılarak suriye’de demokratikleşme sürecinin önünü açması gerektiğini kaydetmişti.
suriye’den gelen son şiddet haberlerinin kremlin üzerinde baskı oluşturacağı ve tasarıya onay verecebileceği belirtiliyordu. son olarak hums kentinde düzenlenen operasyonlarda 200’den fazla kişinin hayatını kaybetmişti.
fransa dışişleri bakan alain juppe de, güvenlik konseyi’nin kararını engelleyecek ülkenin tarihe karşı ağır bir sorumluluğu olacağını söyledi.
rusya ve çin 4 ekim 2011'de, konsey'e sunulan ve esad rejiminin kınanmasını öngören bir başka karar tasarısını veto etmişlerdi.
lavrov esad'la görüşecek
öte yandan rusya dışişleri bakanı sergey lavrov’un salı günü şam’da beşar esad’la görüşeceği açıklandı. lavrov, rus interfax haber ajansı'na yaptığı açıklamada, rusya devlet başkanı dmitriy medvedev'in talimatıyla, rus gizli servisi'nin (swr) başkanı mihail fradkov'un da kendisine eşlik edeceğini kaydetti.
münih’te konuşan türkiye dışişleri bakanı ahmet davutoğlu’nun gündeminde de suriye vardı. davutoğlu, güvenlik konseyi'nden, suriye'ye karşı kesin bir tutum sergilemesini beklediklerini söyledi.
suriye’de son derece kaygı verici gelişmeler olduğunu belirten davutoğlu, “maalesef sivil kayıpların gittikçe arttığı bir dönemden geçiyoruz. humus ve şam kırsalında çatışmalar yaşandı. büyükelçimiz ile konuştum. bazı kaynaklar ölü sayısının 300'e kadar yaklaştığını söylüyorlar” dedi.
‘elçiler çekilsin’
öte yandan arap parlamentosu başkanı ali salim el dekbaş, arap birliği üyesi ülkelerin, suriye'nin büyükelçilerini sınırdışı etmesini istedi. el dekbaş ayrıca arap birliği üyesi ülkelerin, suriye ile diplomatik ilişkilerin yanı sıra ekonomik ilişkilerin de azaltılmasını talep etti.
88 üyeli arap parlamentosu'nun başkanı, 'suriye rejimi halkının taleplerini yerine getirene dek', bu yöndeki tavrın değiştirilmemesi gerektiğini söyledi. parlamento, arap birliği üyesi ülkelerin milletvekillerinden oluşuyor.
ilk yanıt tunus’tan
el dekbaş'ın çağrısına uyan ilk ülke ise 'arap baharı'nın başladığı tunus oldu. al jazeera'ya konuşan tunus dışişleri bakanı refik abdülselam, hums'ta yaşananlara tepki olarak, suriye büyükelçisi'ni ülkesine gönderme kararı aldıklarını açıkladı.
abdülselam, alınan bu kararın yakında uygulamaya konulacağını ve suriye'de bulunan tunus büyükelçisi'ni de geri çağıracaklarını aktardı. tunus, beşar esad devlet başkanı olduğu sürece suriye'yi tanımayacak.
elçiliklerde gösteriler düzenlendi
hums'taki gelişmeler, birçok ülkenin yanı sıra yurt dışında yaşayan suriyelilerce de protesto edilmişti. bazı suriye vatandaşları cuma gecesi ülkelerinin mısır'ın başkenti kahire'deki büyükelçiliklerini basmış, elçilik binasında maddi zarara yol açmıştı.
suriye'nin abd, ingiltere ve almanya'daki büyükelçilikleri dışında da protesto gösterileri düzenlenmişti.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar