gökbilimciler, avrupa uzay ajansı'nın (esa) planck uzay gözlemevi'nde yaptıkları gözlemlerle samanyolu'nun en detaylı manyetik alan haritasını çıkardı. haritada, yıldızlar arası tozlardan yayılan ışığın dağılımı gözler önüne seriliyor. araştırmada yer alan nasa jet itiş gücü laboratuvarı’ndan (jpl) charles lawrence, 'gökyüzünün bu kadar geniş alanını kapsayan en detaylı manyetik alan haritasını elde ettiklerini' belirtti.

elektrik ve manyetik alan içinde dalgalar halinde ilerleyen ışık, doğru açılarla birbirlerine doğru ve ilerlediği yönde titreşimler gerçekleştiriyor. ancak ışığın farklı yönlerde titremesini sağlayacak etkenler ortaya çıkarsa, ışık kutuplaşıyor. kutuplaşan, ışığın ayna görevi gören deniz yüzeyinden yansıması gibi durumlarda ortaya çıkarken, beliren parlaklıklar güneş gözlüklerindeki gibi özel filtrelerle emilebiliyor.

tıpkı dünya'da olduğu gibi, uzay'da toz bulutları, gaz ve yıldızlar tarafından saçılan ışık kutuplaşabiliyor. gaz bulutlarında dönmekte olan toz parçacıkları manyetik alanlarla aynı hizaya gelebiliyor, böylece gökbilimcilere kutuplaşmayı ölçme şansı doğuyor. bilim insanları, yapılan ölçümlerle yıldızların olulşumu ve evren'in erken tarihi hakkında yeni bilgiler elde etmeyi amaçlıyor.

en karmaşık parmak izi

planck uzay gözlemevi'nde yapılan gözlemlerle çıkarılan haritada, galaktik düzleme oldukça paralel ilerlediği görülen manyetik alan çizgileri, girdaplar, kemerler ve düğümler oluşturuyor. koyu bölgeler kutuplaşmanın daha güçlü olduğu bölgeleri temsil ederken, ince çizgiler galaksi düzleminde manyetik alanın yönünü gösteriyor.

kutuplaşma, toz bulutları ve gaz kümelerinin bulunduğu bölgelerde bozulma da gösteriyor. galaktik düzlemin üst ve alt kısımlarında yer alan bu bölgelerde manyetik alanın daha dağınık olduğu göze çarpıyor.

sonuçları astronomy&astrophysics dergisinde yayımlanan araştırmanın, kutuplaşan ışığı yedi frekansta analiz eden daha detaylı hali 2014'ün sonlarında yayımlanacak.

kaynak: space.com