Ortadoğu
'Suriye'de insanlık suçu işleniyor'
Şam'dan şiddeti durdurmasını isteyen BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, ülkede insanlığa karşı suç işlendiğinden neredeyse emin olduklarını söyledi.
Haberin Öne Çıkanları
'Durum kötüye gidiyor'
'Mahalleler kuşatılmış'
Dera'da operasyon sürüyor
bm genel sekreteri ban ki-moon suriye yönetimine sivillere yönelik şiddeti durdurma çağrısında bulunarak, ülkede insanlığa karşı suç işlendiğine işaret etti.
resmi ziyaret için avusturya'da bulunan ban, cumhurbaşkanı heniz fischer ile görüştükten sonra gazetecilerin sorularını yanıtladı.
ban suriye'deki durumun her geçen gün kötüye gittiğini belirterek, "ayırt etmeksizin mahalleler kuşatılmış, hastaneler işkence merkezlerine dönüştürülmüş, 10 yaşındaki çocuklar ölüyor...insanlık suçlarının neredeyse hemen hepsine suriye'de rastlamaktayız" dedi.
ordu dera'ya girdi
bm genel sekreteri bu kaygıları dile getirirken, suriye ordusu da sabah saatlerinde ürdün sınırında yer alan ve muhaliflerin yoğun olduğu dera kentinde başlattığı operasyona devam ediyordu.
dera sakinlerinin ve muhalif kaynakların verdiği bilgiye göre ordu, ağır silahlar ve zırhlı birliklerle kente girdi. isyancıların oluşturduğu özgür suriye ordusu'nun konuşlandığı el beled, el mahatta ve el sad gibi mahallelerde çatışmalar yaşanırken, bu bölgelerde makineli tüfek ve şiddetli patlama seslerinin kesilmediği bildiriliyor. ordunun operasyonuna karşılık kentin farklı yerlerinde isyancıların askeri barikatlara ve güvenlik kontrol noktaları ile askeri binalara saldırdığı da gelen bilgiler arasında.
ingiliz reuters haber ajansına dera'da yaşananları anlatan bir aktivist, askerlerin ateşine isyancılar tarafından karşılık verilmesi üzerine ordunun bombardımana başladığını söyledi. hüsam izzettin isimki aktivist ordunun iki haftardır dera çevresinde operasyon hazırlığında olduğunu da belirtti.
suriyeli yetkililerden ise şu ana kadar dera'da yaşananlarla ilgili bir açıklama yapılmadı.
hama kenti yakınlarındandan ise can kaybı haberleri geldi. muhaliflerin verdiği bilgiye göre güvenlik güçlerinin açtığı ağır ateş sonucu 14 kişi öldü. internet ortamında yayınlanan ve olayla ilgili olduğu öne sürülen görüntülerde sekiz kişinin cesedinin yerde olduğu, bazılarının bacaklarının kopmuş olduğu görülüyor.
ülkenin bir başka noktasında, hums'ta ise operasyonların 13'üncü gününe girildi. bab-ı amır semtindeki bombardımanda bir saat içinde altı bomba atıldığı muhalif kaynaklarca bildirildi. mutasım billah muhammed isimli aktivistin verdiği bilgiye göre bombardıman gece saatlerinde hafifliyor, ancak yüksek binalara konuşlanan keskin nişancılar neredeyse hareket eden her şeye ateş ediyor.
galyun üç ay daha görevde
öte yandan suriye'deki siyasi muhalefeti temsil eden suriye ulusal konseyi'nin başkanı burhan galyun'un görev süresi uzatıldı.
konsey'in katar'ın başkenti doha'da yapılan toplantısında, galyun'un görev süresinin uzatılması kararı alındı. suriye ulusal konseyi sözcüsü ve yürütme kurulu üyesi besma kadamani, galyun'un üç ay daha başkanlık görevini sürdüreceğini belirtti.
kadamani, salı günü suriye ulusal konseyi'nin işleyiş kurallarına göre, üç ayda bir başkanlık seçimi yapılacağını söyleyerek, bunun rotasyona göre yapılması gerektiğini, ama istisnalar da olabileceğini söylemişti.
suriye ulusal konseyi'nin geçen yıl ekim ayında istanbul'da oluşturulmasından bu yana başkanlığını üstlenen ve 30 yılı aşkın süredir fransa'da sürgünde bulunan ulusal solcu öğretim görevlisi burhan galyun'un başkanlığa yeniden seçilmesi kuvvetli olasılık olarak görülüyordu.
libya'daki geçici yönetime liderlik eden ulusal geçiş konseyi başkanı mustafa abdulcelil suriye ulusal konseyi’nin trablus’ta ofis açmasına izin vereceklerini açıklayarak, suriye halkına ve taleplerine desteğini yineledi.
lavrov-juppe görüşmesi
suriye’deki krizi aşmak için için üst düzey diplomatik temaslar da devam ediyor. rusya dışişleri bakanı sergey lavrov, avusturya’nın başkenti viyana’da fransa dışişleri bakanı alain juppe ile suriye konusunu görüşecek.
lavrov, juppe ile yapacağı toplantıda, bm güvenlik konseyi'nin suriye'de şiddetin sona ermesini amaçlayan karar tasarısı üzerindeki son çalışmaları ele alacaklarını kaydetti.
rusya ve fransa bm güvenlik konseyi’nin veto hakkına sahip beş daimi üyesi arasında yer alıyor.
lavrov, moskova yönetiminin suriye'de ‘rejim değişikliğini meşru hale getirebilecek’ herhangi bir karara destek vermeyeceğini görüşünü tekrarladı. lavrov’a göre göre ülkedeki şiddeti sonlandırmak için ordu birlikleriyle beraber muhalif güçlerin de şehirlerden çıkarılması gerekiyor.
el kaide, müslüman kardeşler ve hükümet karşıtı muhalif silahlı gurupların şehirlerde kan döktüğünü ifade eden lavrov, suriye konusunun çözüme kavuşturulmasının uluslararası toplumun şam yönetimiyle ön koşulsuz görüşmesine bağlı olduğunu söyledi.
ikili görüşmenin amacını fransız bakan juppe ise ‘rusya’nın güvenlik konseyi’ndeki direnişi kırmak’ olarak niteledi. juppe, ülkesindeki bir radyoya yaptığı açıklamada ise suriye'nin uluslararası ceza mahkemesine şikayet edilmesinin sadece bm güvenlik konseyi kararıyla olabileceğine dikkati çekmiş. ayrıca paris’in ilk kez kasım ayında gündeme getirdiği suriye’de ‘insani yardım koridoru’ önerisini de bir keza daha savunmuştu.
suriye konusunda üst düzey bir görüşme de cuma günü yapılacak. fransa cumhurbaşkanı nicholas sarkozy ile ingiltere başbakanı david cameron paris’te buluşacak. güvenlik konseyi'nde yapılan oylamada arap birliği'nin suriye ile ilgili tasarısını veto eden ülkelerden çin'in dışişleri bakanı yang cieçi de cuma günü suriye'yi ziyaret etmeyi planlıyor.
rusya'dan genel kurul'da da karşı oy
güvenlik konseyi’ndeki kilit bu temaslarla açılmaya çalışılırken, bm genel kurulu da suriye'deki insan hakları ihlallerini ve şiddeti kınayan, şiddetin derhal sona ermesini isteyen karar tasarısını oylamaya hazırlanıyor.
bm genel kurulu başkanı nasır abdülaziz el nasır'ın sözcüsü nihan saad tarafından verilen bilgiye göre, 193 üyeli bm genel kurulu tsi 22.00'de toplanıp karar tasarısını görüşecek.
son hazırlanan tasarıya en az 60 ülkenin destek verdiği belirtilirken, rusya tasarı üzerinde değişiklik talep etti ancak bu talep arap ülkeleri tarafından kabul görmedi. moskova yönetimi karar tasarısına karşı oy kullanacağını açıkladı.
rusya'nın bm daimi temsilcisi büyükelçi vitali çurkin, 'suriye'deki tüm muhalefetin, kendilerini şiddet kullanan silahlı gruplardan ayırmaları ve silahlı grupların saldırılarına son vermeleri halinde, suriye ordusunun kentlerden ve kasabalardan çekilmesi' taleplerinin karar tasarısına yansıtılmasını istemişti. ancak arap ülkeleri bu talebi, ‘şiddete başvuran şam yönetimiyle sivil protestocuları eşit tutmak anlamına geleceği’ gerekçesiyle reddetti.
suudi arabistan'ın liderliğinde arap ülkeleri tarafından hazırlanan karar tasarısı kabul edilse bile güvenlik konseyi kararlarının aksine, her hangi bir bağlayıcılığı olmayacak. ancak tavsiye niteliğinde olan bu kararlar uluslararası toplumun görüşlerini yansıtması açısından önemli bulunuyor.
genel kurul 19 aralık 2011'de, esad rejimini ülkede işlediği insan hakları ihlalleri nedeniyle kınayan bir başka karar tasarısını 11’e karşı 133 oyla kabul edilmiş, 43 ülke çekimser kalmıştı.
bm kulislerinden gelen bilgilere göre arap grubu içinde tasarıya sıcak bakmayan ülkeler de var. bunların cezayir, lübnan, irak ve sudan olduğu konuşuluyor.
bm güvenlik konseyi’nin 4 şubat’ta rusya ve çin’in vetosu nedeniyle kabul etmediği karar tasarısı metnine çok benzeyen genel kurul’a sunulan tasarıda suriye’deki insan hakları ihlallerine, güvenlik güçlerinin ölümcül şiddetine değiniliyor ve şam yönetimini sivillere yönelik saldırılara son vermeye, halkını korumaya ve uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerini tamamen yerine getirmeye çağrılıyor.
referandum tarihi açıklandı
suriye devlet başkanı beşar esad çarşamba günü ülkede yeni anayasa için 26 şubat'ta referandum yapılması talimatı vermişti.
ülkenin resmi haber ajansı sana, esad'ın referandumla ilgili kararnameyi çıkardığını duyurmuş, yeni anayasayı hazırlamakla görevli komisyonun, taslak metni esad'a sunduğunu aktarmıştı. esad, taslağı inceledikten sonra referandum öncesi oylanmak üzere halk meclisi'ne gönderecek. devlet televizyonu, yeni anayasanın ‘halkın kendisini yönettiği’ çok partili demokratik bir sistem öngördüğünü suriye kamuoyuyla paylaşmıştı.
önerilen metinle özgürlüğün ‘kutsal bir hak’ olduğu ve kişisel özgürlüklerin ihlalinin suç sayılarak cezalandırılacağı belirtiliyor. suriye'nin yeni anayasasını hazırlamakla görevli komisyon geçen yıl ekim ayında oluşturulmuştu.
suriye'deki halk isyanının neredeyse yıldönümü yaklaştı. ülkedeki şiddette şimdiye kadar binlerce kişi yaşamını yitirdi.
merkezi londra’da bulunan suriye insan hakları ağı isyan sürecindeki ölü sayısıyla ilgili net ayrıntılar paylaşarak, bunun 8 bin 343 olduğnu bildirdi. toplam bilançonun 590’ını çocuklar, 442’sini kadınlar ve 336’sını işkence altında ölenler oluşturuyor. asker ve silahlı isyancılardan ölenlerin sayısı ise 644.
örgütten açıklanan bu bilgilere rağmen bm geçen ay suriye'deki ölü sayısına ilişkin net bir tahmin yapmanın güçleştiğini belirterek, güncelleme yapamadıklarını açıklamış, kendilerine ulaşan son bilançonun 5 bin 400 civarında olduğunu duyurmuştu.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar