suriyeli muhalifler isyanın devam ettiği ülkelerinde şam yönetimine karşı atılacak adımları ve siyasi krizin çözümüne ilişkin önerilerini istanbul’da bir araya geldikleri toplantıda ele aldı.

 

toplantıya katılan al jazeera türk'ten ümran safter ve murat utku, suriyeli kürtlerin müzakere sürecinden memnun olmadığını iletti.

kürt gruplar, federasyon konusundaki taleplerinin karşılanmadığı gerekçesiyle toplantıdan çekildi. bazı isimler ise mutabakat metninin türkiye tarafından yazılmış olmasına tepki gösteriyor.

toplantıya katılan gruplar kürtleri ikna etmek için çaba gösteriyor ancak henüz bu konuyla ilgili bir sonuç alınabilmiş değil.

suriye ulusal konseyi (suk) üyeleri başta olmak üzere yaklaşık 300 muhalifin katıldığı toplantıda, suriye devlet başkanı beşar esad’a nasıl etkin şekilde alternatif olunabileceği  tartışıldı. suk başkanı burhan galyun, amaçlarının, esad’ın iktidardan inmesi halinde kurulacak demokratik bir ülke için muhalefette tam bir uzlaşı sağlamak olduğunu söyledi.

toplantıda suk lideri burhan galyun, hareket planını açıklamadan önce suriyeli muhaliflerin önde gelen isimlerinden heysem el malih salonu terk etti.

 

eski bir yargıç olan 80’li yaşlarındaki malih, hem beşar esad hem de babası hafız esad döneminde muhalif görüşleri nedeniyle hapse girmişti.

 

malih’in toplantıyı terk etme nedeni ise suk'un  suriyeli muhalifler üzerinde fazla hakimiyet sağlaması ve aktivistlerin kendilerini ifade etmelerine izin vermemesi.

 

toplantıya katılan delegeler malih’in salonu terk etmesinin suk’un esad’ın devrilmesine yönelik stratejiler ve reform çağrılarının sorgulanmasına neden olacağını belirtti.

 

türkiye ve katar'ın çağrısıyla yapılan toplantıdan çıkan taslak bildirgede, kurulacak yeni devletin hangi temeller üzerine oturması gerektiği belirtildi. bildirgede, ‘yeni suriye’nin eşit yurttaşlığa dayalı, demokratik ve tamamen özgür bir ülke olacağı' sözü verilirken, bir geçiş hükümetinin suriye halkını yeni anayasayı hazırlayacak olan kurucu meclisin belirleneceği seçimlere kadar yöneteceği bildirildi. 

 

‘suriye halkının kültürel ve dini zenginliğinden gurur duyduğu’ ifade edilen bildiride, toplumun tüm kesimlerinin ülkenin geleceğinin inşasında rol alacağı kaydedildi.

 

 

şu ana dek suriye muhalefetine yönelik başlıca eleştiri konusu, muhaliflerin tek sesle hareket edememesi. esad’a karşı silahlı direniş gösteren özgür suriye ordusu (öso) ile de tam bir uyum yakalanabilmiş değil.

 

2011 yılında istanbul’da kurulan suk, suriye’deki muhalefet ittifakı içerisinde islamcıları, liberalleri ve milliyetçileri içine alacak şekilde, en kapsayıcı örgüt olarak öne çıkıyor. ancak konsey geçtiğimiz haftalarda önde gelen bazı üyelerin istifasıyla sarsılmıştı. ayrıca müslüman kardeşlerin konsey üzerindeki etkisi bazı grupları rahatsız ediyor.

 

gerek öne çıkan suk bünyesinde, gerekse muhalefetin genelindeki bu uyumsuzluk esad sonrası dönem için endişelere neden oluyor, suriye’deki karışıklığın iktidar değişikliğin halinde bile devam edebileceği düşüncelerine neden oluyor.

 

bu endişelerin farkında olanların başında ise ‘suriye’nin dostları' grubu geliyor. 1 nisan’da istanbul’da düzenlenecek olan uluslararası konferansta toplanacak olan 50’den fazla ülkenin dahil olduğu grup, suriye’de şiddetin durdurulması, insani yardımların yapılması ve siyasi diyalogun sağlanması için atılacak adımları tartışacak.

 

grubun şubat ayında tunus’ta yapılan ilk toplantısında suriye muhalefetine yönelik eleştiriler dile getirilmişti. suriyeli muhalifler de aynı ölçüde toplantıdan memnuniyetsiz bir şekilde ayrılmıştı.

 

 

son olarak suriye devlet başkanı beşar esad, bm-arap birliği özel temcilcisi kofi annan'ın krizin çözülmesine yönelik barış planını kabul etti. annan'ın sözcüsü ahmed fevzi, şam hükümetinin, ülkede şiddetin durdurmasını öngören ve siyasi çözüm amaçlayan altı maddelik barış planını uygulamaya koyacağını söyledi.

annan ise planın kabul edilmesinin önemli bir adım olduğunu ancak tek başına bir şey ifade etmeyeceğini çünkü asıl önemli olanın, planın uygulanması olduğunu belirtti.

altı maddelik plan, suriye'de çatışmaların son bulmasını, hükümetin ordu birlikleriyle ağır silahlarını protesto gösterileri düzenlenen kentlerden çekmesini ve insani yardımların ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması amacıyla günde iki saat ateşkes ilan edilmesini öngörüyor. isyan sırasında gözaltına alınanların serbest bırakılmasını da içeren plan, esad'a herhangi bir takvim dayatmıyor. 

 

suk dış ilişkiler komistesi üeylerinden halit hoca ise al jazeera'ye yaptığı açıklamada "biz annan planını destekliyoruz. zaten plan arap ligi’nin çözüm önerisinden farklı değil. ancak esad’in bunu kabul etmesini zaman kazanma olarak değerlendiriyoruz" dedi. suk olarak henüz bir değerlendirme yapmadıklarını söyleyen hoca,  "plandaki ateşkes, tutukluların serbest bırakılması, gazetecilerin ülkeye girmesi, kritik bölgelere yardım gitmesine izin verilemsi, gibi madeeleri önce bir hayata geçrisin. bu konuda samimi olduğunu göstersin. biz ona göre masaya otururuz" diye konuştu.