reuters haber ajansına göre, iki ülke arasındaki 20 milyar dolarlık ticaret anlaşması çerçevesinde rusya’dan donanım alımına karşılık iran’ın petrol satacağı ve müzakerelerde ilerleme sağlandığı kaydedildi.

ajansa göre ‘ilgili tüm evraklar’ hazırlansa da henüz petrolün nihai fiyatında uzlaşma sağlanamadı.

aynı ajans daha önce ocak ayında rusya federasyonu ile iran’ın, rusya’dan alınacak teknik donanım ve mal karşılığı günde yaklaşık 500 bin varil iran petrolü temin edilmesi konusunda görüştüklerini duyurmuştu.

abd ise böyle bir anlaşmanın ‘ciddi endişeler’ doğuracağını ve iran’ın nükleer programıyla ilgili müzakere süreciyle tutarsızlık arz ettiğini bildirmişti.

hatta beyaz saray ulusal güvenlik konseyi sözcüsü caitlin hayden, anlaşmanın abd tarafından yeni yaptırımların devreye sokulması sonucunu doğurabileceğini söylemişti.

ocak ayında, anlaşmayı bir an önce imzalamak istediklerini söyleyen iranlı bir kaynak ise “yetkililerimiz ruslarla detayları görüşüyor. yakında imzalanacak. cenevre’den nükleer anlaşma çıksın ya çıkmasın, inşallah rusya’ya anlaşma yakında imzalanacak” diye konuşmuştu.

washington yönetimi 3 nisan çarşamba günü anlaşmayla ilgili herhangi bir ilerleme olup olmadığına dair bir bulguya rastlamadıklarını açıkladı.

moskova ve tahran yönetimleri ticaret anlaşmasıyla ilgili herhangi bir açıklamada bulunmadı.

zorlu nükleer anlaşma

birleşmiş milletler (bm) daimi üyeleri ve almanya ile iran arasında 24 kasım’da varılan ve 20 ocak’ta yürürlüğe giren geçici anlaşmaya göre, tahran yönetimi altı ay boyunca yüzde 5'in üzerinde uranyum zenginleştirme faaliyetine son vereceği taahhüdünde bulunmuştu.

anlaşmanın diğer koşulları arasında, yüzde 20'ye yakın zenginleştirilmiş uranyum stokunun seyreltilerek yüzde 5 seviyesine düşürülmesi veya 'etkisiz kılınması' da var.

yaptırımlar hafifledi

bm daimi üye ülkeler ile almanya'nın oluşturduğu p5+1 grubu ise, bunun karşılığında aynı sürede iran'a yönelik yaptırımları gevşetme ve yeni yaptırım uygulamama kararı almıştı.

anlaşmanın ardından ilk adım iran’dan gelmişti. bm gözlemcileri iran'ın natanz ve fordo nükleer tesislerindeki yüzde 20 uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin durdurulduğunu doğrulamıştı.

avrupa birliği (ab) de söz verdiği şekilde, yürürlükte olan bazı yaptırımları geçici olarak da olsa askıya aldığını ilan etmiş ve bunun karşılığında 4.2 milyar dolar serbest bırakılmıştı.

amerika birleşik devletleri (abd) başkanı barack obama da, kongre’de kabul edilecek, iran’a ilave bir yaptırım öngören herhangi bir tasarıyı veto edeceğini açıklamıştı.

obama, iran’ın nükleer programı nedeniyle başlayan uluslararası müzakerelerde diplomasiye şans verilmesi gerektiğini belirtmişti.

kaynak: al jazeera ve reuters