ukrayna'da avrupa birliği yanlısı yönetimin başa geçmesinden sonra rusya sessiz sedasız ülkenin güneyindeki kırım'da askeri varlığını artırınca dünya kırım krizini konuşmaya başladı. ama ukrayna'da parlamentosuna rus bayrağı çekmek isteyen başka yerler de var. ülkenin doğusundaki özerk yönetim donetsk'te de, kırım'dakine benzer bir tartışma var. parlamenterler özerklik statüsüne ilişkin referandum yapılmasını görüştü. referandum kararı çıkmayınca, bina dışında gösteri yapan rusya yanlıları içeri girmeye çalıştı. kentte gerilim sürüyor. özerk yönetim cumartesi günü kiev'deki yeni yönetimi tanımadığını açıklamış ve referandum çağrısında bulunmuştu. 1 milyondan fazla kişinin yaşadığı bölgede etnik ruslar az bir farkla çoğunluğu oluşturuyor.         

'avrupa'nın 21. yüzyıldaki en büyük krizi'

ingiltere dışişleri bakanı william hague, kiev'de temaslarda bulunuyor. hague, bbc'ye yaptığı açıklamada, ukrayna'daki karışıklığın avrupa'nın 21. yüzyılda karşı karşıya olduğu en büyük kriz olduğunu söyledi. rus birlikleri kırım'dan çekilmezse bunun diplomatik ve ekonomik bedellerinin olacağını vurguladı. ingiliz bakan, uluslararası toplumun rusya'ya sert tepki vermesi gerektiğini kaydetti. 

abd ve avrupa birliği'nin kırım'daki gelişmeler karşısında 'güçsüz kaldığı' yolundaki eleştirilere katılmadığını söyleyen hague, rus birlirleri üslerine dönmezse ellerinde birkaç seçenek olduğunu söyledi.  

almanya'dan diyalog çağrısı

brüksel’de avrupa birliği dışişleri bakanları olağanüstü toplantısı öncesi konuşan almanya dışişleri bakanı frank-walter steinmeier ise, diplomasinin çözüm için temel yöntem olacağını söyledi. steinmeier, “kriz diplomasisi bir zayıflık değildir. askeri gerginliğin uçurumuna düşmemek, her zamankinden daha da fazla önem kazanacak. avrupa, berlin duvarı’nın yıkılmasında beri en büyük krizini yaşıyor” dedi.

rusya'ya kınama

dünyanın gayrı safi millî hasılası en yüksek ülkelerini kapsayan g7, rusya'yı ukrayna konusunda kınadı. grup soçi'de haziran ayında yapılması planlanan, rusya'nın da üyesi olduğu, g8 zirvesiyle ilgili hazırlıkları da askıya aldı.

abd, kanada, japonya, almanya, ingiltere, fransa ve italya'nın yaptığı ve beyaz saray'ın yayınladığı ortak açıklamada moskova ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü açık şekilde ihlal etmekle suçlandı.

g7 ukrayna'ya finansal desteğe hazır olduğunu da duyurdu. uluslararası para fonu (imf) heyeti de kiev'de temaslara başladı. yeni yönetime göre ülkenin önümüzdeki iki yıl için 35 milyar dolarlık mali yardıma ihtiyacı var.  

askeri yığınak

açıklama rusya'nın kırım'a asker yığmaya devam ettiği iddialarının ardından geldi. ukrayna sınır muhafızları pazartesi sabahı rus zırhlılarının sınırda konuşlandırıldığını söyledi. rus gemilerinin de sivastopol çevresinde olduğunu duyurdu. muhafızlar rusya'nın bazı bölgelerdeki cep telefonu ağını bloke ettiğini ileri sürdü.  

rusya devlet başkanı vladimir putin, suçlamaları dikkate almıyor.

putin, ülkesinin ve kırım ile ukrayna'nın diğer bölgelerinde yaşayan rusların çıkarlarını korumaya hakları olduğunu savunuyor.

rusya konuyu pazartesi sabahı çin ile görüştü. rusya dışişleri bakanı sergey lavrov, çinli mevkidaşının görüşlerinin moskova ile örtüştüğünü söyledi.

ukrayna'da göreve başlayan yeni hükümet ise rusya'yı savaş ilan etmekle suçluyor. ukrayna olası bir savaş için hazırlıklara başladı. yedek askerler göreve çağrıldı.

başbakan arseniy yatsenyuk krizin ukrayna'yı felaketin eşiğine getirdiğini söyledi.

rus dışişleri müşteşarı grigory karasin ise ukrayna ile savaş istemediklerini söyledi. karasin'e göre parlamentonun askeri müdahaleye verdiği onay moskova'nın niyeti konusundaki ciddiyetini gösteriyor.

hisseler düşüyor

ukrayna'daki kriz rusya'yı ekonomik anlamda etkilemeye başladı. avrupa'nın doğalgaz ihtiyacının yaklaşık üçte birini karşılayan gazprom hisseleri yüzde 11.7 oranında düştü.

sberbank ve vtb bankalarının hisseleri de yüzde 11 ile 11.4 oranında azaldı.

rus merkez bankası faiz oranlarını yüzde 5.5'ten 7'ye çıkardı.

rusya'nın para birimi ruble de dolar ve euro karşısında en düşük seviyesine geriledi. dolar kuru 61 kopeyka (kuruş) yükselerek 36,50; euro kuru ise 92 kopeyka yükselerek 50,30 ruble oldu.

diplomasi hızlanıyor

ukrayna'da krizin hızla tırmanması diplomasi trafiğini yoğunlaştırdı. nato pazar günü olağanüstü toplandı. 

abd dışişleri bakanı john kerry'nin de salı günü kiev'de görüşmeler yapması bekleniyor.

ukrayna gerilimi soğuk savaş'tan bu yana batı ile rusya arasında yaşanan en büyük çatışma olarak değerlendiriliyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar