uluslararası siyasi risk danışmanı gepolicity adlı şirketin, uluslararası para fonunun (imf) istatistiki analiz verilerine dayanarak hazırladığı rapor, en kanlı çatışmalara sahne olan libya ve suriye'nin en ağır ekonomik maliyetle karşılaştığını, bu ülkeleri mısır, tunus, bahreyn ve yemen'in izlediğini ortaya çıkardı.

rapora göre, bu ülkelerin gayri safi yurtiçi hasılaları (gsyh) 20,6 milyar dolar kadar daraldı ve gelirleri azaldığı ve maliyetler arttığı için de kamu finansmanları 35,3 milyar dolar eridi.

ancak ''arap baharı'', petrol fiyatlarının yükselmesi nedeniyle petrol üreticisi ülkeler birleşik arap emirlikleri (bae), suudi arabistan ve kuveyt gibi ülkelere yaradı. yılbaşında 90 dolardan satılan londra brent tipi ham petrolün varil fiyatı ayaklanmalarla birlikte hızla artarak mayıs ayında 130 dolar seviyesini görmüştü.

ekonomik faaliyet

libya, petrol ihracatı dahil bütün ülkede ekonomik faaliyetin durmasıyla ayaklanmalardan en fazla etkilenen ülke oldu. iç savaşın libya'nın gsyh'sine tahmini maliyeti 7,7 milyar doları bulurken, mali dengeye toplam maliyeti gsyh'nin yüzde 29'una yani 6,5 milyar dolara ulaştı.

mısır'da 9 ay süren ayaklanmalar, kamu harcamalarının 5,5 milyar dolar artmasıyla gsyh'yi yüzde 4,2 oranında küçülttü.

protestoların devam ettiği suriye'de ise ayaklanmaların ekonomiye etkisi gsyh'nin yüzde 4,5'ine ya da 6 milyar dolara mal oldu.

olaylar nedeniyle yemen'de yoksulluk sınırı altında yaşayanlarının sayısının yüzde 15'in üzerine çıkması beklenirken, olayların ekonomiye toplam maliyetinin mali dengenin 858 milyon dolar kötüleşmesiyle gsyh'nin yüzde 6,3'üne denk düşeceği tahmin ediliyor.

kamu harcamaları

protesto gösterilerinin 2010 yılı sonunda başladığı ve turizm, madencilik ve balıkçılık dahil ekonominin bütün sektörlerinin etkilendiği tunus'ta, ayaklanmaların ülke ekonomisine maliyeti gsyh'nin yüzde 5,2'sine yani 2 milyar dolara mal oldu.

bahreyn'de artan petrol fiyatları haftalarca süren protestoların etkisini azaltmaya yardımcı oldu, ancak gsyh yüzde 2,77 küçüldü. ülkede, kısmen her aileye 2.660 dolar nakit transferi nedeniyle kamu harcamaları 2,1 milyar dolar arttı.

rapora göre, ayaklanmaların sıçramasını önlemek ve gerçek reform yapmaktan kaçınmak için 30 milyar dolarlık kamu yatırım programının açıklandığı suudi arabistan'da, petrol fiyatlarının yükselmesi ülkenin gsyh'sini 5 milyar dolardan fazla artırdı ve kamu gelirlerini 60,9 milyar dolara çıkardı.

kaynak: ajanslar