festival 1979 yılında sansüre tepki, 1980'de de askeri müdahale nedeniyle yapılamamıştı. bu festivallerin filmleri yendine değerlendirildi ve kazananlar için 12 ekim akşamı cam piramit kongre ve fuar merkezi'nde tören düzenlendi.

16. altın portakal film festivali'nde yarışmaya katılan filmlerden ömer kavur'un 'yusuf ile kenan', yavuz özkan'ın 'demiryol' ve yavuz pağda'nın 'yolcular' filmlerinin bazı bölümleri sansür kurulu tarafından kesilmek istenince, bütün yapımcı ve yönetmenler festivalden çekilme kararı almıştı. jüri üyeleri de bunu protesto edince festival iptal edilmişti. bir yıl sonra ise 17. altın portakal festivali 1980 12 eylül askeri darbesi nedeniyle iptal edilmişti.

yapılamayan festivallerin kazananlarını belirleyen jürinin başkanlığını prof. dr. özdemir nutku yaptı. jüride, hale soygazi, selahattin tonguç, vecdi sayar, atilla dorsay, tunca yönder, doğan hızlan, ahmet keskin, nurettin tekindor, kenan değer ve tonguç yaşar yer aldı.

altın portakal festivali'nin 48 yıllık tarihindeki iki karanlık sahnenin bu akşam aydınlandığını belirten büyükşehir belediye başkanı mustafa akaydın, “her türlü sansüre, darbeye baskı rejimine sonsuza karar karşı olduğumuzu net bir şekilde ifade etmek istiyorum. baskının askeri veya sivil kökenli faşizmin olmadığı, beyaz perde kadar aydınlık bir türkiye dileklerimle tüm sanatçıları, antalya halkı ile sevgiyle kucaklıyorum'' dedi.

gecede projenin fikir babası olarak nitelendirilen deniz yayın ise, ''geç gelen altın portakallar adı verilerek sinemamızdan af dilenmek istedi. bu filmleri izleyin. çünkü bu filmler öksüz kaldı, bu filmler izlenmedi. bu filmler sinemamızın en kilit belgeselleridir'' dedi.

özkan: keşke bu filmleri yarıştırmasaydık

henüz 15 yaşındayken, 1979 yılında ömer kavur'un 'yusuf ile kenan' adlı filminde 'en iyi çocuk oyuncu' ödülünü kazanan cem davran, 47 yaşında ödülünü alırken “bütün büyüklerimize yalvarıyorum, benim ödülüm 32 yıl gecikti, onların ataması 32 yıl gecikmesin” diyerek ödülünü atama bekleyen öğretmenler için aldığını belirtti.
cem davran, rol aldığı 'yusuf ile kenan' adlı filmin yayınlandığı dönemde sansüre uğrayarak çok kısaldığını, gösterildiği sinemanın ise bombalı saldırıya uğradığını anlattı hatırlattı.

'demiryol' filmi ile 'en iyi yönetmen' ödülüne layık görülen alan yavuz özkan'a ödülünü sine-sen genel sekreteri ahmet keskin verdi. sansür heyetini protesto etmek için 1979 yılında filmi yarışmadan çektiklerini hatırlatan özkan, “keşke bu filmleri hiç yarıştırmasaydık. keşke onları yarıştırmak yerine bu dayanışma ve direnme öyküsünü hatırlatarak bu eyleme hayat veren herkesi ödüllendirebilseydik diye düşünüyorum. ben ödülümü bütün bu saydıklarım adına ve 48 yıldır bu festivale emek veren herkes ve de bu festivali 48 yıldır yaşatan antalya adına alıyorum'' dedi.

1979 yılında 'en iyi film' ödülüne layık görülen 'yusuf ile kenan' filminin altın portakal heykelciği atilla dorsay tarafından filmin yapımcısı necip sarıcı'ya, 'demiryol' filminin heykelciğini ise antalya'nın eski belediye başkanı selahattin tonguç, yavuz özkan'a verdi.

selahattin tonguç, yaptığı konuşmada, sansür olayından sonra izin almamış filmlerin yarışmaya girmesini engelleyecek bir yönetmelik yaptıklarını belirterek, ''onun da üzüntüsünü ve acısını hissediyorum. itiraf ediyorum'' dedi.

güney’in ödülünü eşi aldı

1980 yılında 'en iyi film' seçilen 'sürü'nün altın portakal heykelciği, antalya valisi ahmet altıparmak tarafından, filmin senaristi yılmaz güney'in eşi fatoş güney'e verildi.
vali altıparmak, yaptığı konuşmada, 12 eylül askeri darbesinin yaşandığı yılları, ''akıl tutulmasının olduğu yıllar'' olarak nitelendirerek, ''keşke sinemayı yasaklayanlar, sansür uygulayanlar sadece sinemayı yasaklamakla kalsalardı da o genç bedenler kurtulabilseydi'' dedi.

fatoş güney de, sinema ve düşünce alanında en büyük darbenin yılmaz güney'e yapıldığını söyledi. güney'in yüzlerce filminin ''katledildiğini'' ifade eden fatoş güney, ''bu ödülü ben türkiye halklarına, tüm faili meçhullere, işkencelerde ölenlere, hapishanelerde yatanlara ve onların yakınlarına, analarına, babalarına, kardeşlerine, eşlerine, dostlarına, arkadaşlarına adıyorum'' dedi.

1979 yılının en iyileri

en iyi film: 'demiryol', yavuz özkan ve 'yusuf ile kenan', ömer kavur
en iyi yönetmen: yavuz özkan, 'demiryol'
en iyi senaryo: onat kutlar ve ömer kavur, 'yusuf ile kenan'
en iyi müzik: arif erkin, 'kanal'
en iyi kadın oyuncu: sevda ferdağ, 'seninle son defa'
en iyi erkek oyuncu: fikret hakan, 'demiryol'
en iyi yardımcı kadın oyuncu: sevda aktolga, 'bebek' ve 'demiryol'
en iyi yardımcı erkek oyuncu: kamuran usluer, 'kanal'
en iyi çocuk oyuncu: cem davran, 'yusuf ile kenan'

1980 yılının en iyileri

en iyi film: sürü, 'zeki ökten'
en iyi yönetmen: zeki ökten, 'sürü' ve 'düşman'
en iyi senaryo: başar sabuncu, 'adak'
en iyi müzik: zülfü livaneli, 'sürü'
en iyi kadın oyuncu: melike demirağ, 'sürü' ve güngör bayrak, 'düşman'
en iyi erkek oyuncu: tarık akan, 'adak' ile 'sürü' ve aytaç arman, 'düşman'
en iyi yardımcı kadın oyuncu: fehamet atila, 'düşman'
en iyi yardımcı erkek oyuncu: tuncel kurtiz, 'sürü'

kaynak: anadolu ajansı