“önceden çok neşeliydik. kumdan şarkılar yapardık. sonra silahlı eşkıyalar geldi ve bizi topraklarımızdan kovdu.”

göçebe çoban hüseyin ag’ın sözlerindeki hüzün apaçık ortada. bir zamanlar mali’nin cezayir sınırına yakın tessalit kentinde yaşayan,  tuareg halkına mensup hüseyin, ‘haydut’ dediği kişiler mart ayında bölgede kontrolü ele geçirip hayvanlarına el koyunca, ölmekten korkan diğer 50 göçmen aile ile birlikte başkent bamako’ya kaçmış.

yani o, ülkenin kuzey sınırında yaşanan çatışma nedeniyle evlerinden olup bamako’ya yerleşmek zorunda kalan on binlerce kişiden biri.

birleşmiş milletler mülteciler yüksek komiserliği’ne (unhcr) göre,  mart ayındaki devlet başkanını deviren askeri darbenin ardından isyancıların ülkenin kuzeyinde kontrolü ele almasıyla birlikte, 450 bin kişi bölgeyi terk etmek zorunda kaldı.

yaşadıkları yeri terk etmek zorunda kalan mali halkının büyük bir kısmı, timbuktu, kidal ve gao gibi, el kaide'nin 'islami mağrip' adlı kuzey afrika kolunun ve diğer aşırı islamcı grupların kontrolü altına giren şehirlerden başkente göçtü.

265 binden fazla kişi moritanya, nijerya ve  burkina faso’daki mülteci kamplarına, 185 bin 800’ü ise mali içerisindeki kamplara yerleştirildi.

insani koşullar gitgide kötüleşiyor

kendi ülkesi için  topraklarından olan malililerin büyük bir kısmı akraba ya da arkadaşlarının yanına yerleşiyor. diğerleri ise bulabildikleri ilk yere sığınıyor.

yiyecek fiyatlarının yükselmeye, sağlık hizmetlerinin kötüleşmeye başladığı ülkede, büyük şehirlerdeki insan sayısı artıkça yaşam koşulları da gitgide kötüleşiyor.

birçok uluslararası yardım kuruluşu güvenlik gerekçesi ile kuzeydeki operasyonlarını askıya aldı. bu da en çok risk altında bulunan insanlara erişimi zorlaştırıyor.

evlerini terk etmek zorunda kalan mali halkı en çok yeterli barınak, yiyecek ve temiz suya ihtiyaçları olduğunu söylüyor. iş bulamamaktan şikayet ediyorlar. gençler ise okula gitmek istiyor ancak özel eğitimi karşılayacak maddi güçleri yok.

şarkılar sustu

tuareg halkı, isyancı tuareg askerlerinin oluşturduğu mnla örgütü ile özdeşleştirilmekten korkuyor ve bu nedenle ayrımcılığa maruz kaldıklarını hissediyor. ama yine de evlerini ve alıştıkları yaşam tarzını özlüyorlar.

hüseyin, şehir hayatına yabancı olduğunu söylüyor. bamako sokaklarında yürümeye bile korkuyor.

onun geldiği yerlerde evlerin olmadığını söylüyor. evlerden, hayvan derilerinden kendilerine barınak yaptıklarını anlatıyor. onun için ev demek, toprakla, ağaçlarla ve hayvanlarla bir arada olmak demek, müzik yaptıkları yer demek. hüseyin için ev, hareket edebilme özgürlüğü demek.

ve o bunların hiçbirine sahip değil: “artık mutlu değiliz. önceden neşe doluyduk. müziğimiz vardı. şimdi hiçbir şeyimiz yok.” 

kaynak: tanya kaur bindra/al jazeera