eskişehir'e 80 kilometre uzaklıktaki yazılıkaya'da bulunan 2 bin 500 bin yıllık anıt, yer sarsıntıları, kimyasal yağmurlar ve kuş pislikleri nedeniyle günden güne tahrip oluyor. dünya kültür mirası listesi'ne dahil edilmesi için unesco'ya 20 yıl önce yapılan başvuru, anıt korunamadığı için sonuçlanamıyor.

önemli bir turizm merkezi olabilir

anadolu üniversitesi edebiyat fakültesi arkeoloji bölümü öğretim üyesi prof. dr. taciser sivas, frig uygarlığının mö 9. ile 7. yüzyıllar arasında eskişehir, afyonkarahisar, kütahya ve ankara illeri arasındaki bölgede hüküm sürdüğünü belirterek, günümüzde 'frig vadileri' adıyla bilinen bölgenin, 19. yüzyıldan itibaren avrupalı seyyahların, araştırmacıların ilgi odağı olduğunu söyledi.

frig vadilerinin, her döneme ait kalıntılarıyla kapadokya gibi yaz kış kültür turizmine hizmet edecek bir bölge olduğunu belirten prof. dr. sivas, şöyle konuştu:

''frig vadisi'nde dinsel törenler için yapılmış 11 anıt bulunuyor. bunların en önemlisi m.ö. 8. ile 6. yüzyıl arasında, friglerin başkenti gordion'da yaşayan kral midas'ın emirleriyle yapıldığı kabul edilen yazılıkaya (midas) anıtı’dır. bu anıt tanrıça matar'a yapılmış en büyük açık hava tapınağıdır. anadolu'nun en özgün, friglerin en anıtsal yapısıdır. yazılıkaya kenti 'mekke, kudüs, vatikan' gibi dinsel bir merkezdir, friglerin en kutsal bölgesidir.''

prof. dr. sivas, yazılıkaya anıtı'nın üzerindeki yazılarda 'midas' ismi okunduğu için anıta 'midas anıtı' da denildiğini belirterek, anıtın üzerindeki yazıların henüz çözülemediğini bildirdi.

20 yıldır hiçbir gelişme yok

sivas, eskişehir arkeoloji müzesi'nin yaklaşık 20 yıl önce yazılıkaya anıtı'nın dünya kültür mirası listesi'ne dahil edilmesi için unesco'ya önerdiğini bildirdi.

dünya kültür mirası listesi'ne dahil olmanın kolay olmadığını anlatan prof. dr. sivas, şunları kaydetti:

''dünya kültür mirası listesi'ne dahil edebilmeniz için önce esere sahip çıktığınızı göstermeniz gerekiyor. biz bu konuda çok yol kat edemedik. zaman zaman müze küçük temizlik çalışması yapıyor. bazı projeler yapıldı, ama bunların hayata geçirilmesi gerekiyor.''

prof. dr. sivas, anıtın volkanik bir tüf kayaya oyulduğunu belirterek, şöyle konuştu:

''volkanik tüf, doğa koşullarında en çabuk yıpranan kaya cinsi. anıt, yaşam savaşı veriyor. anıtın yüzeyindeki geometrik bezemeler, gündüz gece arasındaki ısı farkı ve mevsimsel farklılıklar nedeniyle patlayarak, kırılarak düşmeye başladı. yazılar artık eskisi kadar güzel okunamıyor. çünkü yüzeyde yosunlaşma başladı. çatlaklar giderek derinleşti. yer sarsıntıları, kimyasal yağmurlar ve kuş pislikleri anıtı giderek daha da tahrip etmeye başladı. ilk iş olarak anıtın kopmaya aday parçalarının acilen sağlamlaştırılması gerekiyor. eskişehir'de kışlar sert geçiyor. 2 yıl önce vinç yardımıyla anıtın üzerine çıktığımızda bazı parçaların 15-20 santimetre anıttan ayrıldığını gördük. ayrılan parçalar yere düşerse parçalanacak. bilim adamları depremde anıtın köyün üzerine düşeceğini ifade ediyor. sadece yazılıkaya değil bölgedeki 11 anıt da kurtarılmayı bekliyor.''