mısır merkez bankası'nın yeni verilerine göre mısır’ın iç borcu 201/2011 yılı sonu itibariyle 1 trilyon mısır cüneyhini (167 milyar doları) aştı.  bu iç borca 34,9 milyar dolar civarındaki dış borç da eklenince toplam genel borç 1 trilyon 248 milyar mısır cüneyhi ( 202 milyar dolar) oldu. bu rakam aynı yılın cari fiyatlarıyla gsyih’ının yüzde 95,3’üne denk. bu da borçlanmanın tavan sınır olan yüzde 60’ın üstüne çıktığını gösteriyor.

diğer olumsuz ekonomik göstergelerle birlikte borçlanma hacminin artması mısır’ın cumhurbaşkanlığı seçimlerindeki muhtemel adaylarından muhammed el baraday’ı "ekonomik şartlar bu şekilde sürerse mısır altı ay sonra iflasını ilan eder" yollu uyarıda bulunmaya sevk etti.

genç nesiller

mısır’ın toplam borcunun bu noktaya varması uluslararası ekonomi uzmanı hibe hanuse’ye göre bir dizi ekonomik tehlikeye işaret ediyor. bu tehlikelerin başında gelecek nesillerin omuzlarına getireceği yükler geliyor. hanuse, bu borçların ve faizlerinin ödenmesinin zorunluluk olacağını, bu durumun da gelecek nesilleri kendi kaynaklarının bir kısmından  mahrum bırakacağını ve borçları ödemek için bu kaynakları kurban edecelerini belirterek  bunun da gelecek nesillerin yaşam standartlarını etkileyeceğini ifade etti.

hibe al jazeera'ya yaptığı açıklamada hükümetin yerli bankalardan borçlanmayı sürdürmesinin de bu tehlikelerden olduğunu ilave ederek böyle bir borçlanmanın özel sektörü, yatırımları için finans bulmaları noktasında dara sokacağını, yerli yatırımları azaltıp iş fırsatlarını düşüreceğini ifade etti.

tehlikenin bir diğer noktası da bu borçların inanse edilmesi yöntemiyle irtibatlı. acaba hükümet borçları kaynaklardan ve gerçekçi tasarruflardan mı ödeyecek yoksa banknot mu basacak? hibe, banknot basma seçeneğinin enflasyon oranlarını arttıracağı dile getiriyor.

ekonomi uzmanı hibe mısır’daki borç kriziyle mücade önerileriyle ilgili olarak sorunun bu borçları kullanma yöntemine bağlı olduğunu belirterek “buğday ithaline, maaşlara ve başka tüketim alanlarına harcandığı taktirde bir çözüme varamayız. aksine sorunun zorluğu artacaktır. buna karşın borçlar yatırım ve üretim alanlarında kullanıldığı takdirde  borçları ödeme imkanı daha büyük olur. bu da ekonomik faaliyet hacmini artırır, iş imkanları yaratır ve borç taksitlerinin geri ödemesine imkan sağlar” dedi.

çözüm önerileri

sedat akademisi'nde ekonomist enver nakib ise borçların tüketim alanlarında kullanılmasının peşi sıra gelen hükümetleri boş bir halka içinde döndürdüğünü düşünüyor. şöyle ki hükümetler ücretler bloğu, temel maddelerin desteklenmesi ve borç yüklerinin ödenmesi gibi zorunlu harcamalarını genel bütçeyle düşüremez. önünde içeriden ve dışarıdan daha fazla borç alma dışında bir seçenek olmaz.

nakib, genel bütçeye klasik olmayan alternatif finans araçları aranması gerektiği üzerinde duruyor. bu araçların başında ülkede yayılmış yolsuzlukla mücadelenin hızlandırılması geldiğini belirten nakib, sosyal kesimlerinin grupçu taleplerine yanıt verilmesinin devletin mali şartlarının istikrar bulacağı zamana kadar ertelenmesi çağrısında bulunarak bu taleplere yanıt verilmesinin üretimin çok ağır işlediği bir zamanda enflasyon oranlarını yükselteceği uyarısında bulunuyor.

kaynak: al jazeera