nobel ödülleri kapsamında verilen 2012 yılı ‘nobel tıp ödülü’nün sahipleri, isveç'in stockholm şehrinde bulunan karolinska enstitüsü’nde düzenlenen törenle açıklandı.

belirli bir işlevi yerine getirmek üzere olgunlaşmış hücrelerin, bedendeki dokulardan herhangi birini geliştirme kapasitesine sahip olgunlaşmamış hücrelere dönüşebileceğini keşfederek, insanoğlunun hücrelerle organizmaların nasıl geliştiğini anlamasına yardımcı olan ingiliz bilim adamı john b. gurdon ve japon bilim adamı shinya yamanaka, bu yılki nobel tıp ödülü'nün sahibi oldu. 

ilk önce gordon, 1962'de bir kurbağadan aldığı yumurta hücresindeki olgunlaşmamış hücre çekirdeğini bağırsaklardan alınan olgunlaşmış bir hücre ile değiştirdi ve değişime uğrattığı bu hücreden normal bir kurbağa yavrusu etti. gordon bu sayede hücrelerin yerine getirdiği işlevlerin değiştirilebileceğini ispatladı. 

kök hücrede çalışmalarında devrim

gurdon'un kök hücre uygulamalarının dönüm noktasını oluşturan deneyi, olgunlaşmış dna hücresinin kurbağadaki bütün hücreleri geliştirmek için gerekli tüm bilgiye sahip olduğunu gösterdi. 

gurdon'un devrim niteliğindeki deneyinden 40 yıl sonra 2006'da ise yamanaka, farelerdeki olgun hücrelerin kök hücrelere dönüşebileceğini gösterdi. yamanaka, embriyondan alınan tek işlevli olgun hücrelerin, çok işlevli olgunlaşmamış hücrelere dönüşerek, bedendeki herhangi bir dokuyu geliştirebileceğini ortaya çıkardı.   

gurdon ve yamanaka'nın çığır açan keşifleri, hücrelerin gelişimi, olgunlaşması ve işlevleri ile ilgili bilgileri tamamen değiştirdi. ders kitaplarının yeniden yazılmasını sağlayan gurdon ve yamanaka'nın yol açtığı kök hücre çalışmaları, kısırlıktan, parkinson'a, kanserden diyabete, körlükten sağırlığa birçok rahatsızlığın tedavisinde büyük ilerleme kaydederek, hastalar ve yakınları için büyük bir umut kaynağı oldu.    

gurdon ve yamanaka, ödüllerini 10 aralık'ta yapılacak törende diğer kazananlarla birlikte alacak.

'çok minnettarım'

gurdon ödülü aldığını öğrendikten sonra ‘şaşırdığını’ söyledi. isveç devlet radyosuna konuşan bilim adamı yıllar önce yapılan bir çalışmanın ödüllendirilmesine şaşırdığını ve çok minnettar olduğunu ifade etti.

ödülü paylaştığı yanamaka'yı kutlayan gurdon, yanamaka'nın harika bir çalışma yaptığı vurguladı.

'sir' unvanlı bilimadamı

1933 yılında ingiltere'nin dippenhall kentinde dünyaya gelen gurdon, klasik filoloji okumak için gittiği oxford üniversitesi'nde zoolojiye merak saldı.

xenopus türü kurbağalar üzerinde yaptığı nükleer transplantasyon çalışmaları ile doktorasını alan gurdon, daha sonra cambridge üniversitesi'nde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı.

1989 yılında üniversitede wellcome/crc hücre biyolojisi ve kanser enstitüsü'nü kuran gurdon, hala cambridge'de kendi adını taşıyan enstitüde çalışmaya devam ediyor.

sir unvanı verilen gurdon, albert lasker tıp araştırmaları ödülü dahil birçok ödül kazandı. 

babası teşvik etti

1962 yılında japonya'nın osaka kentinde doğan ise yamanaka, dikiş makineleri parçaları üreten fabrika sahibi babasının yönlendirmesiyle kobe üniversitesi'nde tıp eğitimi aldı.

osaka üniversitesi'nde ortopedik cerrahi uzmanlığı yapan yamanaka, daha sonra kyoto üniversitesi'nde hücre araştırmaları merkezi'nde çalışmaya başladı. uluslararası kök hücre araştırmaları topluluğu'nun başkanlığını yürüten yamanaka, albert lasker tıp araştırmaları ödülü ve wolf tıp ödülü dahil birçok ödül kazandı.   

nobel tıp ödülü'nde öne çıkan sayılar:

• fizyoloji veya tıp alanında 1901-2011 yılları arasında 199 kişiye ödül verildi
• şimdiye kadar 10 kadın nobel tıp ödülü’ne layık görüldü.
• fizyoloji veya tıp alanında ödül alan bilimadamlarının yaş ortalaması 57.
• bu ödülü alan en genç bilim adamı 1923 yılında insüline keşfiyle ödüle layık görülen 32 yaşındaki frederick g. banting oldu.

2001'den bu yana nobel tıp ödülü'ne layık görülenler:

2011: amerikalı bruce beutler, fransız jules hoffmann ve kanadalı ralph steinman 

2010: ingiliz frof. dr. robert edwards

2009: avustralyalı elizabeth blackburn, amerikalı carol greider ve jack szostak

2008: alman harald zur hausen, fransız barre-sinoussi ve luc montagnier

2007: amerikalı mario capecchi ve oliver smithies ile ingiliz martin evans

2006: amerikalı andrew z. fire ve craig c. mello

2005: avustralyalı barry j. marshall ve j. robin warren

2004: amerikalı richard axel ve linda b. buck

2003: amerikalı paul c. lauterbur ve ingiliz peter mansfield

2002: ingiliz sydney brenner ve john e. sulston ile amerikalı h. robert horvitz

2001: amerikalı leland h. hartwell ile ingiliz r. timothy hunt ve paul m. nurse

kaynak: ajanslar