Portre
Portre: Faruk Şara
Suriye iç savaşı kaçtığından öldürüldüğüne kadar hakkında rivayetler çıkan Başkan Yardımcısı, Esed'e babasından kalan önemli miraslardan.
Konular:
Suriye'de iç savaş, Beşşar Esed
suriye devlet başkanı yardımcısı faruk şara, iç savaş nedeniyle sarsılan beşşar esed rejiminin önde gelen isimlerinden biri.
ülkede mart 2011'de halk isyanının başlamasıyla birlikte öldürüldüğü ya da muhaliflere katıldığı yönünde hakkında çeşitli iddialar ortaya atıldı. rejim yıkıldığı takdirde kurulacak olan geçiş hükümetini yönetmeye aday isimler arasında da gösterildi.
faruk şara, 1938’de şam’da doğdu. ailesi, 2011 yılında suriye'de ayaklanmanın başladığı güneydeki dera kentinden. londra’da uluslararası hukuk eğitimi alan şara, 10 yıl kadar avrupa’da yaşadı. ülkesine döndüğünde baas partisi'ne üye oldu. ülkesinin italya'daki büyükelçiliğini yaptı.
rejimin sırlarını bilen kişi
şara, 1984 yılında, devlet başkanı hafız esed tarafından, dışişleri bakanlığı'na atandı. 22 yıl boyunca bu makamda kalması şara’ya, dünyada en uzun süre görev yapan dışişleri bakanlarından biri olma özelliğini kazandırdı.
şara, rejim üzerindeki etkinliğini ve karar alma süreçlerindeki rolünü, bakanlığı sırasında üst seviyeye yükseltti. suriye işgali altındaki lübnan ve batı ülkeleriyle ilişkileri dengede tutan isim olarak telaffuz edildi. şara, 1991 ve 2000 yıllarında israil ile yapılan ancak sonuç vermeyen barış görüşmelerinde suriye adına masaya oturan kişiydi..
nusayrilerin ağırlıkta olduğu suriye rejiminin tepesinde yer alan az sayıdaki sünni isimden biri olan şara, her zaman hafız esed rejiminin sadık bir destekçisi oldu. 2000 yılında hafız esed’in hayatını kaybetmesiyle devlet başkanlığı koltuğuna oturan oğlu beşşar esed de, şara’nın mevcut görevini sürdürmesinden yana tavır takındı. şara, oğul esed'in 'eski ekip' denilen babası zamanından beri görevde olan yöneticiler arasında, güvenmeyi tercih ettiği nadir isimlerden biri.
oğul esed döneminde de iktidarın ‘sağ kolu’ olmaya devam eden şara, baba esed’in politik ve diplomatik geleneklerinin sürmesini de sağladı. bu etkinliği nedeniyle şara, sistemi ve rejimin sırlarını bilen kişi olarak nitelendiriliyor.
2005 yılı, tecrübeli siyasetçi için kritik gelişmelerin yaşandığı bir zaman dilimi oldu. 14 şubat 2005'te öldürülen eski lübnan başbakanı refik hariri’nin ölümünde suriye’nin rolü olup olmadığını araştıran birleşmiş milletler'in bağımsız uluslararası araştırma komisyonu, şara'yı, hariri ve beşşar esed arasındaki ilişki konusunda komisyonu yanıltmakla suçladı.
devlet başkan yardımcısı oluyor
tıpkı şara gibi sünni olan dönemin devlet başkanı yardımcısı abdulhalim haddam'ın, haziran 2005'te görevinden istifa ederek yurtdışına çıkmasıyla şara'nın kariyerinde yeni bir dönem başladı. haddam'dan boşalan koltuğu şubat 2006'da şara devraldı.
suriye’de devlet başkanı yardımcılığı, dışişleri bakanlığı'na göre yetkileri daha kısıtlı ve sembolik bir makam olsa da, şara’nın baas rejimindeki uzun geçmişi, onun yeni görevinde de etkin bir isim olmasını sağladı.
şara, devletin üst kademe yöneticileri arasında olmakla birlikte, hakkında yolsuzluk iddiaları çıkmamış biri.
suriye iç savaşı ve şara'nın tavrı
2011 yılının mart ayında, rejimi karşıtı gösterilerle başlayan, daha sonra silahlı isyana ve iç savaşa dönüşen sürecin başlangıcında şara aktif görevler üstlendi. ulusal diyalogun sağlanması adına başlatılan girişimlerde görev alan şara, farklı kesimlerden muhaliflerin yer aldığı toplantılar düzenlenmesi için çaba gösterdi. ancak bu çabaları sonuçsuz kaldı.
bu süreçte şara’nın yönetimden ayrılabileceği söylentileri her geçen gün arttı. lakin siyasi diyalogun sağlanması için çalışmayı sürdüreceğine dair mesajlarıyla şara, sistemde kalacağını gösterdi. yine de, ona yakıştırılan ‘perde arkasındaki adam’ benzetmesine paralel olarak şara, ülkedeki kriz süresince basının karşısına çok az çıktı ve görüntü vermedi.
hakkındaki iddialar
şara’yla ilgili ülkeyi terk ettiği ya da ev hapsinde olduğu dedikoduların arttığı bir dönemde, 18 temmuz 2012’de şam’da düzenlenen intihar saldırısında aralarında savunma bakanı davud raciha'nın da olduğu üst düzey dört hükümet görevlisi öldü. şara uzun bir aradan sonra ilk defa, bu kişiler için düzenlenen cenaze töreninde görüntülendi.
şara’nın ‘ketum’ davranışı ve kamuoyunun karşısına çok az çıkışı, hakkındaki iddialara sürekli bir yenisinin eklenmesine yol açıyor. şara'ya suikast girişiminde bulunulduğu, yaralandığı, rejimle ters düşüğü için ev hapsinde tutulduğu, hatta görevini tek ederek ürdün’e kaçtığı öne sürüldüyse de bunlar hiçbir zaman doğrulanamadı.
şara'nın fiziksel olarak ağır hastalıklarla mücadele ettiği de hem suriye'de hem de uluslararası çevrelerde sıkça dile getiriliyor ancak baas rejiminin gizemli isminin sağlık durumuna ilişkin net bir bilgi ya da açıklama bulunmuyor.
dünya basınında geniş yer bulan çeşitli iddialara karşın, esed hükümetinden yapılan açıklamada, ‘devlet başkanı yardımcısı'nın görevinin başında olduğu, hiçbir zaman için yurtdışına çıkmayı düşünmediği’ ifadelerine yer verildi.
şara'ya görevi devralma önerisi
suriye’deki krizinin başlangıcında aktif rol alan arap birliği, 23 ocak 2012’de, ülkedeki çatışmalara çözüm için daha önce yemen’de uygulanan bir formülü gündeme getirmişti. bu formül uyarınca, esed’ın iktidarını yardımcısı şara’ya devretmesi suretiyle siyasi geçiş sürecinin başlatılması önerilmişti.
türkiye dışişleri bakanı ahmet davutoğlu da bu formülü gündeme getiren isimler arasında yer aldı.
davutoğlu, 6 ekim 2012’de yaptığı açıklamada, şara’yı, baas rejimindeki isimler arasında farklı bir yere koymak gerektiğini söyledi. “sistemi herhalde faruk şara'dan daha iyi bilen yok.” diyen davutoğlu, geçiş hükümetini yönetmeye en uygun adayın şara olduğun söyledi. davutoğlu aynı açıklamasında, şara'nın rejimden koptuğunu da gündeme getirdi.
şara ise görevi devralmasına ilişkin çözüm önerilerine henüz bir cevap vermedi.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar