türk çağdaş sanatı denildiğine akla gelen ilk isim olan burhan doğançay 1929 yılında istanbul’da doğdu.

orduda harita subayı olan, ressam babası adil doğançay’ın teşviki ile sanat ile ilgilenmeye başladı.

üniversite çağı geldiğinde tercihini ankara üniversitesi hukuk fakültesi’nden yana kullandı. ardından ekonomi alanında doktora eğitimi almak üzere fransa’ya paris üniversitesi’ne gitti.

bir yandan akademik eğitimine devam ederken, diğer yandan resim çalışmalarını hiç aksatmadan sürdürdü.

paris'teki öğrencilik yıllarında la grande chaumiere'de resim çalışmalarına katıldı.

1955’te ankara’ya döndü ve ticaret bakanlığı’nda çalışmaya başladı. bu dönemde sanat sevenler kulübü'nde babasıyla ortak sergiler açtı.

bir yandan kariyerinin bu alanında yükselmeye devam ederken bir yandan da sanattan hiç kopmadı.

1961'de, 22. devlet resim ve heykel sergisi'ne beş resmi kabul edildi.

'duvarlar'ın ressamı

1962 yılında türk turizm ve enformasyon ofis müdürü olarak new york’a tayın edildi. bu dönemde bile geceleri odasına çekildiğinde üretmeye devam etti.

1963’te new york’ta jasper johns, andy warhol, willem de kooning gibi ünlü isimlerin yer aldığı sergilere doğançay’ın eserleri de girmeyi başardı.

guggenheim müzesi müdürü thomas messer'in yapıtlarından birini müze koleksiyonuna alması, doğançay'ın bu zorlu mücadeleden galip geleceğine olan inancını daha da pekiştirdi.

bu dönem çalışmalarında kent duvarları motiflerine ağırlık verdi. manhattan’da karşılaştığı duvarları kağıt üzerinde yeniden yaratmaya başladı ve böylece ‘genel kent duvarları serisi’nin temelleri atıldı

1964’te görevinden istifa edip, kendini yalnızca sanata adamanın zamanı geldiğine karar verdi.

_{'mavi senfoni' 2009 yılında açık artırmada yaşayan bir türk sanatçıya verilen en yüksek fiyattan alıcı buldu. [aa]}

doğançay’ın bundan sonraki başarıları yükselen bir ivmeyle devam etti. 1975'te 114 ülkeyi kapsayacak 'dünya duvarları' fotoğraf projesine başladı.

bu projenin ürünlerini 1982'de paris'te georges pompidou'da 'fısıldayan duvarlar' adı altında ilk kez sergileyen sanatçının tasarımları, 1983'te fransa'nın ünlü halı merkezi aubusson'dan duvar halısı olarak dokunmaya başlandı.

brooklyn köprüsü'nü fotoğrafladı

doğançay'ın 1986'da büyük bir onarım geçiren brooklyn köprüsü'nün 19 büyük boy fotoğrafı, new york'un 100’üncü yıl kutlamalarında jfk uluslararası havaalanı'nda iki yıla yakın sergilendi.

daha sonra bu fotoğraflar 'walls of the world' adı altında kitap olarak yayınlandı.

dr. nejat eczacıbaşı vakfı desteği ile 2001 yılında ilk retrospektif sergisi'ni dolmabahçe sarayı'nda açan doğançay'ın, 2003 yılının haziran ayında 'hat sanatına saygı' isimli çalışması, brüksel'deki yeni avrupa parlamentosu binası'na asıldı.

2004’te doğançay müzesini kurdu ve kendisi de bodrum'un turgutreis beldesine yerleşti.

son olarak 2012 yılında şimdiye kadar düzenlenen en kapsamlı burhan doğançay retrospektifi ‘kent duvarlarının yarım yüzyılı’ başlıklı sergi ile istanbul modern’de sanat severler ile buluştu.

doğançay, 16 ocak 2013 tarihinde, istanbul'da tdavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

ilklerin ressamı

• 1980’li yıllarda new york’ta devam eden gökdelen çalışmaları sırasında özel izinle işçileri fotoğraflayan ilk sanatçı oldu. 1986 yılında brooklyn köprüsü’nün onarımı sırasında çektiği fotoğraflar dünyaca üne kavuştu.

• 1995’te t.c. cumhurbaşkanlığı kültür ve sanat büyük ödülü madalya ve rozetine layık görüldü.

• doğançay müzesi 6 ekim 2004’te resmi olarak açıldı.

• 2004 yılında duvarlar v portfolyosu ile new york’taki metropolitan sanat müzesi’nin daimi koleksiyonuna giren ilk çağdaş türk ressamı oldu.

• 2009 yılında mavi senfoni (1987) adlı çalışması açık artırmada yaşayan bir türk sanatçıya verilen en yüksek fiyattan alıcı buldu.

• 2012 yılında ribbon mania (1982) adlı eseri metropolitan müzesi’nin daimi resim koleksiyonuna eklenen ilk türk çağdaş sanat yapıtı oldu.

kaynak: al jazeera