stelyos himonas, güney kıbrıs ticaret, sanayi, enerji ve turizm bakanlığı'nın müsteşarı. adanın güneyinde enerji başta olmak üzere pek çok konu ile ilgileniyor. özellikle son yılllarda akdeniz'de güney kıbrıs'ın münhasır ticari bölgesi'ndeki doğalgaz çıkarma işleri ile meşgul.

ekonomik krizin yoğun bir şekilde etkilediği kıbrıs rum kesimi için enerji yatırımları, krizden çıkışın yollarından birisi olarak görülüyor. kıbrıs rum yönetimi lideri nikos anastasiadis, adadaki 40 yıllık bölünmüşlüğün sona ermesi halinde bölgeden çıkarılan doğal gazın türkiye aracılığıyla dağıtılabileceğini söylemişti. müsteşar himonas'a, önce bunu sorduk.

boru hattı çözümden sonra

"kendisi de takdir eder ki, bulunduğumuz noktada, çıkacak gazın türkiye üzerinden transfer edilmesi uygulanabilir bir seçenek değil. fakat cumhurbaşkanı anastasiades'in söylediği gibi bu, ancak ayrıntıları üzerine anlaşmaya varılacak bir çözümün sonrasında gündeme gelebilir." 

himonas, akdeniz'deki güney kıbrıs "münhasır ekonomik alanı"nda şu ana kadar 6 blok için doğal gaz çıkarma izni verdiklerini söyledi. fransız, italyan, amerikan firmaları ve bir güney kore firmasının da katılımıyla dağıtılan lisanslar ile bir süre sonra doğalgaz çıkarılacağını anlattı:

"2011'de afrodit alanında, şansımız yaver gitti ve burada daha ilk girişte gaz rezervine rastladık. buradaki tahminler doğrultusunda kazılara 2012 haziran ayında başladık ve ekim ayına kadar devam ettik. burada önemli miktarda gaza rastladık. 4 ila 5 tsf (1,6 kübik metre) gaz olduğunu belirledik. 2014 bölgede yoğun gaz arama çalışmalarının yapılacağı bir yıl olacak."

güney kıbrıs lng terminali istiyor

himonas, kıbrıs sorunu çözülmeden boru hattı ile türkiye üzerinden gaz nakli yapmayacaklarını belirtti. buna karşılık "sıvılaştırılmış doğal gaz tesisleri" (lng) kurarak gemiler ile diğer ülkelere gaz ihraç etmenin kendileri için güçlü bir seçenek olduğunu söyledi:

"şu anda bizim uygulanabilir gördüğümüz tercih ettiğimiz seçenek kıyılarımızda lng terminalleri kurmak. çünkü, ticari olarak, bu yöntemin avantajları çok daha fazla. gazın gemilerle dünyanın her hangi bir yerine transferi bize esneklik kazandırır. gemilere yükleyin, avrupa'ya, asya'ya, ya da nereye isterseniz gönderin. kıyıda bir lng terminali kurmak ekonomik olarak bize fayda sağlar."

yüzer terminaller

lng terminallerinin yapımı hem yüksek bir maliyet hem de en az 4 yıl gibi bir süre alacak. himonas, bu dönemde daha düşük bir yatırım maliyeti ile yüzer terminaller (flng) yapacaklarını söyledi.  himonas'ın açıklamasına göre, şu anda 2 flng gemisi inşa halinde. fakat henüz işletmeye açılmış bir flng gemisi yok.

amerikan jeolojik araştırmaları kurumu'na göre, doğu akdeniz'de 40 trilyon metre küp gaz var. bunun yanısıra  doğu akdeniz havzasının tümünde 1,7 milyar varil bir de petrol rezervi olduğu belirtiliyor. akdeniz'de israil, lübnan ve mısır da doğalgaz arama fasliyetlerine kendi münhasır ekonomik alanlarında hız verdi.

adada kapsamlı bir çözüme ulaşılması halinde bulunan gaz rezervlerinin kıbrıs'taki tüm kesimlerin yararına olacağını söyleyen himonas, "o zaman riskleri, zorunlulukları ve tabii ortaya çıkacak faydaları da paylaşacağız" dedi.

güney kıbrıs’ın münhasır ekonomik alanı, türkiye ve kktc’nin itirazlarına rağmen tek taraflı ilan edildi.
bu alan içinde kalan önemli bir kısım türkiye’ye göre kendi kıta sahanlığı içinde.
güney kıbrıs’ın doğalgaz arama izni verdiği sahalarla kktc’nin türkiye petrolleri anonim ortaklığı'na (tpao) verdiği arama lisanslarının sahaları da çakışıyor.