jeoloji mühendislerince zengin doğalgaz ve petrol rezervlerine sahip olduğu tahmin edilen doğu akdeniz’de doğal kaynakların büyük kısmı, siyasi sorunlardan dolayı ticari olarak değerlendirilemiyor. bölgedeki doğalgazın avrupa’ya potansiyel iletim basamağı olan kıbrıs'taki durum da, bunlardan biri.

ada’nın güneyinde bulunan rum yönetimi, akdeniz’de münhasır ekonomik bölgede arama faaliyetlerini, uluslararası petrol şirketleriyle anlaşarak yıllar önce başlattı. uluslararası alanda kıbrıs cumhuriyeti olarak tanındığı için kktc yönetiminin onayını almaya ihtiyaç duymadı. 

bu noktada türkiye devreye girdi ve münhasır ekonomik bölgede birleşmiş milletler deniz hukuku sözleşmesi'ne göre hakkı olduğunu, bu anlaşmaları tanımadığını açıkladı. hem kktc hem türkiye, anlaşmaların uluslararası hukuku çiğnediğini savunuyor.

güney kıbrıs, 2011 yılında afrodit sahasında 147 milyar metreküp doğalgaz potansiyeli keşfetti. bu rakam, dünya piyasaları için çok büyük bir rakam değil ancak güney kıbrıs’ın 100 yıllık doğal gaz ihtiyacını karşılamaya yetecek bir miktar. kıbrıs adasının tümünün ise yaklaşık 60 yıllık ihtiyacını karşılayabilir.

rum yönetiminin potansiyel doğalgaz varlığını ilan etmesinin ardından, kktc yönetimi, rum tarafına bir teklif götürdü: sondaj, çözüm sonrasında yapılsın. şimdi yapılmasında ısrar ederseniz de, süreç müşterek bir komite tarafından yönetilsin ve elde edilecek gelir kıbrıs’ta yaşayan iki halk tarafından eşit şekilde paylaşılsın. 

dönemin ekonomi ve enerji bakanı sunat atun, bu teklifin reddedildiğini ve türk tarafının aynı şekilde karşılık vermeye karar verdiğini söylüyor. “güney kıbrıs’ın kıbrıslı türkleri dışarıda bırakarak yaptığı arama faaliyetleri ve uluslararası firmalarla anlaşmaları vardı. biz de girişimlerimizi başlattık” diyor. 
 

rum yönetimi’nin araştırma yaptığı sahalardan çıkarılacak doğalgazın avrupa’ya iletimi de, münhasır ekonomik bölge anlaşmasına göre tüm kıyıdaş ülkelerin onayından geçiyor. yani doğalgazın kıbrıs veya türkiye’ye uğramadan batıya aktarılması için de türkiye’nin onayı lazım. doğalgazın güvenle çıkarılıp ihraç edilmesi için, iki yıl aradan sonra yeniden başlayan çözüm müzakerelerinin gidişatı daha da önem kazanıyor.

 

kaynak: al jazeera