"13 yaşındaki oğlum emir ağır otizmli. otizmin tek ilacı yoğun eğitim. ancak diyarbakır'da bugüne kadar yoğun bir eğitim alamadı.  kentte konuşma terapisti de yok. emir, konuşmak istiyor ama kendini ifade edemiyor. bu yüzden sinirleniyor ve avucunun içini ısırıyor. avucunun içi ısırmaktan nasır tuttu. oğlum iki sene önce açılan tek otizmliler okulunda 7. sınıfta. ancak seneye mezun olduğunda gidebileceği lise düzeyinde bir okul yok." diyarbakır otizmle mücadele derneği başkanı mine onur, oğlunun yaşadığı sorunları böyle özetliyor.

emir, tek örnek değil. diyarbakır’da otizmli çocuklar için sadece bir okul var. onda da 32 çocuk sıra bekliyor. buradan mezun olanlar ise sekizinci sınıftan sonra evde oturuyor. sorun sadece diyarbakır’da da değil üstelik. türkiye’deki ilk ve ortaöğretim çağındaki 230 bin otizmli çocuk var. bunlardan sadece yüzde 3’ü kaynaştırma ve özel eğitim sınıflarında, 1. ve 2. kademe özel eğitim uygulama merkezlerinde eğitim alabiliyor.

avrupa'da ayda 40 türkiye'de 8 saat eğitim

otizm, doğuştan gelen ve belirtileri yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan gelişimsel yetersizlik ve nörolojik bir bozukluk. üç  yaşından önce teşhis ve yoğun-kesintisiz davranışsal eğitim aldığında çocuklar ilerleme gösterebiliyor. eğitim, teşhis alındıktan sonra rehabilitasyon merkezlerinde başlıyor. devlet, bu merkezlerde ayda sekiz saat alınan özel eğitimin parasını karşılıyor. ancak sekiz saat otizmli çocukların ilerlemesi için yeterli değil. avrupa ülkelerinde ve a.b.d'de verilen eğitim ayda 40 saat. çocuklar ilköğretim çağına geldiklerinde ise, gelişimleri uygunsa akranlarıyla genel eğitim sınıflarında ‘kaynaştırma’ eğitimi alabiliyorlar. kaynaştırmaya uygun değillerse her okulun bünyesinde engelli çocuklar için açılmak zorunda olan ‘özel alt sınıflar’da veya otizmli-zihinsel engelli çocuklara hizmet veren özel eğitim uygulama merkezleri’ne gidebiliyor. lise kademesinde ise mesleki eğitim verilen ‘özel eğitim iş uygulama’ okulları var.

seslerini duyurmak için dernek kurdu

ancak yıllar içinde okul ve eğitime erişen otizmli çocuk sayısı artsa da ne tam bir kaynaştırma eğitimi almak, ne özel eğitim alt sınıfı, ne de özel eğitim uygulama merkezi bulmak kolay. bu sıkıntıyı yaşayan çocuklardan biri diyarbakır’lı emir onur. emir’in annesi mine onur, üç sene önce oğlu ve  kentteki diğer otizmli çocukların sorunlarını duyurabilmek için diyarbakır otizmle mücadele derneği’ni kurdu. onur, eğitim kurumu sayısı sınırlı olan doğu ve güneydoğu’da otizmli çocukların mağduriyetlerinin katlandığını anlatıyor:

'yoğun eğitim alabilse farklı olurdu'

"oğlum üç yaşına yaklaşırken teşhisi aldık ve rehabilitasyon merkezinde eğitime başladık. ancak ayda 8 saat çok yetersiz. oğlum 6 yaşına geldiğinde bir devlet okulunun bünyesindeki otistik çocuklar için açılan sınıfta eğitime başladı. her gün sadece bir saat orada tek başına eğitim aldı.

 4 sene buraya devam etti. 2011’de kentin tek otizmli çocuklar okulu olan ibn-i sina otistik çocuklar merkezi açılınca burada eğitime devam etti. bu okuldan mezun çocuklar hafif otizmli ise lisede kaynaştırma eğitimi alabiliyor veya zihinsel engellilerin iş okulunda eğitimine devem edebiliyor. oğlum gibi durumu daha ağır olan otizmlilerin ise gidebilecekleri bir okul yok. bu çocuklara sanat atölyesi yapılması, spor eğitimi şart. oğlum bugüne kadar yoğun bir eğitim alabilse durumu farklı olurdu. çocuklarımız sanata meyilli ancak imkân yok. diyarbakır’da 3-23 yaş aralığında 600’ün üzerinde otizmli var. dört duvar arasında çocuklarımızla oturuyoruz. oğlum seneye mezun olunca  evde oturup haftada iki gün rehabilitasyon merkezine devam edeceğiz sadece."

‘allahım ikimizin canını da aynı anda al '

sıkıntı sadece okullarla da kalmıyor. sağlık hizmetlerine ulaşmada da sıkıntılar yaşanıyor. mesela  diyarbakır’da konuşma terapisti  yok. onur, oğlunun konuşamamaktan dolayı yaşadığı çaresizliği şöyle anlatıyor: "türkiye’de konuşma terapisti zaten az. onlar da batıda. terapistlerin saati 250-300 tl. diyarbakır’da bu ücreti verebilecek aile yok. bu yüzden kimse buraya gelmiyor. çocuğumun ağzı dolu, konuşmak istiyor. iki kelime söylüyor sadece. kendini ifade edemediği için sıkılıyor. sıkıntıdan avucunun içini ısırıyor. avucunun içi nasır tuttu ısırmaktan. otizmi burada bilen yok. köyde oturan aileler çocuklarının otizmli olduğunu bile bilmiyor, deli zannediyor. ahıra bağlıyorlar. her akşam uykularımız haram yatağa giriyoruz. yatmadan önce tek duam ‘allahım ne ben oğlumun ölümünü, ne de o benim ölümümü görsün. ikimizin canını da aynı anda al’ oluyor. "

müdür: meb'e sorunu ilettik

diyarbakır il milli eğitim müdürü mehmet hadi ağırbaş ise, meb’e tek okulun yetmediğini, farklı kademede de okula ihtiyaç olduğunu ilettiklerini belirterek "maalesef sıra bekleyen 32 çocuğumuz var. sıra bekleyen bu çocuklar sadece kent merkezinden. köy ve ilçelerdeki çocuklar ise bu okula ulaşamıyor bile"diye konuşuyor.