rusya ve abd’nin üzerinde uzlaştığı suriye’de hasmâne tutumların sonlandırılması anlaşması bu gece yarısı yürürlüğe giriyor.

bağlayıcılığı olan ateşkes yerine ‘hasmâne tutumların sonlandırılması’ tabirinin tercih edildiği anlaşmaya göre, nusra cephesi ve işid’e karşı operasyonlar devam edecek.

muhalifler,  işid ya da nusra’ya yönelik operasyon bahanesiyle rusya ve rejimin kendilerini hedef alabileceğinden endişeli.

uluslararası suriye destek grubuna dört görev

anlaşma metnine göre, aralarında türkiye, iran, suudi arabistan gibi bölgesel güçlerin yanı sıra, küresel güçlerin de yer aldığı uluslararası suriye destek grubu’nun (usdg) oluşturduğu görev gücü ateşkesle ilgili şu dört görevi üstleniyor:

işid, nusra cephesi ve bm güvenlik konseyi’nin terörist ilan ettiği yapıların nerelerde olduklarının belirlenmesi,

taraflar arasında oluşabilecek gerginliklerin hemen yatıştırılması için iletişim kanallarının kurulması, bunu hayata geçirmek için kırmızı hat kurulması,

hasmâne tutumların sonlandırılması gerekliliğine uyulmamasıyla ilgili iddiaların analiz edilmesi ve uymayan tarafların usgd’ye bildirilmesi.

uymayan taraf anlaşmanın getirdiği korumadan faydalanamayacak

herhangi bir tarafın ateşkese uymamakta ısrarlı olması durumunda usgd, söz konusu tarafı bu anlaşmadan çıkartabilecek. bu durumda da ateşkesi ihlal eden taraf, anlaşmanın sağladığı korumadan mahrum kalacak.

muhalifler, bu düzenlemenin kendilerine karşı kullanılmasından endişeli. zira, rusya’nın ya da rejimin saldırılarına devam etmesi durumunda herhangi bir yaptırımla karşılaşmayacağını düşünüyorlar. zaten rusya da usgd üyelerinden biri. 

muhaliflerin ve rejimin yükümlülükleri

anlaşmaya göre hem muhalifler hem de rejim suriye’de siyasi çözümü öngören, kuşatılmış bölgelere yönelik ablukaların kaldırılmasını isteyen bm güvenlik konseyi’nin 2254 sayılı kararına tam olarak uyacak.

ayrıca her iki taraf da ateşkesi, daha fazla toprak kazanmak için kullanmaya çalışmayacak. insani yardım geçişlerine izin verecek. saldırıya uğraması yalnızca meşru müdafaa amacıyla orantılı güçle karşılık verecek.

rusya uyacak mı?

anlaşma açıkça rejimin ve rusya’nın hava bombardımanına son vermesi çağrısını da yapıyor. 

rusya’nın bu anlaşmaya uyup uymayacağı tartışma konusu. geçen yıl şubat 2015’de ukrayna’da hasmâne tutumların sonlandırılmasını öngören minsk 2 anlaşması yapılmıştı. ancak rusya’ya bağlı gruplar, düşmanlıklarına devam etmiş, ukrayna güçleri de karşılık verince rusya, ukrayna’yı suçlamıştı.

suriye’de ateşkes öngören anlaşma da rejimle birlikte hareket eden unsurlar diyerek üstü kapalı bir biçimde olsa da  hizbullah ya da ulusal savunma milislerine işaret ediyor ama bu güçlerin ne yapacağının belli olmaması da ayrı bir endişe konusu.

kaynak: al jazeera