askar aytbekoğlu askerdeki dayak ve kötü muamele mağdurlarından biri. aytbekoğlu, birliğine gittiği ilk gün dövüldüğünü ve sakat kaldığını iddia ediyor.

13 mayıs 2014 tarihinde bişkek şehrindeki 702 no’lu birliğine giden aytbekoğlu, askerde yaşadığı ilk günü şöyle anlatıyor:

“askere gidiyorum diye sevinmiştim. gittiğim ilk gün banyoda tıraş olurken tekmelemeye başladılar. benimle gün boyunca dalga geçtiler, tekme, tokat attılar. akşama doğru askeri kıyafetleri verdiler ve kışlaya götürdüler. akşam yattık. uzun zaman uyuyamadım. işık kapalıydı. bir anda dışarıdan birisi geldi ve sırayla herkesi yataklarında uyurken dövmeye başladı. sıra bana geldiğinde tekme vurmaya, tokat atmaya başladı. canım çok yandı, çok ağrım oldu. sabaha kadar uyuyamadım. sabah hastaneye götürdüler. tuvalete gidemez duruma geldiğim için ameliyat oldum.”

'oğlum sakat oldu'

dört çocuk sahibi olan aytbekoğlu’nun annesi maksat sakıbayeva, oğlunu sapasağlam askere gönderdiğini, ancak iki gün sonra sakat olarak teslim edildiğini söylüyor:

“13 mayıs’ta oğlumu teslim ettim. 14 mayıs’ta oğlum ameliyat masasındaydı. 15 mayıs’ta askerden beni aradılar ve oğlumun ameliyat geçirdiğini söylediler. sağlam gönderdiğim oğlumu iki gün sonra bana sakat olarak teslim ettiler.”

eşinden 15 yıl önce boşanan ve çocuklarını tek başına büyüten sakıbayeva, oğlunun üç aydır hastanede tedavi görmesine rağmen, önceden hiç bir sağlık sorunu olmayan çocuğunun artık iyileşemediğini söylüyor:

“18 yaşında ve artık sürekli idrar kaçırıyor. bir gün içinde oğlumu sakat yaptılar. tedavi için evimdeki eşyaları sattım.” 

soruşturma sürüyor

sakıbayeva, birlik yönetiminin, oğlunun sağlık durumunu iyileştireceği sözü ve yüz dolar para verdiğini, ancak sözlerini yerine getirmediğini ileri sürüyor:

“askeri birlik yetkilileri oğlumun sağlık durumunu sormuyorlar. verdikleri sözleri yerine getirmediler. soruşturmanın tekrar başlatılması ile ilgili askeri savcılığa ve başsavcılığa yazı yazdım. onların adalet bir karar almalarından umut ediyorum.” 

birlik yetkilileri aytbekoğlu’nun iyileşmesinden sonra askere gelmesini beklerken, sakıyeva, çocuğunun güvenliğini garanti altına alamayan birliğe oğlunu hiç bir zaman göndermeyeceğini söylüyor: 

“ailedeki tek, sapasağlam oğlumu bir şeyler öğrensin diye askere göndermiştim. güvenliği sağlayamayan askere oğlumu artık göndermem. isterlerse  beni mahkemeye versinler.”

olayla ilgili başlatılan soruşturma çerçevesinde kışladaki askerler ‘kimse kimseyi dövmedi’ şeklinde ifade verdi.
savunma bakanlığı, olayla ilgili aytbekoğlu’na yapılan kötü muamele ile ilgili soruşturma işinin bakanlık tarafından kontrol edildiğini, soruşturma sonuçlarının açıklanacağını bildirdi.

12 asker intihar etti

askeri savcılığın verilerine göre, 2013 yılında 12 asker intihar etti.

savunma bakanlığı eğitim işleri departmanı başkanı bakıt caparov, bakanlığın bazen kontrol altına alamadığı durumlarda askerler arasında kötü muamele olaylarının yaşandığını söylüyor. 

savunma bakanlığı’nın askerde kötü muamele ve işkence olaylarının önüne geçmek amacıyla birinci dönem ile ikinci dönem askerlerini ayrı birliklerde tutmadığını söyleyen caparov, “son iki yılda bazı birliklerde askerler arasında kötü muamele olayları yaşandı. 2013 yılında üç asker intihar etmişti.  bu sene askerleri yeterince kontrol altına alamadığımız için maalesef dört askerimiz intihar etti” dedi.

psikolog hizmeti veriliyor

caparov, son iki yıldır askerler arasında kötü muamele önlemlerinin alınması için psikologların çalıştığını söylüyor: “askerlerin zor koşullara alışmasına yönelik programlarımız çalışıyor. ayrıca, askerler arasında kötü muamele olaylarının önlenmesi için birliklerde psikologlarımız bulunuyor. onlar askerlerle tek tek görüşerek sorunlarında destekçi olmaya çalışıyor.”

askerlerin farklı birliklerde bulunması kararı sınır muhafız birimlerinde etkisini gösterdi.  al jazeera’ye konuşan sınır hizmeti basın sözcüsü  gulmira börübayeva, uygulanan yeni sistem sonucunda askeri birliklerde kötü muamele ve işkence sorunlarının çözüldüğünü söylüyor:

“daha önceden eski ve yeni gelen askerler aynı birlikte bulunurken, askerler arasında kötü muamele ve işkence olayları sık sık yaşanıyordu. 2012’de askerler arasındaki işkence sonucunda beş asker intihar etmişti.  2013’ten sınır muhafızı hizmeti'ne bağlı askeri birliklerinde askerlerin intihar etmesine neden olan kötü muamele ve işkence olayları yaşanmadı.”

kaynak: al jazeera