doğu ve güneydoğu’da 1990’lı yıllarda işlenen faili meçhul cinayetler ve gözaltına altında kayıplarla ilgili son yıllarda birçok askere davalar açıldı. en dikkat çeken isimler tuğgeneral musa çitil, emekli tuğgeneraller mete sayar ve yavuz ertürk. yaşanan olaylar ise, şırnak görümlü’de 6, diyarbakır kulp’ta 11, mardin derik’te ise 13 köylünün gözaltına alındıktan sonra kaybedilmesi...

görümlü - altı köylü davası

emekli tuğgeneral mete sayar, şırnak'ta 6 köylünün gözaltına alındıktan sonra kaybedilmesiyle ilgili açılan davada yargılanıyor. davanın iddianamesine göre, 13 haziran 1993’te silopi’ye bağlı görümlü köyü’nde konuşlanan tekirdağ 3. zırhlı tugay 2. tabur komutanlığı’na pkk tarafından saldırı düzenlendi, altı asker şehit oldu. saldırıdan bir gün sonra görümlü köyü’nü basan askerler, hamdo ve oğlu hikmet şimşek’i, köy imamı ibrahim akıl, mehmet salih demirhan, şemdin cülaz ile ömer kurtay’ın da aralarında bulunduğu 13 köylüyü gözaltına aldı. köylülerden yedisi serbest bırakıldı ama altısından bir daha haber alınamadı.

savcı takipsizlik verdi

ailelerin tüm başvuruları sonuçsuz kaldı. 2002 yılında eşi ve oğlunu kaybolan gule şimşek’in başvurusu üzerine diyarbakır barosu başkanı tahir elçi suç duyurusunda bulundu, tanıkların dinlenmesini talep etti. silopi başsavcılığı, talep üzerine tanıkları dinledi ama söz konusu kişilerin pkk'ya katılmış olabileceğini iddia ederek takipsizlik kararı verdi. dosyayı da diyarbakır dgm başsavcılığı'na gönderdi. avukat elçi, 6 şubat 2003'te karara itiraz etti. takipsizlik kararı 28 nisan 2003'te bozuldu.

tanık asker anlattı dava açıldı

1992-93 yıllarında görümlü jandarma komando tabur komutanlığı'nda askerlik yapan yusuf özdemir'in ocak 2012’de köylülerle ilgili tanıklık yapması soruşturmanın seyrini değiştirdi. özmedir, dönemin şırnak 23. jandarma sınır tümen komutanı mete sayar’ın “bu şerefsizleri öldürün” talimatı verdiğini anlattı. silopi savcılığı, cesetleri hala bulunmayan altı köylüyle ilgili sayar ile 5 asker hakkında “birden fazla kimseyi öldürmek”ten ağırlaştırılmış ömür boyu hapis istemiyle dava açtı. ilk duruşma şırnak’ta 5 kasım 2013’te görüldü. davanın adalet bakanlığı’nın kararıyla ve “can güvenliği” gerekçesiyle ankara’ya taşınmasına karar verildi. sanıklar tutuksuz yargılanıyor.

derik - 13 köylü davası

ankara jandarma bölge komutanı tuğgeneral musa çitil ise, mardin’in derik ilçesi’nde 1993-94 yılları arasında 13 köylünün öldürülmesi olayından yargılanıyor. dönemin derik jandarma komutanı tuğgeneral çitil hakkında, 13 kez ağırlaştırılmış hapis cezası isteniyor. iddianamede, çitil'in öldürülen köylüler ile ilgili "terörist" diye tutanak tuttuğu yazılı. ilk duruşma 11 ekim 2012’de mardin’de görüldü. 

çitil: yasaların verdiği yetkiyi kullandık

dava adalet bakanlığı'nın talebi ve yargıtay 5. ceza dairesi'nin onayı ile “güvenlik gerekçesiyle” çorum’a taşındı. tutuksuz yargılanan çitil mahkeme karşısına ilk kez 1 temmuz'daki üçüncü duruşmada çıktı. savunmasında, "yasaların bize verdiği yetki çerçevesinde, insan haklarına saygılı şekilde görev yaptık. kanun dışındaki hiçbir eylem ve fiili çalışmanın içerisinde olmadık" ifadelerini kullandı. davanın 24 şubat'ta görülen son duruşmasında da savunma yapan çitil "jandarma teşkilatı ve şahsım suç örgütü gibi gösterilmeye çalışılıyor. somut delil olmadığı için iddiaların hiçbirini kabul etmiyorum" dedi. duruşmada mağdurlardan ibrahim gödek, çitil'in kendisine işkence yaptığını anlattı. dava, 14 nisan'a ertelendi. 

kulp 11 köylü davası

hakkında dava açılan bir diğer eski komutan emekli tuğgeneral yavuz ertürk. ertürk, 11 köylünün gözaltına alınarak öldürülmesinden yargılanıyor. iddianameye göre, yavuz ertürk komutanlığındaki bolu tugay komutanlığı’nca diyarbakır kulp ilçesi alaca köyü’nde yapılan operasyonda, 22 ekim 1993’te 11 köylü gözaltına alındı. köylülerden bir daha haber alınamadı. olayla ilgili aihm, türkiye’yi mahkûm etti, soruşturmada ise herhangi bir gelişme yaşanmadı.

kemikler bulundu soruşturma genişletildi

11 köylünün kemikleri, 11 yıl aradan sonra gözaltına alındıkları bölgeye yakın bir dere kenarında bulundu. yapılan dna testinde kemiklerin kayıp köylülere ait olduğu tespit edildi. dosyada zaman aşımı süresinin dolmasına kısa bir süre kala diyarbakır başsavcıvekilliği'nce iddianame hazırlandı. 7. ağır ceza mahkemesi’nde yavuz ertürk hakkında 11 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 25 yıla kadar hapis cezasıyla dava açıldı. ilk duruşması aralık 2013'te görüldü. dava, ertürk'ün talebi doğrultusunda yargıtay tarafından "güvenlik" gerekçesiyle ankara'ya nakledildi. 

korkut davası: 9 kişinin ölümü

yargılamanın sürdüğü bir diğer olay ekim 1993’te muş korkut ilçesi’ne bağlı altınova köyü’nde yaşandı.  

muş başsavcılığı’nca haziran 2013’te hazırlanan iddianamede aynı aileden mehmet nasir, sevda, sevim ve mehmet şakir ile mehmet şirin, aycan, cihan ile cinal öğüt ve eşref oran'ın yakılan evde hayatını kaybettiği hatırlatıldı. olayla ilgili dönemin hasköy jandarma karakol komutanı yüzbaşı bülent karaoğlu ile bir üstteğmen, bir uzman çavuş ve bir eski özel harekatçı hakkında, “kasten ev yakmak suretiyle birden çok kişinin ölümüne sebebiyet vermek” suçundan 9 kez müebbet hapis cezası ile cezalandırılmaları isteniyor. dava güvenlik gerekçesiyle kırıkkale’ye taşındı. ilk duruşma 4 aralık 2013’de görüldü. sanıklar olayı hatırlamadıklarını iddia etti. sanıkların tümünün tutuksuz yargılandığı davanın bir sonraki duruşması 28 nisan'da.

kaynak: al jazeera