suriye sınırındaki şanlıurfa'nın akçakale ilçesi girişindeki çadır kentten içeri girdiğinizde önünüze dümdüz ve geniş bir yol çıkıyor. yolun sağı ve solu  tellerle çevrili.  o tellerin gerisinde ise çadırlar kurulmuş. 25 binden fazla sığınmacı kalıyor bu kampta. herşey belli bir düzen içinde. çadır kente ilk kez gelen suriyeli bir sığınmacı girişteki güvenliği ve turnikeleri geçtikten sonra hemen sağdaki kayıt kabul bölümüne yönlendiriliyor. ellerinde varsa, suriye kimlikleri ya da pasaportlarına göre yoksa kendi beyanlarına göre yeni kimlik kartı oluşturuluyor. parmak izleri alındıktan ve fotoğrafları çekildikten sonra kendilerine tahsis edilen araçlarla çadırlarına gönderiliyorlar. çadırın bağlı bulunduğu mahallenin muhtarı bir pusula ile karşılıyor yeni kamp sakinlerini. o pusula ile kamptaki  lojistik birimlere gidip çadırın buzdolabı, ısıtıcı, battaniye, ocak gibi ihtiyaçlarını karşılıyorlar.

mahalle ve  muhtarlar

kamp mahallelerden oluşuyor. toplamda 10 mahalle var, her mahallede de 2-3 bin arasında suriyeli kalıyor. her bir mahallenin bir arap bir de türk muhtarı var. ayrıca her bir çadır sırasının sorumlu muhtarları var. muhtarlar seçimle iş başına geliyorlar. kamp sorumlularının anlattığına göre ilginç bir olay da yaşanmış ilk seçimlerde. demokrasi kültürüne alışık olmayan suriyeli bazı muhtar adayları, seçim öncesinde aile ve akrabalarından topladıkları kimliklerle kamp yetkililerinin yanına gitmiş ve "işte benim oylarım bunlar, bu kadar oyum var” demiş. kamp yetkilileri de seçimin bu şekilde olmayacağını herkesin kendi oyunu kullanacağına ikna etmiş adayları.

çadır kuaför

çadır kent koca bir şehir gibi. hiç dışarı çıkmadan her türlü ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. bize kampı gezdiren arkadaşımız mustafa güçlü, bir çadırın önünde durup, 'burası da çadırın berberi' diyor. 17 binden fazla erkek olunca berbersiz de olmuyor haliyle. içeri girdiğimde dışarıdaki berberlerden farksız bir dizayn karşılıyor bizi. hem modern hem de temiz bir yer. kampta yaşayan erkekler ücretsiz traş olabiliyorlar. her gün iki mahallenin erkekleri traşa gelebiliyor. kamta tuvalet ve banyolar ise mahallelerin içlerinde. çamaşırlar mahalledeki çadır sırasına göre çamaşır odalarında yıkanıyor.

kampta sağlık hizmetleri

çadır kentte bir de sahra hastanesi var. burada çocuk, kadın doğum, üroloji, diş, dahiliye ve aile hekimliği bölümleri bulunuyor. sığınmacılar bu hastaneden de kimliklerini göstererek ücretsiz faydalanabiliyorlar. daha ileri derecedeki hastalıklar içinse şanlıurfa ve çevre illerdeki hastanelere sevk ediliyorlar. ilaçlar da yine kampta bulunan eczaneden temin edebiliyorlar. kampta görevli iki fizyoterapist var. suriye’de yaralanmış ve fizyoterapiye ihtiyacı olanlar burada tedavi ediliyor.

kampta okul

kampta kalan binlerce çocuğun eğitimlerinden geri kalmamaları için 70 metrekarelik 53 çadırdan oluşan okul yapılmış. ayrıca belçika hükümeti de 12 derslikli bir prefabrik okul yaptırmış. okulda sayıları 850’yi bulan anaokulu öğrencileri eğitim görüyor. çadırlarda ise ilköğretim ve lise öğrencileri var. okuldaki toplam öğrenci sayısı 8 bin 500.

okulda suriyeli öğretmenlerin yardımıyla oluşturulan müfredat okutuluyor. kampta yaşayan 270 suriyeli öğretmenler gönüllü olarak derslere giriyor. anaokulu öğrencilerine ise dışarıdan ücretli türk öğretmen geliyor.

çadır kent okulunda ayrıca türkçe öğrenmek isteyenler için türkçe öğretim merkezi de bulunuyor. isteyen kurslara kayıt yaptırıyor.

kadınlar için dikiş nakış,  erkekler için fayans kursu

kampta ayrıca kadınlar için dikiş nakış ve tel kırma, erkekler için ise kuaför, ayakkabı atölyesi, mozaik ve mesleki teknik eğitim kursları var. 

alışveriş

ihalelerle farklı şirketlere verilmiş altı marketten alışveriş yapabilmeleri için her aileye bir kart veriliyor. kişi başına 80 tl düşecek şekilde her ay bu kartlar dolduruluyor. yani beş kişilik bir aile için aylık 400 lira yükleniyor karta.  ancak kamp sakinlerinin bazıları bu miktarı yetersiz buluyor. söylediklerine göre başka kamplarda kişi başına yüklenen miktar 100 lira ve bu kamta 80 lira olmasına itiraz ediyorlar. market dışarıdaki marketler gibi, eksiği yok fazlası var. giyimden temizliğe, manavdan gıdaya, makyaj malzemelerine kadar her şeyi bulmak mümkün. 

[fotoğraflar: ilker taş]

kamta para kazanma yolları

tellerle çevrili mahallelerde yürürken sağlı sollu tezgahlar görüyoruz. gıda, giyecek, sigara, terlik, ayakkabı gibi ürünler satıyorlar bu tezgahlarda. mahallelerin içinde satış yapılabiliyor.

suriyeli sığınmacılar geçimlerine katkı için kamp dışından aldıkları ürünleri içeride satıyorlar. hatta mahalle arasında ayaklı sarraflara bile rastlıyoruz. ellerinde tomarlarla suriye paralarını türk lirasına çeviriyolar. adım başı ayaklı sarraf görmek mümkün. sektör haline gelen ayaklı sarraflarda bir suriye lirası 66 kuruşa bozduruluyor.

kampta poşulu yaşlı suriyeli sığınmacılar akranlarıyla çadırların önünde sohbet ederken, gençler kamp içinde bulunan halı saha, spor alanları ya da satraç çadırında vakit geçiriyor.

konuştuğumuz sığınmacılar bütün ihtiyaçlarının karşılanmasından memnun olsa da hepsinin ortak temennisi bir kaç kilometre ötedeki ülkelerine bir an önce dönebilmek.