irak'taki yeni siyasi haritayı yorumlayan uzmanlardan bazıları köklü bir değişim yaşanacağını düşünürken, bazıları da halihazırdaki çekişmenin yeni siyasi çözümlere götüreceği kanaatinde. hükümet ve parlamentonun üzerine inşa edildiği mezhepçi paylaşım sebebiyle bu çekişme çözüme kavuşturulamamıştı.

bazıları işgal güçlerinin ayrılması sonrası siyasi haritanın iran ve kürtleri destekleyen partilerin lehinde olacağını ifade ederken, başkaları nuri el maliki ve dava partisi lehinde olacağı görüşünde.

kürdistan ittifakı milletvekili şuruş mustafa, al jazeera’ye yaptığı açıklamada, “abd'nin çekilmesinin ardından herhangi bir gücün siyasi haritada egemen olmasına olanak sağlayacak bir güvenlik boşluğu oluşmayacak” dedi ve ‘polisin irak’ın güvenliğini sağlamaya hazır olduğunu’ ekledi.

şuruş, dizginleri eline geçirecek veya üstlenecek bir siyasi blok veya tarafın olacağını düşünmediğini ve bu durumu ülkede güvenlik sistemi, devlet ve bakanlıkların bulunmasından kaynaklandığını öne sürdü.

büyük değişim

diğer yandan dehuk üniversitesi siyasal bilimler fakültesi dekanı ve araştırmacı nazım yunus osman da irak’taki güç haritasının büyük ölçüde değişeceğini düşünüyor.

al jazeera’ye konuşan osman, dengelerin kürt gücü, sadr akımı ve hukuk devleti ittifakı arasında yoğunlaşacağını belirterek “bu bloklar özgür şekilde hareket edecekler. arap  veya yabancı  olsun, dışarıdaki tarafların engellemeleri olmaksızın siyasi seçim bu güçlerin önünde hep açık olacaktır” dedi.

osman, irak’taki amerikan varlığının siyasi güçleri caydırma ve kendi hegemonyalarını dayatmalarını önüne geçme noktasında büyük etkisi olduğuna işaret ederek şu an bu haritanın iran’la ve kürtlerle irtibatlı ve destekli siyasi bloklar arasında dağıtıldığını belirtti.

osman, irak direnişinin daha önce abd  güçlerini vurmak için iran ve arap ülkeleri tarafından desteklendiğini, ancak şu an abd çekilmesi sonrası direnişin bir rolünün kalmadığını, dolayısıyla direnişe olan iran desteğinin sona ereceğini, arap ülkelerinin desteğinin de düşeceğini kaydetti.

siyasi çözüm

iraklı iletişimci ve siyaset yorumcusu hamid abdullah’ da al jazeera’ye irak’taki abd güçlerinin çekilmesinin geride çözümü zor birçok kriz ve sorunlarla dolu bir harita bıraktığını belirtti.

irak hükümetinin halihazırdaki siyasi çekişmede temel kutuplardan biri olduğunu ifade eden abdullah, el irakiye ittifakının, temsil ettiği siyasi ve sosyal güçlerin, bölgesel eklentilerinin ve huzursuzlanmaya başlayan milislerin etkili rol oynayacağını belirterek "devletteki zayıflık ve siyasi bloklar arasında çekişmenin patlak vermesiyle birlikte milislerin varlığının olması kuvvetle muhtemeldir" dedi.

abdullah, haritanın birbiriyle iç içe geçmiş siyasi güçleri kapsadığına işaret ederek "ancak şu an haşimi sorununda siyasi çekişmeler görüyoruz" diye konuştu.

"hükümet sopa göstererek yargı politikasını kullandı. el irakiye ittifakı yerel siyasi güçler ve kendisine destek sunan komşu ülkelerden dış bölgesel güçler kanalıyla siyasi mantığa başvurdu" ifadelerini kullanan abdullah, irak’ı savaş karesine götürebilecek ve belki siyasi çözümle son bulacak bir çekişmenin olduğunu düşünüyor.

siyasetin çöküşü

bağımsız araştırmalar ve incelemeler merkezi direktörü halid el muayni ise amerikan işgalinin irak’taki siyasi sahayı aşırı uyumsuzluk hali içinde bıraktığı kanaatinde. 

iktidara bağlı mezhepçi ve etnik partilerin uzun dönem dayanamayacağını dile getiren muayni,  iraklı muhalif ve yetkin güçlerin devletin eklemlerine tutunmaya, vatandaşlık ve yetkinlik temelinde devleti yeniden inşa etmeye hazır hale geldiğini belirtti.

muayni, bu çevrelerin gücünü, mezhepçi partilerin deneyiminin başarısızlığından ve devleti inşa edememelerinden aldığını belirterek irak sokaklarının da ülke servetlerinin amerikan işgali döneminde ülke tarihinin en büyük yağmalama operasyonuna maruz kaldığını anlamalarının önemine işaret etti. 

kaynak: al jazeera ve ajanslar