mısır’daki siyasi grupların çoğu, tahrir meydanı’nda toplanan barışçıl göstericilere uygulanan şiddet konusundaki görüşlerini açıkladı.

tepkiler, tahmin edilebileceği gibi, çeşitlilik gösteriyor. gençlik hareketleri ve aktivistler, esaslı değişiklikler yapılması konusunda ısrarlı. bazıları, mısır’da yönetimi elinde bulunduran yüksek askeri konsey’in (yak) görevden alınmasını ve yerine, yeni bir geçici sivil hükümet oluşturulmasını talep ediyor. 

diğer taraftan, mısır’daki resmi partilerin, özellikle de güçlü örgütlenmeye sahip müslüman kardeşler ve selefi nur partisi gibi islamcı partilerin açıklamaları çok daha temkinli. bu partiler, 28 kasım’da başlayacak seçimlerin sekteye uğramasından çekiniyor.

aralarında devrim devam ediyor birliği ve parlamento üye adayı amır hamzavi’nin de bulunduğu birçok siyasi oluşum ve kişi ise, şiddeti protesto etmek için seçim kampanyalarını askıya aldıklarını açıkladılar.

müslüman kardeşler ve siyasi kolu özgürlük ve adalet partisi, 28 kasım’da düzenlenecek parlamento seçimlerinden en fazla kazanç sağlaması beklenen siyasi grup. uzmanların çoğu, parlamentoda, ağırlıklı olmasa bile, önemli bir çoğunluk elde edeceklerine inanıyor.

bu nedenle, tahrir meydanı’ndaki şiddetli müdahaleye temkinli bir yanıt verdiler. müslüman kardeşlerin internet sitesinde yayınlanan açıklamada, ayaklanma polisinin aşırı güç kullanması kınandı ve yapılanların önceki rejim sırasında, özellikle de eski içişleri bakanı habib el adli’nin döneminde kullanılan yöntemleri hatırlattığı söylendi.

açıklamada, “parti, gündelik hayatı aksatmadığı ve kamu veya özel mülkiyete zarar vermediği sürece, barışçıl gösteri yapmanın anayasayla korunan meşru bir hak olduğunu savunmuştur” ifadesi yer aldı.

ancak müslüman kardeşler, yak’ın istifa etmesi talebinde bulunmadı ve mısırlıların “önümüzdeki parlamento seçimleri için birlikte çalışmaları” gerektiğini vurguladı ve hatta göstericilere “itidal” ve “devrimi tersine çevirmeme” çağrısı yaptı.

özgürlük ve adalet partisi’nin siyasi konseyi üyesi nadir umran, al jazeera’ya yaptığı açıklamada, şiddetin seçim sürecini rayından çıkarmaması gerektiğini söyledi.

umran “herkes seçimlerin yapılmasını istiyor; seçimlerin yapılmasını istemeyen sadece yüksek askeri konsey’dir” dedi.

müslüman kardeşler’in ihtiyatlı sözleri kendi üyelerinden de biraz tepki aldı. grubun saygın üyelerinden muhammed baltaci, facebook’ta, bazı mısırlıların müslüman kardeşlerin göstericilere mesafeli yaklaşmaları yüzünden öfkeli olmalarını anlayışla karşıladığını söyledi.

selefi nur partisi’nin internette yayınlanan açıklamasında mısırlıların gösteri yapma hakkına sahip olduğu ifade edildi ve güvenlik güçleri barışçıl göstericilere saldırmakla suçlandı.

ancak bazı ifadeleri, devlet televizyonunda duyulan veya içişleri bakanlığından yapılan açıklamaları tekrarlıyor gibiydi. bazı protestocuları, mısır’da “kaos yaratmakla” ve medyayı da sansasyonel habercilikle suçladı. aynı zamanda, seçimlerin ertelenmesine yönelik her tür çağrıyı reddettikleri de belirtildi. (açıklama, seçim kampanyasına destek çağrısıyla sona erdi.)

cumhurbaşkanı adaylarından hazım ebu ismail başlangıçta oturma eylemini desteklememiş ve 20 kasım cuma akşamı, eylemi destekleyenlere, geceyi tahrir meydanı’nda geçirmenin “uygun olmayacağını” söylemişti. pazar günü ise fikrini değiştirdi ve protestoculara “size meydandan ayrılmayın diyorum. bundan sonrasında, bu meydan yol gösterecek” sözleriyle seslendi.

bu seslenişten birkaç saat sonra meydana giren selefiler ile liberaller arasında ağız dalaşı olduğu bildirildi. (bu arada, ebu ismail’in kendi tavsiyesine uyup uymadığı bilinmiyor. tahrir meydanı’nda kalıp kalmadığı ile ilgili bilgiler çelişkili.)

özgür mısırlılar

necib saviris’in kurduğu liberal parti özgür mısırlılar, 19 kasım cumartesi günü yaşanan şiddet olaylarıyla ilgili bir açıklama yayınladı. açıklamada, göstericilere uygulanan şiddetin yanısıra, devrimden sonra mısır siyasetine musallat olan “kutuplaşma” da kınandı.

açıklamada “parti olarak gerilimleri ortadan kaldırmak amacıyla, anayasanın ilkeleri üzerinde ulusal ölçekte uzlaşı sağlanması için çalışmaya devam edilmesi çağrısında bulunuyoruz” ifadesi kullanıldı ve seçimlerin zamanında yapılmasının önemli olduğu vurgulandı.

mısır’ın en eski liberal partisi vefd partisi’nin başkanı said el bedevi, yaptığı açıklamada mısırlıların, yak’a, parlamento seçimleri sürecini başlatması için baskı yapması gerektiğini söyledi.

açıklamada, (nur partisi’nin açıklamasında olduğu gibi) karışıklıktan kısmen adı verilmeyen “düşmanların” sorumlu olduğu iddia edildi.

bedevi şunları söyledi: “tekrar tekrar izlediğimiz bu sahneler, devletin var olmadığı ve hukukun değil eşkıyaların egemenlik sürdüğü zamanlarda olanlara benziyor. mısır’ın içerdeki ve dışarıdaki düşmanları, devrimin başarısız olması için çalışıyorlar; çünkü devrimin başarılı olması demokratik bir geçiş sürecinin başlaması anlamına gelecek. mısır’ın bölgedeki en demokratik ülke olacağını biliyorlar.”

devrim ateşinin yakılmasında önemli bir rol oynayan 6 nisan gençlik hareketi 20 kasım’da, internet sitesinde bir dizi talep yayınladı. grup, tahrir meydanı’nda süresiz oturma eylemi çağrısında bulundu ve askeri konseyi “mübarek’in maskesini takmakla” suçladı.

açıklamada “durumun giderek kötüleşmesinden gücü elinde bulundurmaya devam eden askeri konsey sorumludur” ifadesi kullanıldı.

6 nisan hareketinin istekleri arasında, yak’ın, nisan 2012’den geç olmamak üzere, cumhurbaşkanlığı seçimleri için bir tarih belirlemesi, geçici başbakan essam şeref’in istifa etmesi ve kabinesinin dağıtılması, bir “ulusal kurtuluş hükümetinin” iktidara gelmesi ve hükümetin tahrir meydanı’ndaki şiddet olayları konusunda araştırma başlatması var.

oturma eylemi talebi, parlamento seçimlerinin gecikmesi anlamına geleceği için bazı mısırlıları şaşırttı. ancak, grup üyelerinden emir usame, daha sonra yaptığı bir açıklamada, 6 nisan hareketinin seçimlerin ertelenmesini istemediğini söyledi.

kıpti bir aktivist grubu olan maspero gençlik koalisyonu da mısır’ın günlük gazetesi el ahram’da benzeri bir açıklama yaptı ve şunları söyledi: “kardeş siyasi güçlerin açıkladığı, yeni bir hükümet kurulması ve essam şeref hükümetinin görevi bırakıp yetkilerini devretmesi yönündeki taleplerini destekliyoruz.”

muhammed el baradey, 20 kasım gecesi geç saatlerde televizyonda yayınlanan bir sohbet programında şiddet konusunu konuştu. mısır gazetesi el mısri el yevm’in bir haberine göre el baradey güvensizlik ortamından yak’ı sorumlu tuttu ve “ülkenin şu andaki halinden, ülkeyi yönetemediklerini itiraf eden yak sorumludur” dedi.

el baradey, tahrir meydanı’nda yaşanan son şiddet olaylarından önce, bir grup aydınla birlikte 14-20 kasım haftası teklif ettikleri “kurtarma kabinesi” çağrısını yineledi.

aynı programa, müslüman kardeşlerin eski üyelerinden abdulmunim ebulfutuh da katıldı. bu yılın başlarında liderleriyle arası açıldığı için hareketten ayrılan ebulfutuh, yak’ın önerdiği ve ordunun mısır siyasetindeki ayrıcalıklı rolünü güçlendirecek “anayasa üstü ilkeler” belgesinin durumun kötüleşmesine neden olduğunu söyledi.

söz konusu belge, bu haftasonu yaşanan şiddetin girizgahı olan, 18 kasım cuma günü tahrir meydanı’ndaki gösterinin hedefindeydi.

ebulfutuh, “bu belgenin, farklı siyasi güçleri çok öfkelendireceğini biliyorlardı. seçimlere bu kadar kısa bir süre kalmışken düşüncesizce atılmış bir adımdı” dedi.

eski dışişleri bakanı ve arap ligi başkanı amır musa da bir açıklamada bulunarak yak’ın seçimler için bir takvim belirlemesi ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en geç mayıs 2012’de yapılması gerektiğini söyledi.

kaynak: al jazeera