abd temsilciler meclisi başkanı john boehner, başkan obama ve beyaz saray'a danışmadan israil başbakanı binyamin netanyahu'yu kongre'de bir konuşma yapması için washington'a davet etti. 

netanyahu daveti kabul etti. ancak beyaz saray'ın tepkisini çeken bu davet abd'de bir protokol krizine sebep oldu. 

beyaz saray sözcüsü josh earnest, "protokol bir liderin başka bir ülkeye giderken diğer ülkenin lideriyle bağlantıya geçmesini öngörür. bu özel durum protokolden çıkıldığını gösteriyor" diye konuştu.

earnest, israilli yetkililerle konuyu görüşene kadar beyaz saray'ın konuyla ilgili yorum yapmayacağını belirterek, "herhangi bir buluşma gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğimize karar vermeden önce kendilerinden kongre'de ne söylemeyi planladıklarıyla ilgili bilgi almalıyız" dedi.

sonrasında beyaz saray’dan obama'nın netanyahu ile görüşmeyeceği açıklaması geldi. obama’nın görüşmeme gerekçesi, yabancı bir ülkedeki seçimleri etkiliyor görünümünden kaçınmak. israil 17 mart'ta erken genel seçime gidiyor.

kerry de görüşmeyecek

başkan obama'nın ardından abd dışişleri bakanı john kerry'nin de netanyahu ile görüşmeyeceği açıklandı. bakanlık sözcüsü jen psaki, günlük basın brifinginde soru üzerine, kerry'nin, washington ziyareti sırasında netanyahu ile görüşmeyeceğini belirterek, gerekçe olarak obama gibi israil'de yaklaşan seçimleri gösterdi.

psaki "uzun geçmişe dayanan uygulama ve prensip gereği başkan da, dışişleri bakanı da, yabancı bir ülkedeki bir demokratik seçimi etkiliyor görünmekten kaçınmak için seçime yakın tarihlerde (o ülkenin) devlet başkanları ya da adaylarıyla görüşmez. dolayısıyla beyaz saray, başkan'ın israil başbakanı netanyahu ile görüşmeyeceğini duyurdu, bakan kerry de görüşmeyecek" diye konuştu

'kongre kararı kendi başına alabilir'

netanyahu'yu konuşma yapması için davet eden cumhuriyetçi boehner ise kongre'nin bu kararı kendi başına alabileceğini söyledi.

boehner "bu zorlu dönemde başbakan netanyahu'dan kongre'ye radikal islam ve iran'ın hayatımız ve güvenliğimiz üzerinde nasıl büyük bir tehlike arz ettiğiyle ilgili kongre'ye hitap etmesini rica ettim" dedi.

netanyahu; abd'de iki kanatlı olan mecliste senato ve temsilciler meclisi'nin ortak katılımıyla 11 şubat'ta düzenlenecek oturumda konuşacak. 

kerry: istediği zaman gelir

abd dışişleri bakanı john kerry'den ise tansiyonu düşürücü bir açıklama geldi. kerry, netanyahu'nun istediği zaman abd'de konuşma yapabileceğini söyledi.

ancak buna rağmen kerry, normal diplomatik protokolun uygulanmamasını ve açıklamanın boehner tarafından yapılmasını 'biraz olağandışı' bulduğunu söyledi.

temel konu iran'a yaptırımlar

geçtiğimiz hafta senato dış ilişkiler komitesi başkanı senatör bob corker, obama yönetiminin, yürütülen nükleer görüşmelerde iran’a karşı yeterince sert davranmayabileceğinden endişe duyan senatörlerin, nihai anlaşmanın kongre'nin onayına sunulması için ayrı bir yasa tasarısı üzerinde çalıştığını söylemişti. 

cumhuriyetçi senatör bob corker konuya ilişkin, ‘kongre'nin müzakerelerin sonucu ne olursa olsun varılacak noktayı güçlendirmesi için rol oynama adına devam eden çalışmaları var" dedi.

beyaz saray, yaptırımları, görüşmelerin sona erdiği tarihte bir anlaşma imzalanmamış olma şartına bağlamasına rağmen yasa tasarısının şimdi geçmesinin iran’ın p5+1 ile yaptığı görüşmelerden geri adım atmasına neden olabileceğini vurguladı.

cumhuriyetçiler senato'da 54 sandalyeye sahip. ama başkan obama’nın vetosunu aşmak için 67 evet oyuna gerek duyuluyor. obama'nın iran politikasına demokratlar içinden de bazı tepkilerin olması yaptırım tasarılarının tartışma boyutunu artırıyor.

netanyahu 11 şubat'ta yapacağı konuşmayla birlikte abd kongresi'de üç defa konuşma yapan üçüncü yabancı lider olacak. diğer isim ise ingiltere'nin ikinci dünya savaşı dönemindeki başbakanı winston churchill. 

kaynak: al jazeera ve reuters