birleşmiş milletler’in (bm) 193 üye ülkesinden temsilciler, abd'nin new yok kentinde yapılacak bm genel kurulu’nda bir araya geliyor. suriye’de 18 aydır devam eden, bm’nin deyimiyle ‘iç savaş’ın, toplantının merkezinde yer alması bekleniyor.

salı sabahı başlayacak genel kurul toplantılarında yapılacak konuşmalarda, iran’ın nükleer programı ile islam’ı ve hz. muhammed’i aşağıladığı gerekçesiyle müslümanların yoğun tepkisine neden olan ‘müslümanların masumiyeti’ adlı filme de önemli yer ayrılması bekleniyor.

bunlara ek olarak, japonya ile çin arasındaki sularda bulunan bir grup tartışmalı ada üzerinden tırmanan gerginlik ve ‘arap baharı’ hareketi sonucu orta doğu ve kuzey afrika’da ortaya çıkan yeni yönetimlerin durumunun da gündemi meşgul etmesi öngörülüyor.

salı günkü programda, abd başkanı barack obama, fransa cumhurbaşkanı fracois hollande, afganistan devlet başkanı hamid karzai ve güney kıbrıs cumhurbaşkanı dimitris hristofyas'ın konuşma yapması planlanıyor.

öte yandan liderler, toplantılar öncesinde ikili temaslarını sürdürerek, açıklamalar yapmaya devam ediyor.

‘aşırılara karşı koymalıyız’

abd dışişleri bakanı hillary clinton, toplantılar öncesi yaptığı açıklamalarda, müslümanların masumiyeti’nin ortaya çıkması sonrasında çıkan olaylara atıfta bulunarak, uluslararası topluma, aşırılık taraftarlarına karşı koyma çağrısında bulundu. clinton, “dünyanın her yerinde bizi bölmeye çalıştıkları için, aşırılıktan yana olanlara karşı uluslararası toplumun birlik olması son derece önemli” dedi.

arap ülkelerinde devam eden demokratik sürecin desteklenmesini de isteyen clinton, ayrıca libya'da düzenlenen saldırıda abd büyükelçisi christopher stevens'ın ölümünden 10 gün sonra silahlı milislere karşı cuma akşamı ayaklanan bingazi halkına saygı duyduğunu belirtti.

dünyanın dört bir yanında filmle ilişikli olarak meydana gelen protesto gösterileri ve saldırılarda 30’dan fazla kişi hayatını kaybetti. müslümanların masumiyeti’ adlı filme tepki olarak libya’nın bingazi şehrinde abd konsolosluğu'na düzenlenen saldırıda, stevens ve üç elçilik çalışanı ölmüştü.

'israil’den korkmuyoruz'

iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad ise abd’de yaşayan iranlı göçmenler ile bir araya geldiği toplantıda, ülkesinin nükleer programının barışçıl amaçlar taşıdığını belirterek, iran’a yönelik askeri müdahale tehditlerine tepki gösterdi.

özellikle abd, fransa ve ingiltere'ye atıfta bulunan ahmedinejad, batılı güçleri başka ülkelerin hak ve özgürlüklerini ihlal etmekle suçlayarak, abd ile anlaşmazlıkları diyalog ile çözmek için çok geç olduğunu söyledi. iran cumhurbaşkanı, israil’in askeri müdahalesinden korkmadıklarını da ifade etti.

ahmedinejad, “her türlü saldırıya karşı kendimizi savunmaya hazırız. siyonistler sonunda kendi ölümlerini görecek” dedi.

iran'ın suriye konusunda tarafsız olduğunu belirten ahmedinejad, ülkesinin suriye'ye silah gönderdiğine ilişkin haberleri de yalanladı.

israil ve başta abd olmak üzere batılı ülkeler, iran'ın nükleer silah sahibi olmaya çalıştığına inanıyor. iran ise, uygulanan yaptırımlar nedeniyle durdurmayacağını vurguladığı nükleer programının barışçıl olduğunu ve elektrik üretimi için nükleer teknolojiye ihtiyaç duyduğunu belirtiyor.

ibrahimi’den ‘gıda krizi’ vurgusu

bm ve arap birliği suriye özel temsilcisi el ahdar el ibrahimi de, bm güvenlik konseyi’ne pazartesi günü yaptığı sunumda, suriye'deki çatışmaların yoğunlaştığını ve giderek ciddileşen bir ‘gıda kriziyle’ karşı karşıya olunduğunu söyledi.

evini terk etmek zorunda kalan 1,5 milyon kişinin gıda sorunu yaşadığını belirten ibrahimi ayrıca, suriye rejimine göre çatışmalara katılan yabancıların sayısının beş bin olduğunu ve şam'ın, giderek daha fazla çatışmaların ‘yabancı bir komplo’ olduğu söylemini kullandığınıı vurguladı. ibrahimi ek olarak, 250 bin mültecinin komşu ülkelerde bulunduğunu ifade etti.  

suriye'de 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayıp, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşen olaylarda binlerce kişi öldü.

muhaliflerin oluşturdukları, merkezi ingiltere'nin başkenti londra olan suriye insan hakları gözlemevi'ne göre ülkede çatışmalarda hayatını kaybedenlerin sayısı 30 bini geçti. bm ise ölü sayısını en az 20 bin olarak kaydediyor.

kaynak: ajanslar