kuzey kore’nin, kurucusu kim il-sung’un nisan ayında kutlanacak 100. doğumgününde uzaya yeni bir uydu gönderme planlarına tepki büyüyor. pyongyang,  uydunun uzun menzilli bir füze ile gönderileceğini açıklamıştı.

açıklamanın ardından çin, kuzey kore büyükelçisini çağırarak kaygısını dile getirdi.

zhang zhijun, bölgede barış ve istikrarın korunmasının önemine vurgu yaparak “konuya dahil olan tarafların sakin olmasını ve tansiyonu yükselterek durumu daha karmaşık hale getirecek eylemlerden kaçınmasını umuyoruz”  dedi.

çin, nükleer programı nedeniyle bm güvenlik konseyi tarafından yaptırım uygulanan dünyanın en tecrit edilmiş ülkelerinden olan kuzey kore’nin tek uluslararası müttefiki konumunda.

cumartesi günü kuzey koreli bir nükleer temsilci de temaslarda bulunmak üzere pekin’e gitti.

kuzey kore, eski lideri kim jong-il’in ölümünün ardından  geçiş dönemi yaşıyor. nükleer programı nedeniyle de tepki çeken kuzey kore şubat ayı sonunda uranyum zenginleştirmeyi, uzun menzilli füze denemeyi ve nükleer araştırma faaliyetlerini askıya almayı kabul etmişti.

kuzey kore ayrıca, uygulamaya konulan ‘moratoryumu’ takip etmek üzere, bm'ye bağlı uluslararası atom enerjisi kurumu'nun (uaek) yetkililerinin ülkeye girerek gerekli incelemeleri yapmasına izin vereceğini açıklamıştı.

abd ise bunun karşılığında kuzey kore’ye 240 bin ton gıda yardımı yapılmasının planlandığını duyurmuştu. ancak kuzey kore’nin uydu açıklaması abd tarafından da tepkiyle karşılandı.

bölge ülkeleri kaygılı

abd dışişleri bakanı hillary clinton, pyonyang’ın açıklamasının oldukça provokatif olduğunu söyledi ve pyonyang’ı balistik füzelerin yasaklanmasıyla ilgili bm güvenlik konseyi kararları da olmak üzere yükümlülüklerini uygulamaya çağırdı.

clinton yaptığı yazılı açıklamada böyle bir füzenin fırlatılmasının bölgesel güvenlik için tehdit oluşturacağını ve  bu eylemnin kuzey kore’nin uzun menzilli füzeleri kısıtlayacağı açıklamasıyla çeliştiğini belirtti.

rusya da kuzey kore’nin açıklamasıyla ilgili kaygısını dile getirdi. dışişleri bakanlığından yapılan açıklamada piyonyang’dan kendisini uluslararası toplumla ters düşecek bir konuma sokmaması ile bölgede tansiyonu artıracak ve  nükleer programı konusunda yürütülen altılı görüşmelerle ilgili yeni olumsuzluklar yaratacak tutumlardan kaçınması istendi.

kuzey kore’nin açıklaması en çok da güney kore’de tepki görmüştü.

uydu, 12-16 nisan tarihleri arasında uzaya göndeirlecek. bu dönemde güney kore’de ise parlamento seçimleri yapılacak. uydunun gönderilmesi öncesi ise güney kore'nin başkenti seul’da bir küresel güvenlik zirvesi yapılması planlanıyor.

güney kore dışişleri bakanlığı, kuzey kore’nin uydu gönderme planının, bm güvenlik konseyi'nin 2009 yılında aldığı ve benzer balistik füze denemelerini yasaklayan kararın ihlali anlamına geldiğini bildirmişti.

kuzey kore ve güney kore, yaklaşık 60 yıl önce sona eren kore savaşı’nın ardından teknik olarak hala savaşta sayılıyor. taraflar arasında 1950-53 yılları arasında yapılan savaşı sona erdiren bir ateşkes imzalandı ancak barış anlaşması yapılmadı.

öte yandan japonya da, kuzey kore'nin atacağı herhangi bir uydunun ya da balistik füzenin, bm güvenlik konseyi kararlarının ihlali olacağını söylemişti. kabine genel sekreteri osamu fujimura, kuzey kore’den, yaptığı füze denemelerini kısıtlamasını ve uzaya uydu gönderme fırlatmaktan vazgeçmesini istediklerini belirtmişti.

önceki denemeler başarısız oldu

2003 yılında nükleer silahların yayılmasını önleme anlaşması’ndan çekilen kuzey kore, 2009 yılı nisan ayında da benzer bir balistik füze denemesi gerçekleştirmiş ve bm’nin yeni yaptırımlarına neden olmuş. bu durum, ülkenin zaten zor durumda olan  ekonomisinin daha da kötüleşmesine yol açmış ve kuzey kore dünyadan daah da tecrit olmuştu.

2009’daki deneme başarısız olmuş, füze, yörüngeye herhangi bir uydu yerleştiremeden japonya açıklarına düşmüştü. tokyo yönetimi, olaya tepki göstermiş ve topraklarını tehdit eden herhangi bir enkazı vuracağını söylemişti.

kaynak: al jazeera ve ajanslar