KRONOLOJİ: SURİYE'DE İÇ SAVAŞ

türkiye dışişleri bakanı ahmet davutoğlu, kuzey irak kürt bölgesel yönetimi başkanı mesut barzani ile görüşmek amacıyla erbil’e gidiyor.

çarşamba günü yapılacak görüşmenin ana gündem maddesi, şiddet olaylarının sürdüğü suriye’nin kuzeyindeki son gelişmeler olacak.

davutoğlu'nun görüşmede, suriye’nin bütünlüğünün korunması ve farklı gruplar arasında bölünmemesi konusundaki düşüncelerini barzani ile paylaşması bekleniyor.

suriye’nin bölünmesine hep karşı çıkan türkiye, bu ülke ile yaklaşık 900 kilometre uzunluğundaki sınırının pkk’ya yakınlığıyla bilinen demokratik birlik partisi'nin (pyd) etkin olduğu kürt ulusal konseyi tarafından kontrol edilmesini kaygıyla izliyor.

el arabi ile görüşme

öte yandan davutoğlu erbil ziyareti öncesi, arap birliği genel sekreteri nebil el arabi ile telefon görüşmesi yaparak suriye'deki gelişmeleri ele aldı. davutoğlu ile arabi, arap birliği'nin önümüzdeki günlerde bm genel kurulu'na götürmeyi planladığı suriye'ye yönelik karar tasarısını ele aldı.

davutoğlu ayrıca mit müsteşarı hakan fidan ile de bir görüşme yaptı. .

suriyeli kürtler 12 temmuz’da kuzey irak’ta bir araya gelmiş ve şam yönetimine karşı birlikte hareket etme kararı almıştı.

bu arada barzani’ye yakın kaynaklardan rudaw gazetesi genel yayın yönetmeni rebwar kerim, davutoğlu’nun ziyareti ve suriye'deki gelişmelerle ilgili olarak al jazeera’nin sorularını yanıtladı.

'pkk'nın emrivakisi'

davutoğlu ziyaretinde kuzey suriye'deki kürtlerin özerklik yönündeki adımlarına barzani'nin verdiği destekten türkiye'nin duyduğu rahatsızlığı iletecek.  barzani'nin yanıtı ne olur?

kuzey suriye'deki durumu barzani yaratmadı. oradaki durum barzani'nin kontrolü altında değil. pkk'nın bir emrivakisi söz konusu. barzani de pkk'nın orada olmasını istemiyor. ama pkk'nın uzantısı pyd bölgeyi kontrol altında tutuyor. diğer kürt partilerinin çalışmasını, kürtlerin esed  rejimine karşı ayaklanmasını engelliyor. kontrol ettiği bölgelere özgür suriye ordusu'nun girişini engelliyor. k. irak'ta koordinasyon merkezinde görev yapan pyd'liler bile herhangi bir konuda tek başlarına karar veremiyorlar. bir düşünelim diyorlar, gidip pkk'ya soruyorlar, o ne derse onu yapıyorlar.

barzani, pyd'lileri defalarca "türkiye'yi rahatsız edecek adımlar atmayın" diye uyardı. barzani, erbil ittifakıyla pyd'yi suriye devrimi'nin içine çekmeye çalışıyor. ki gelinen nokta önceki döneme göre daha iyi. en azından barzani pyd ile görüşebiliyor. daha önce toplantılara katılmıyor, boykot ediyorlardı. barzani türkiye ile iyi geçinin diyor onlara.

barzani'nin işi de kendi bölgesinde kolay değil. süleymaniye bölgesi kendisini desteklemiyor. irak ordusu sınıra yığınak yapıyor. kandil'de pkk bir güç olarak duruyor.

türkiye suriye'de federalizm olmasından rahatsız değil. pyd'den rahatsız.

10 ay öncesine kadar 2 bin pkk'lı miltan kuzey suriye'ye girmiş. suriye ordusu ile beraber hareket ediyorlar. bugün özgür suriye ordusu'nun başarısızlığının nedeni lojistik destek alamaması. kuzeyde pyd sınırları kontrol ediyor. türkiye'den lojistik ve mühimmat akışına izin vermiyor. türkiye bundan rahatsız. ondan özgür suriye ordusu halep'i ele geçirmeye çalışıyor.

erbil ittifakı'na göre suriye'deki tüm kürt grupların, pyd dahil silahlı güçlerin kürt yüksek konseyi çatısı altında tutması gerekiyor. ancak bu henüz gerçekleşmiş değil.

barzani, davutoğlu'nun ziyaretinden önce  kürt yüksek konseyi ile görüştü. suriye ulusal konseyi'yle görüşecek. ne tür mesajlar verdi, verecek?

barzani, suk'la kürtleri yakınlaştırmaya çalışıyor. kürtlerle suk eğer şimdi işbirliği yapmazlarsa ileride iç savaş çıkabilir. kürtlere şimdi suk'la ve özgür suriye ordusu ile işbirliği yapmazsanız ilerde masaya oturamazsınız. şimdiden işbirliğine başlayın ki birbirinizi tanıma fırsatınız da olsun, pazarlık gücünüz de diyor.

abd ziyaretinden döndüğünde barzani, o zamanki suk başkanı burhan galyun'un kürtlerle ilgili açıklamalarından rahatsızdı. suk'un kürtlerin demokratik hakları tanınacak yönünde bir açıklama yapmasını istiyordu. bu hakların ne olduğu daha sonra belirlenir, anayasa yapım sürecinde konuşulurdu. ama bu olmadı. türkiye buna destek vermedi. suriye ulusal konseyi, kürtler arasında istanbul konseyi olarak biliniyor.

suk'ta türkiye'nin etkisi olduğunu herkes biliyor. işte o zaman türkiye, kürtlerin demokratik haklarını destekleyeceğiz deseydi pkk haksız çıkacaktı. çünkü pkk, türkiye (suk) kürtlerin özerkliğine karşı diyor. gelişmeler de pkk'yı haklı çıkarttı. barzani'nin rahatsızlığından sonra suk'un başına göstermelik bir kürt getirdiler. ama onun etkisi yok.

kürtler bağımsız devlet peşinde değiliz, federalizm istiyoruz diyorlar. türkiye, federalizmden asıl aleviler de özerklik isterse, lazkiye'de özerk bir yapı kurmak isterlerse diye korkuyor. türkiye'ye suriye'yi bilmeden, suriye'yi dizayn etme işine soyundu. ama lübnan, irak, iran'da olduğu gibi suriye politikası da fiyaskoyla sonuçlanacak.

abd dışişleri bakanı yardımcısı gordon, suriye'de özerk kürt yönetimi istemediklerini açıkladı. bu barzani'nin verdiği desteği çekmesine neden olur mu?

abd her ağızdan konuşuyor. başka yetkililer de "federalizmle sorunumuz yok" diyor.

nitekim suk kurulup abdullah gül'e ilk ziyaretini yaptığında gül, abdülhekim beşar'a (kürt ulusal konseyi bşk.) soruyor. "kürtler ne istiyor?" diye. beşar "federalizm istiyoruz" diyor. gül, susuyor, tepki göstermiyor.

peki pyd barzani'nin inisiyatifini tanıyor mu?

pyd, barzani'ye muhtaç. orası düz ova, kandil gibi değil. barzani'nin desteği olmasa uzun süre barınamaz. ayrıca kuzey irak'ın petrol zenginliği, oturmuş bir yapısı, dünyaca tanınmışlığı var.pyd o nedenle barzani'yi dinlemek zorunda.

başbakan erdoğan, barzani'nin suriyeli kürtleri eğitip kuzey suriye'ye gönderdiklerini açıklamasına sert tepki göstermişti. bu eğitimlere devam edecek mi bölgesel yönetim?

bunlar suriye ordusundan kaçan kürtler. 6 bin kişi deniyor ama ben 2 bin - 2 binbeşyüz civarında olduklarını düşünüyorum. bunlar halen kuzey irak'ta. çünkü pyd girmesine izin vermedi. bu gücün ideolojik amacı var, türkiye'nin çıkarlarını güdüyor diyor.

türkiye bu gücün kuzey suriye'ye girmesini istiyor. çünkü pyd'nin gücünü dengeleyecek bir güç bu. 

erdoğan o zaman o açıklamayı iç kamuoyunun tepkisini yatıştırmak üzere mi yaptı?

sanmam. eksik bilgilendirildiğini ya da zamanında bilgilendirilmediğini düşünüyorum. davutoğlu attığı bazı adımları erdoğan'a ya söylemiyor ya da geç söylüyor. açıklama bundan kaynaklıdır.

kaynak: al jazeera ve ajanslar