yargıtay 9’uncu ceza dairesi'nin balyoz davası kararını açıklamasının ardından tahliyeler başladı. gerekçeli karar da açıklandı.

başbakan erdoğan, karar hakkında yaptığı ilk açıklamada, "yargıtay, ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu kararların bir bölümünü onadı, bir bölümünü bozdu. bir kısmını da düzelterek onamış bulunuyor. tabii süreç şu anda bitmiş değil, son nokta konulmuş değil devam ediyor. onun için takip edeceğiz" dedi. 

237 sanığın mahkumiyet kararına onama

çarşamba günü açıklanan kararda, mahkeme 36 sanık hakkında verilen beraat kararını onadı. 25 sanık hakkında "sanıkların cezalandırılmasına yeterli, her türlü kuşkudan uzak, kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı için beraat kararı verilmesi” istemiyle mahkeme verilen mahkumiyet hükümlerinin bozulması kararı verdi.  

9.ceza dairesi 63 sanık haklarında verilen mahkumiyet hükümlerini ise “haklarında ceza verilmesine yer olmadığı” gerekçesiyle bozdu. bu kişilerin darbe suçundan değil örgüt üyeliğinden yargılanmalarını istedi. bu 63 sanıktan tutuklu olanlar da tahliye edilecek ve tutuksuz yargılanacak.

237 sanık için ise verilen mahkumiyet kararları onandı. cezası onanan sanıklar arasında davanın bir numaralı sanığı, eski 1. ordu komutanı orgeneral çetin doğan, eski deniz kuvvetleri komutanı özden örnek, eski hava kuvvetleri komutanı ibrahim fırtına, eski özel kuvvetler komutanı mhp milletvekili engin alan, orgeneral bilgin balanlı, genelkurmay eski ikinci başkanı ergin saygun, albay dursun çiçek gibi isimler yer alıyor. bu sanıklar hakkında mahkeme darbe teşebbüsündeki rollerine göre değişen şekilde 13-20 yıl arasında hapis cezaları vermişti.

karar gerekçesinde dijital delillerin, ele geçirilmesinden sonra kolluk veya adli makamlar elinde değiştirilmiş olduğuna ilişkin iddiaların gerçeği yansıtmadığının açıkça anlaşıldığı belirtildi. gerekçede davanın bir numaralı sanığı emekli orgeneral çetin doğan'ın "iktidarı düşürmek için türk silahlı kuvvetleri içinde ayrı bir hiyerarşik yapılanmaya gitme kararı aldığı anlaşılmıştır" sözlerine de yer verildi. 

rütbeler sökülecek

mahkumiyet kararı onanan emekli askerlerin rütbeleri sökülecek, bu isimler ordudaki en düşük rütbe olan “er” statüsüne düşecek. aldıkları devlet üstün hizmet madalyaları, nişanları ve altın kaplı kılıçları da geri alınacak. kendilerinin yanı sıra eş ve yakın akrabalarına verilen askeri kimlikler de alınacak. askeri tesislerin hiç birinden yararlanamayacaklar. muvazzaf olanlar ise türk silahlı kuvvetleri’nden çıkarılacak.

salonda gözyaşı dışarıda öfke

20 dakika süren duruşma sırasında önce tahliye kararları okundu. salonda sevinenler oldu ancak daha sonra mahkumiyetlerin onanması kararlarının okunması ile birlikte çoğunlukla kadınlardan oluşan sanık yakınları gözyaşlarını tutamadı, fenalaşanlar oldu. bazı sanık yakınları mahkeme heyetine sözlü olarak tepki gösterdi.

sanık yakınlarının tepkisi yoğun güvenlik önlemleri alınan yargıtay binası dışında da devam etti. “mustafa kemal’in askerleriyiz” sloganı atan bir grup hem yargıtay’dan çıkan kararı hem de hükümeti protesto etti.

sanıkların insan hakkı ihlali olduğu gerekçesiyle anayasa mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı bulunuyor. iç hukuk yolları tüketildikten sonra sanıkların kararı avrupa insan hakları mahkemesi’ne taşıması da gündeme gelebilecek.

türkiye’de bir ilk

yargıtay’ın balyoz davası hakkındaki kararını açıklaması ile birlikte 90 yıllık cumhuriyet tarihi boyunca 3 askeri darbeye tanıklık eden türkiye’de bir ilk yaşanmış oldu. darbeye eksik teşebbüs suçlamasıyla da olsa ilk defa üst düzey askerler “cebir ve şiddetle hükümeti devirmeye teşebbüs” suçlamasıyla kesin hüküm giydi.

karar yargıtay gündemine gelmeyi bekleyen ergenekon davasına emsal teşkil etmesi açısından da önem taşıyor. 12 eylül 1980 askeri darbesi ve 28 şubat post modern darbesine ilişkin sanıkların yargılamaları da devam ediyor.

balyoz darbe planı nedir?

dava adını, 2002 – 2003 yıllarında, birinci ordu komutanlığında yapılan “balyoz planı” seminerinden aldı.

plan ilk olarak taraf gazetesi’nin 20 ocak 2010 tarihli haberiyle ortaya çıktı. iddiaya göre; darbe zemini hazırlamak için “oraj”, “suga”,”döküm”, “sakal” “tırpan”, “testere” adı verilen eylem planlarının uygulanması hedeflendi. camiilerin bombalanarak hükümetin sıkıyönetim ilan etmeye zorlanması, yunanistan hava sahasında bir türk jetinin düşürülerek halkın kışkırtılması planlananlardan bazılarıydı.

haberi yazan muhabir mehmet baransu’nun belgeleri bavul içinde savcılığa teslim etmesinden sonra, soruşturma başladı. 19 haziran 2010’da istanbul 10. ağır ceza mahkemesinde başlayan dava 21 ay sürdü. dava aşamasında sanıklar, delillerin dijital ortamda, eski tarihlere dönük üretildiğini, isimsiz ihbar mektupları ve tanıkların dinlediği yönünde itirazlarda bulundu. ancak mahkeme; 21 eylül 2012’de, askerlerin hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs ettiğine karar verdi.

365 sanıktan 325’i “türkiye cumhuriyeti icra vekilleri heyetini cebren ıskat veya vazife görmekten cebren men etmek” suçundan müebbet hapse mahkum edildi. ancak sanıkların cezaları “darbeye eksik teşebbüs” gerekçesiyle indirildi. çetin doğan, özden örnek ve ibrahim fırtına 20 yıl hapis cezası aldı. emekli orgeneraller bilgin balanlı, ergin saygun, şükrü sarıışık ve engin alan’ın cezaları da 18 yıl hapise indirildi. engin alan, cezaevinde mhp’den milletvekili seçildi.(aljazeera)