türkiye dışişleri bakanı ahmet davutoğlu perşembe günü karadeniz ekonomik işbirliği (kei) örgütü'nün toplantısına katılmak üzere ermenistan'ın başkenti erivan'a gitti.

davutoğlu ve ermeni mevkidaşı edward nalbandyan kei dışişleri bakanları konseyi toplantısı'nın ardından ikili görüşme de yaptı.

davutoğlu'nun günübirlik ziyareti, ikili ilişkiler ve bölgesel dengeler açısından "kısa ama önemli". 

azerbaycan-ermenistan cephesinde hareketlenme

davutoğlu, bakü ve erivan arasında karabağ sorununa ilişkin görüşme trafiğinin hızlandığı bir dönemde ermenistan'a ziyarette bulundu.

geçtiğimiz ay hareketlenen ilişkilerde 19 kasım’da, azerbaycan cumhurbaşkanı ilham aliyev ve şerj sarkisyan viyana’da karabağ sorununu görüştü.  4 aralık’ta ise iki ülkenin dışişleri bakanları elmar memedov ve nalbandyan kiev’deki agit toplantıları esnasında biraraya gelerek sorunun çözümü için görüşmelere devam etme kararı aldı.

bu gelişmelerin ardından ermenistan dışişleri bakanı nalbandyan’dan kei toplantısı için davet alan davutoğlu, erivan’a gidebilmek için programını değiştirdi.

'türkiye her türlü yaratıcı fikre açık'

türk dışişleri bakanlığı kaynakları, ermenistan karabağ’da işgal ettiği topraklardan çekilirse, türkiye’nin ankara-erivan ilişkilerinin  düzelmesi için  her türlü olumlu ve yaratıcı fikre, adıma ve açılıma açık olduğunu vurguluyor.

davutoğlu’nun nalbandyan ile görüşmesinde de aynı mesajları vermesi bekleniyor.

iki ülke bakanlarının erivan’da yapacağı olası görüşmenin ilişkilerde 'çığır açması' beklenmiyor ancak yine de ankara merkezli stratejik araştırma merkezi orsam’ın başkanı hasan kanbolat'a göre ziyaret iyi niyet göstergesi.

kanbolat, iki ülke ilişkilerinde ilerleme olabilmesi için ermenistan’ın adım atması gerektiğini vurguladı.

'ziyaretin olması bile anlamlı'

erivan merkezli regional studies center (rcs) düşünce kuruluşunun başkanı richard giragosian, al jazeera’ye davutoğlu’nun ziyaretini değerlendirirken, “bu bir türk dışişleri bakanı’nın erivan’a ilk ziyareti değil ama ziyaretin olması bile başlı başına anlamlı” dedi.

giragosian’a göre, davutoğlu’nun ermenistan’a gidebilmek için programını değiştirmesi önemli bir gösterge.

isviçre’nin türkiye ve ermenistan arasında arabulucuk girişimlerine arka planda devam ettiğini hatırlatan giragosian,  davutoğlu’nun ziyaretini bu çabalar çerçevesinde görmek gerektiğini söylüyor.

türk dışişleri bakanlığı yetkilileri de isviçre’nin arabulucuk çabalarının devam ettiğini doğruladı. davutoğlu 10 ekim’de isviçre’yi ziyaret ettiğinde konu gündeme gelmişti.

rusya faktörü

uluslarası stratejik araştırmalar kurumu (usak) ermenistan uzmanı kamer kasım ise, kei toplantısının ermenistan ve türkiye için sadece bir görüşme imkanı yarattığını, ikili ilişkilerin ilerlemesinde rusya faktörünün gözardı edilemeyeceğinin altını çiziyor.

“rusya, dağlık karabağ sorununun çözümü için baskı yaparsa ancak o zaman ermenistan adım atar. şimdiki rusya yönetiminin böyle bir niyeti yok. dağlık karabağ sorununun devam etmesi rusya’nın işine geliyor çünkü bu sayede ermenistan’daki askeri varlığını meşrulaştırıyor ve bölgeye bir gözdağı vermiş oluyor.”

'güçlü siyasi irade'

davutoğlu, 10 aralık’ta, ermenistan ziyareti hakkında basına bilgi verirken, ermenistan ile ilişkilerin normalleşmesine her zaman önem verdiklerini hatırlattı:

“bu normalleşmenin güney kafkasya'ya barış getirmesi için azerbaycan ile ermenistan arasındaki ilişkilerin de normalleşmesi ve sorunların toprak bütünlüğü çerçevesinde çözülmesi yönünde tutumumuzu her zaman ortaya koyduk.”

davutoğlu, "burada önemli olan, herkesin tüm güney kafkasya'ya barış getirilmesi konusunda güçlü bir siyasi iradeye sahip olmasıdır" dedi.

'soykırım anıtı'nı ziyaret etsin'

davutoğlu’nun “güçlü siyasi irade” açıklamasından bir gün önce, ermenistan dışişleri bakanı yardımcısı savars koçaryan, times.am’in haberine göre, türkiye dışişleri bakanı’nın erivan’daki soykırım anıtı'nı ziyaret etmesi gerektiğini söyledi.

2015 yılı, ermeni soykırımı iddialarının da yüzüncü yılı olacak.

dört yıl sonra ilk ziyaret

ermenistan'a türkiye'den dışişleri bakanı düzeyinde en son ziyaret 16 nisan 2009 tarihinde ali babacan tarafından yine kei dışişleri bakanları konseyi toplantısı çerçevesinde gerçekleşmişti. aynı yıl türkiye dışişleri bakanlığı görevine gelen ahmet davutoğlu ve nalbandyan 10 ekim 2009 tarihinde isviçre’nin arabulucuğunda zürih protokolü'nü imzalamıştı. ilişkilerin normalleşmesi için bir çerçeve sunan protokolün iki ülke meclislerinde onaylanması gerekiyordu ancak ermenistan, protokollerin onay sürecinin dondurdu.

türkiye, 1991'de ermenistan’ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri. ancak azerbaycan ile ermenistan arasındaki karabağ sorunu ve ermeni soykırımı iddiaları sebebiyle, ermenistan-türkiye ilişkileri gergin. iki ülke arasındaki sınır kapıları, ermenistan 1993'te karabağ'daki kelbecer bölgesi'ni işgal ettiğinden beri türkiye tarafından kapalı. bakü-tiflis-kars demiryolu'nun türkiye-ermenistan bağlantısı da çalışmıyor.

kaynak: al jazeera