fransa cumhurbaşkanı françois hollande'ın ziyareti, bir fransa cumhurbaşkanı’nın 22 yıl sonra türkiye’ye yaptığı ilk resmi ziyaret. 1992 yılında yine sosyalist parti’nin o tarihteki lideri françois mitterrand ankara’ya gelmişti.

hollande’ın beraberinde dışişleri bakanı laurent fabius, kalkınma ve sanayi bakanı arnaud montebourg, savunma bakanı jean-yves le drian ve iş dünyasının önde gelen isimlerinin bulunduğu 40 kişilik bir heyet var.

hollande’ın asıl amacı, türkiye ile ekonomik ilişkileri geliştirmek. fransa dışişleri bakanlığı kaynaklarına göre, türkiye büyüyen bir ekonomi ve abd gibi büyük güçlerle ticari ortaklıkları önem taşıyor. sarkozy döneminde gerilen ilişkiler, türkiye'nin fransa ile kurduğu ticari ortaklıkların sayısının düşmesine yol açmıştı. hollande, göreve geldiğinden beri ilişkileri yeniden geliştirmek için türkiye'nin avrupa birliği (ab) süreci ve ikili ilişkiler konusunda çeşitli adımlar attı.

ziyarette ankara'nın ab’ye üyelik süreciyle ilgili hollande'a mesaj vermesi bekleniyor. hollande da, bir süredir ivme kazanan türkiye-ab ilişkileri ile ilgili yine olumlu sinyaller vererek türkiye pazarında kaybettiği payı yeniden artırmaya çalışıyor. 

fransız basını, ab’nin türkiye’yi uyardığı hsyk düzenlemesi, yargı bağımsızlığı ve yolsuzluk operasyonu konularının gündeme geleceğini ancak bu sorunların ikili anlaşmaların önüne geçmesinin beklenmediğini yazıyor.

“fransa türkiye’de zarar ediyor, tavrını değiştirmeli”

al jazeera’ye konuşan türk dışişleri ve ab bakanlığı yetkilileri, iş dünyasının fransa algısının değişmesi için hollande’ın ziyaretinin çok önemli olduğu görüşünde. türkiye'deki hızlı tren, füze savunma sistemi gibi ihaleleri kazanamayan fransa, üçüncü köprü ihalesi için de türk ortak bulmakta zorlandı.

yetkililer, fransa'nın bu algı sebebiyle türkiye’de zarar ettiğini, artık tavrını değiştirmesi gerektiğini söylüyor:

“türkiye’nin ab ile müzakere sürecinde fransa’nın veto ettiği 4 fasıl kaldı. türk halkı ab ile aramızdaki en büyük engelin fransa olduğunu düşünüyor. ancak bu fasıllardan üçü farklı sebeplerle zaten açılamıyor. sadece bir fasıl fransa’nın bloke etmesi sebebiyle açılamıyor. hiç olmazsa bu diğer üç fasıla koyduğu blokajı kaldırsın da türk halkının gözünde bu kadar türkiye karşıtı görünmesin.”

ab bakanı mevlüt çavuşoğlu da 13 ocak'ta yaptığı bir konuşmada, "sadece fasılların açılması 10 yıllık bir süreç, ab'deki dostlarımızdan olumlu adımlar bekliyoruz. hollande'ın ülkemize yapacağı ziyaret bu fasılların geleceği bakımından önemli" dedi.

1915 ermeni olayları ve türkiye’nin ab üyeliği

hollande, türkiye ziyaretini uygun bir ortamda gerçekleştirebilmek için, bir yılı aşkın süredir hazırlanıyor. 2007-2012 yılları arasında görevde olan eski fransa cumhurbaşkanı nicolas sarkozy döneminde gerilen ilişkileri yeniden canlandırması kolay olmadı.

türkiye ile fransa arasındaki ilişkilerin gerilmesinin iki önemli sebebi; 1915 ermeni olayları ve ab üyeliği sürecinde fransa’nın takındığı tutumlardı.

sarkozy’nin görevde olduğu ocak 2011’de, 1915 ermeni olaylarıyla ilgili iddiaları inkar edenlerin cezalandırılmasını öngören yasa tasarısı, fransa senatosu tarafından kabul edildi. fransa'da popülaritesi azalan hollande'ın bu konuda aldığı nispeten yumuşak tavır, ermeniler tarafından da tepki toplamasına yol açtı. 

türkiye’nin avrupa birliği müzakere sürecinde de fransa’nın çıkardığı engeller oldu. sarkozy, açıkça ‘türkiye’nin üyeliğine karşıyım’ dedi. fransa, türkiye’nin ab ile müzakere sürecinde açması gereken 5 faslı bloke etti.

bu gelişmelerle birlikte, 2009-2012 yılları arasında, fransa’nın türkiye’deki piyasa payı %6’dan %3’e düştü. fransız şirketler, türkiye’de girmek istediği birçok büyük ihaleye ortak bulamadı. türkiye’de fransız mallarının tüketim oranı azaldı.

hollande, göreve geldikten bir süre sonra türkiye’nin ab ile müzakere sürecinde bloke ettiği 5 fasıldan birindeki vetosunu geri çekti. böylece bir fasıl daha açılmış oldu ve türkiye’nin açtığı fasıl sayısı, yıllar sonra 13’ten 14’e yükseldi. bu adım, ilişkilerin gelişmesi için olumlu bir hava yarattı.

ancak ab’nin eski ankara büyükelçisi marc pierini’ye göre, ziyaret öncesi hollande bu iki konuda ‘pandora’nın kutusunu açmaması’ konusunda uyarıldı. hollande’ın, ankara ile ab’ye üyeliği konuşmak yerine, bu aşamada müzakerelerin türkiye demokrasisi üzerine olumlu etkisini konuşması bekleniyor.

hollande, 2007’de suikaste uğrayan ermeni gazeteci hrant dink’in eşi rakel dink’e bir ziyarette bulunacak. bu ziyaretin, fransa’daki ermeni nüfusun tepkisini azaltması bekleniyor.

türk dışişleri bakanlığı da, ermeni konusunu öncelikli gündem maddeleri arasına koymamaktan yana. yetkililer, ermenistan’ın 2015 için yaptığı hazırlıklardan duyduğu rahatsızlığı dile getirmekle yetineceklerini söylüyor.

kaynak: al jazeera